„მთავარია, მშვიდად იცხოვრო, გიყვარდეთ და ერთმანეთის მტრები არ იყოთ“... - უკანასკნელი ინტერვიუ საოპერო მომღერალ თენგიზ მუშკუდიანთან

„ბანის პარტიებს ვმღეროდი, თითქმის ყველაფერი ნამღერი მაქვს...  ყველაზე მეტად, ბორის გოდუნოვის პარტიას გამოვარჩევდი. საინტერესო პარტიები მქონდა – „სევილიელი დალაქი“, „ფაუსტი“ და „ალი“... ქართული ოპერიდან მეფე გიორგის პარტიას გამოვარჩევდი... - ლეგენდარული საოპერო მომღერალი თენგიზ მუშკუდიანი.

96 წლის ასაკში, გარდაიცვალა ცნობილი ქართველი საოპერო მომღერალი, მსახიობი და პედაგოგი თენგიზ მუშკუდიანი.  სამწუხარო ინფორმაცია „პრაიმტაიმს“, ოჯახის ახლობელმა დაუდასტურა.

თენგიზ მუშკუდიანი საქართველოს სახალხო არტისტი და უმაღლესი ჯილდოს – „ხელოვნების ქურუმის“ მფლობელი იყო, მონაწილეობდა ფილმებში – „დიდოსტატის მარჯვენა“ და „აბეზარა“,  არაერთი შთამბეჭდავი სახე შექმნა, ქართული ოპერის ისტორიაში.

სრული დიაპაზონის ლამაზი და სასიამოვნო ტემბრის (ბანი) მომღერალი, საოცარი არტისტული გარეგნობით გამოირჩეოდა, რაც მის ცხოვრებაში, უდიდესი წარმატების მომტანი გახდა.

2016 წლის 14 ივლისს, საქართველოს სახელმწიფო ოპერის თეატრის წინ, ვარსკვლავი გაუხსნეს. საზეიმო ცერემონია, მისი აღზრდილების გალა კონცერტით დასრულდა.

მძღოლი ქალი „აბეზარა“ და არქიტექტორი გიორგი მუხაძე, გასული საუკუნის სამოციან წლებში, ქართული კინოს მოყვარულებში ერთ-ერთ ყველაზე „რომანტიკულ წყვილად“ იყო მიჩნეული.

მაშინ ცოტამ თუ იცოდა, რომ მსახიობი, რომელსაც თავისი ფიზიკური მონაცემებით ხშირად გრეგორი პეკის ამსგავსებდნენ, სულაც არ იყო მსახიობი.

იმ დროისთვის, როცა რეჟისორმა ნიკოლოზ სანიშვილმა, ფილმში – „აბეზარა“ მთავარ როლზე დაამტკიცა, უკვე წარმატებული საოპერო მომღერალი იყო.

გთავაზობთ, თენგიზ მუშკუდიანის უკანასკნელ ინტერვიუს, სადაც მომღერალი, ექსკლუზიურად „პრაიმტაიმს,“ პირად ცხოვრებასა  და შემოქმედებაზე ესაუბრება: 

– როგორ ცხოვრობს ქართული ფილმის „აბეზარას“ მთავარი გმირი – არქიტექტორი გიორგი მუხაძე...

როგორც ჩემს ასაკში მყოფ ადამიანს შეეფერება, ისე ვგრძნობ თავს. 29 წლის ასაკში, უკვე ოპერის მომღერალი ვიყავი და უამრავ კონცერტში ვიღებდი მონაწილეობას.

სწორედ, აქ აღმომაჩინა რეჟისორმა ნიკოლოზ სანიშვილმა. როგორც ჩანს, ჩემი გარეგნობა მოეწონა და სინჯებზე დამიბარა.

გადამიღეს სინჯები და როლზე დამამტკიცეს. ჩემთვის ეს „ახალი ხილი“ იყო. მართალია, სცენაზე ვიდექი და ვმღეროდი, მაგრამ მსახიობობა და კინოში მოღვაწეობა, ჩემთვის სრულიად ახალი გამოწვევა იყო.

როგორ ახალგაზრდა ადამიანს შეეფერება, ძალიან ვღელავდი, მაგრამ შესანიშნავი კოლექტივი დამხვდა და მათი წყალობით, ცოტა გავთავისუფლდი. ძალიან შებოჭილი ვიყავი და რაც შემეძლო გავაკეთე, მაგრამ რა გამოვიდა არ ვიცი (იცინის).

– ქალბატონი ლეილა აბაშიძე იხსენებდა, რომ ძალიან მორცხვი ბრძანდებოდით და ხშირად, წითლდებოდით…

კი, ნამდვილად, მაგრამ მალე გადამედო მათი თავისუფლება. ძალიან დაფარული და მორცხვი ვიყავი. ფილმის გადაღების პროცესში მოვინდომე, რომ უფრო დამაჯერებელი და თავისუფალი ვყოფილიყავი. ვფიქრობ, რაღაც გამომივიდა (იცინის).

– ძალიან დამაჯერებლად თამაშობთ. ფილმის შემდეგ, საქართველოში ცნობილი ადამიანი გახდით, ყველაზე სიმპათიურ მამაკაცად გაღიარეს და ამავე დროს, ჰოლივუდის ვარსკვლავ გრეგორი პეკის გამსგავსებდნენ…

არა, როგორ გეკადრებათ, არც ეგეთი კარგი ვიყავი. ახლა უფრო თავისუფლები არიან ახალგაზრდები. ჩვენ სხვანაირად აღვიქვამდით ყველაფერს, უფრო სერიოზულად და უფრო დიდი განცდებიც გვქონდა. ახლა ძალიან თავისუფლები არიან.

– გაიხსენეთ ფილმის - „აბეზარა“ გადაღებები... 

ფილმში გადაღება, ჩემთვის სრულიად ახალი გამოწვევა იყო და ძალიან ვნერვიულობდი. მინდა აღვნიშნო, რომ შესანიშნავ ადამიანებთან ერთად ვმონაწილეობდი.

ყველაფერმა ამან, ბევრი რამე მასწავლა და შინაგანად გავმდიდრდი. სასწაული დამოკიდებულება გვქონდა ერთმანეთში, თუ კარგად გამომივიდოდა თამაში, მაქებდნენ და ეს ჩემთვის, ძალიან მნიშვნელოვანი იყო და თან მიხაროდა, რაც სტიმულს მაძლევდა.

ამის ფონზე დავასრულე ფილმში გადაღებები და შემდეგ, ისევ საოპერო თეატრს დავუბრუნდი, თან ძალიან მონატრებული ვიყავი.

– რატომ, გადაღებების დროს აღარ მღეროდით?

კი, როგორ არა, მაგრამ არასრული დატვირთვით. ორივე მხარე, ჩემს მდგომარეობაში შედიოდა და სიმღერასაც ვახერხებდი. როცა ბოლო კადრებში გადამიღეს და ფილმზე მუშაობა დავასრულე, ყოველ დღე საოპერო თეატრში ვიყავი.

– ფილმის გამოსვლიდან ერთი წლის შემდეგ, 1957 წელს საქართველოს დამსახურებული არტისტის წოდება მოგენიჭათ…

ნამდვილად ეგრე იყო, მაგრამ ვფიქრობდი, რა დავიმსახურე ასეთი, რომ დამსახურებული არტისტი გავხდი-მეთქი. ახალგაზრდა ყმაწვილი ვიყავი და ცოტა მიკვირდა.

სხვათა შორის, 1965 წელს სახალხო არტისტის წოდება მომენიჭა.

ახალგაზრდობაში, თითქმის ყველაფერი მოვასწარი. რამდენიმე ფოტო მაქვს შემორჩენილი, რომელიც ინსტრუმენტთან, კედელზე მაქვს დაკიდებული. დანარჩენი, არც ვიცი, სად წავიღე.

– უკვე დაოჯახებული ბრძანდებოდით?

კი, როგორ არა. უკვე დაოჯახებული ვიყავი. სამი შვილი მყავს, ორი ვაჟი – ლევანი და ირაკლი, ქალიშვილი ნინო. ამ ეტაპზე, უკვე ოთხი შვილიშვილი მყავს - სამი ვაჟი და ერთი ქალიშვილი.

ჩემი შვილები, ლევანი და ირაკლი ჩემი როლის, არქიტექტორის პროფესიას გაჰყვნენ. ლევანის მეუღლე, ეკა ჩხეიძე, მარჯანიშვილის თეატრის მსახიობი, სიძე კი, ლევან ასათიანია.

– სად გაიცანით თქვენი მეუღლე?

ჩემი მომავალი მეუღლე, სრულიად შემთხვევით გავიცანი. ვაკეში ვცხოვრობდი და ტრანსპორტით მგზავრობის დროს, ტროლეიბუსში შევხვდით ერთმანეთს.

გავესაუბრეთ და სწორედ აქედან დაიწყო ჩვენი ურთიერთობა. წარმოშობით, რუსი ქალბატონია. იმ დროს, სტუდენტი იყო. გარკვეული წლების შემდეგ, ოჯახში ცვლილებები გვქონდა, რომელიც ალბათ უკვე აღარ არის საინტერესო.

– დღეს გაქვთ ურთიერთობა, თქვენი შვილების დედასთან?

რა თქმა უნდა, მასთან ერთად ვცხოვრობ და ძალიან კარგი ურთიერთობა მაქვს.

– „დიდოსტატის მარჯვენას“ შემდეგ, არცერთ ფილმში არ გითამაშიათ…

„აბეზარას“ შემდეგ უამრავი მიწვევა მქონდა, მაგრამ არანაირი ინტერესი აღარ მქონდა. ჩემთვის საოპერო თეატრი, უფრო მნიშვნელოვანი იყო, რადგან სიმღერით უფრო ვიყავი გატაცებული.

„დიდოსტატის მარჯვენაში“, ფილმის რეჟისორმა ვახტანგ ტაბლიაშვილმა მიმიწვია. მასთან კარგი ურთიერთობები მქონდა და მთხოვა, მის ფილმში მიმეღო მონაწილეობა. როგორი გამოვიდა და რა გამოვიდა არ ვიცი!

– რატომ? ჭიაბერის როლი, შესანიშნავად მოირგეთ, ძალიან სახასიათო გმირია…

სხვათა შორის, მეც ძალიან მომწონს, ძალიან სერიოზული ნაწარმოებია და ვფიქრობ, საკმაოდ სახასიათო სახე შევქმენი, რა თქმა უნდა, თუ გამომივიდა (იცინის).

– ყველაზე საყვარელი როლები და წარმატებები ოპერის სცენაზე…

ძალიან საინტერესო როლები და უდიდესი წარმატებები მქონდა, ბანის პარტიებს ვმღეროდი, თითქმის ყველაფერი ნამღერი მაქვს. უამრავი გასტროლი მქონდა მთელი ქვეყნის მასშტაბით. იმ პერიოდში საზღვარგარეთ გასვლები ცოტა რთული იყო  და ამიტომ საბჭოთა კავშირის, თითქმის ყველა ქვეყნის სცენაზე მაქვს ნამღერი.

ყველაზე მეტად, ბორის გოდუნოვის პარტიას გამოვარჩევდი. ასევე საინტერესო პარტიები მქონდა – „სევილიელი დალაქი“, „ფაუსტი“ და „ალი“.

– და ქართული ოპერიდან?

ქართული ოპერიდან მეფე გიორგის პარტიას გამოვარჩევდი. ოპერა „დაისიდან“  ცანგალას კუპლეტებს ვასრულებდი, მაგრამ არასდროს შემისრულებია სცენაზე, ამიკრძალეს (იცინის).

– რატომ?

რა ვიცი, ასეთი პარტიების შესრულება შენი საქმე არ არისო. ბანი ვიყავი და ასეთ სახასიათო სიმღერებით არ „მტვირთავდნენ“.

– თითქმის საუკუნის ადამიანი ხართ, თან ძალიან წარმატებული, რას ურჩევდით საზოგადოებას?

ვეტყოდი, რომ ცოტა დამშვიდდნენ. არ მომწონს, დღეს რა მდგომარეობაც არის – შეუპოვრობა, ერთმანეთის ლანძღვა. ვფიქრობ, რომ მთავარია, მშვიდად იცხოვრო, გიყვარდეთ და ერთმანეთის მტრები არ იყოთ.

ყველაფერს მივესალმები, მაგრამ როცა კამათი უსაშველო უზრდელობაში გადაიზრდება, უკვე აღარ მომწონს. ცოტა დავწყნარდეთ და ყველაფერი კარგად იქნება!

შეგახსენებთ, რომ თენგიზ მუშკუდიანი დაიბადა 1927 წლის 12 ივნისს, ქ. თბილისში, გარდაიცვალა 2023 წლის 2 ივლისს ქ. თბილისში, 96 წლის ასაკში.

დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო ინსტიტუტი 1951 წელს, ვანო სარაჯიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორია 1955 წელს (ვოკალური).

1954 წლიდან იყო ზ. ფალიაშვილის სახელობის თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის წამყვანი სოლისტი და ასრულებდა ბანის პარტიებს, რომელთაგან აღსანიშნავია:

ბორისი, პიმენი (მუსორგსკის „ბორის გოდუნოვი"), მეფისტოფელი (გუნოს „ფაუსტი"), მეწისქვილე (დარგომიჟსკის „ალი"), დონ ბაზილიო (როსინის „სევილიელი დალაქი"), გალიცკი (ბოროდინის „თავადი იგორი"), ცანგალა, ენგიჩარი (ზ. ფალიაშვილის „დაისი", „ლატავრა"), ხევისბერი(ო. თაქთაქიშვილის „მინდია"), შერგილი (რ. ლაღიძის „ლელა"), მეფე გიორგი (მ. ბალანჩივაძის „დარეჯან ცბიერი"), დონ ჯოვანი (მოცარტის „დონ ჯოვანი");

პედაგოგიურ მუშაობას ეწეოდა თბილისის I სამუსიკო სასწავლებელში (მისი დირექტორი იყო 1985–2005წწ), ასევე კონსერვატორიაში (პროფესორი).

1957 წელს მიენიჭა საქართველოს დამსახურებული არტისტის, ხოლო 1965 წელს სახალხო არტისტის წოდება. გადაღებულია ფილმებში - „დიდოსტატის მარჯვენა" (ჭიაბერი) და „აბეზარა" (გიორგი).