1745996079

უცნაურმა გალაქტიკამ, რომელსაც შავი მატერია არ აქვს, ასტრონომებს მოსვენება დააკარგვინა

მეცნიერებმა კიდევ ერთ გალაქტიკას მიაგნეს, რომელსაც შავი მატერია არ გააჩნია. მეცნიერებისთვის შავი მატერიის გარეშე გალაქტიკის აღმოჩენა იგივეა, რაც ჩრდილის დანახვა ობიექტის გარეშე. ბოლო ათი წლის განმავლობაში რამდენიმე მსგავსი აღმოჩენა გაკეთდა. ინფორმაციას LiveScience-ი აქვეყნებს.ყველა მათგანი ე.წ. ულტრადიფუზური გალაქტიკებია. შავი მატერია უხილავია, მაგრამ ასტრონომები ხვდებიან მის არსებობას იმაზე დაყრდნობით, თუ როგორ იქცევა ხილული მატერია სამყაროში. ის მატერიალური სამყაროს უდიდეს ნაწილს შეადგენს.ამ ამოუცნობი და უცნაური „კოლექციის“ ბოლო წევრი გალაქტიკა FCC 224-ია. იგი დედამიწიდან 65 მილიონი სინათლის წლის მანძილზე მდებარეობს.კვლევებმა აჩვენეს, რომ გალაქტიკას არ აქვს ძლიერი გრავიტაციული მიზიდულობა, რაც შავი მატერიისთვისაა დამახასიათებელი. მეცნიერებს FCC 224-ის თვისებების ახსნა ამ დროისთვის არ შეუძლიათ, თუმცა კვლევები გრძელდება.მეცნიერების ნაწილი თვლის, რომ FCC 224 ისევე, როგორც ჯუჯა გალაქტიკები, აირებით სავსე გალაქტიკების შეჯახების შედეგად წარმოიქმნენ. ამ შემთხვევაში აირი შავ მატერიას გამოეყოფა და გამოფრქვეულ აირში ვარსკვლავთწარმოქმნა ერთ ან რამდენიმე მსგავს გალაქტიკას ქმნის. თუმცა, ამ იდეის გასამყარებლად ჯერ კიდევ დიდი კვლევაა ჩასატარებელი.

1745995061

მეცნიერებმა კარიბის ზღვაში ორი აქამდე უცნობი ნიანგის სახეობა აღმოაჩინეს

მეცნიერებმა კარიბის ზღვაში ორი აქამდე უცნობი ნიანგის სახეობა აღმოაჩინეს. ჩატარებულმა დნმ-ის ანალიზმა ცხადყო, რომ ნიანგის ეს სახეობები კარიბის ზღვის იზოლირებულ კუნძულებზე - კოსუმელიზე და ბანკო ჩინჩოროზე ბინადრობენ.მეცნიერების თქმით, აქამდე უცნობი ნიანგების ჯიში გადაშენების პირას არის. ახალი სახეობებისთვის მეცნიერებს სახელი ჯერ არ შეურჩევიათ. სპეციალისტები ახლა მათი გენეტიკის შესწავლით არიან დაკავებულნი.„მიღებული მონაცემები მოულოდნელი აღმოჩნდა ჩვენთვის“, - განაცხადა კვლევის წამყვანმა ავტორმა ხოსე ავილა-სერვანტესმა.ძირითადი განსხვავება ამ ორ ახალ სახეობას შორის თავის ქალის ფორმასა და სიგრძეშია. მაგალითად, ბანკო ჩინჩოროზე მობინადრე ნიანგებს უფრო გრძელი და ფართო თავი აქვთ, ვიდრე კოსუმელის ნიანგებს.მეცნიერები აღნიშნავენ, რომ ეს აღმოჩენა ძალიან მნიშვნელოვანია მათი გადარჩენისთვის. ურბანიზაციის, ტურიზმისა და დაბინძურებული გარემოს გამო სხვადასხვა ცხოველთა თუ ქვეწარმავალთა სახეობები, შეიძლება ისე გადაშენდნენ, რომ ადამიანებმა მათი არსებობის შესახებ ცნობების მოპოვება ვერც კი მოასწრონ.„ახლა, როდესაც ჩვენ ვაღიარეთ ეს ნიანგები, როგორც ცალკე სახეობები, უკიდურესად მნიშვნელოვანია დავიცვათ მათი ბუნებრივი არსებობის გარემო“, - განაცხადა პროფესორმა ჰანს ლარსონმა.

1745929920

არქეოლოგებმა ეგვიპტელი პრინცის სამარხს მიაკვლიეს - ნახეთ რა აღმოაჩინეს მასში

არქეოლოგებმა ეგვიპტეში 4400 წლის წინანდელი სამარხი აღმოაჩინეს, რომელსაც ცრუ კარი აქვს. მაშინ სჯეროდათ, რომ ის "სულების შეღწევას ან იქიდან მათ გაღწევას" ხელს შეუშლიდა. იქ პრინცი უსერიფრე, მეფე უსერკაფის შვილია, დაკრძალული. მამამისი მეხუთე დინასტიის დროს ქვეყანას დაახლოებით ძვ.წ. 2465 -2458 წლებში მართავდა.ცრუ კარზე უსერიფრეს შესახებ წერია, რომ ის ორი რეგიონის "მემვკიდრე პრინცი", "მსაჯული", "მინისტრი" და "მმართველი" იყო, ასევე "სანაქებო ქურუმი". მეცნიერების თქმით, აქამდე მის არსებობაზე არც იცოდნენ და ვარაუდობენ, რომ პრინცის სახელში "რე" ეგვიპტურ მზის ღვთაება რა-ს უკავშირდება. კარი ვარდისფერი გრანიტისგანაა დამზადებული და მისი სიმაღლე 4.5 მეტრია, ხოლო სიგანე 1.2 მეტრს შეადგენს. დასაწყისში ხსენებული რწმენის გამო ძველეგვიპტურ სამარხებში ასეთი ცრუ კარები გავრცელებული იყო. ექსპერტები ამბობენ, რომ მისი ზომა და მასალა, რომლითაც შეიქმნა, გასაოცარია. მათი თქმით, საკარაში აქამდე ასეთი კარი არ იყო აღმოჩენილი, მისი შთამბეჭდავი ზომა თუ შეფერილობა კი პრინცის მნიშვნელობას უსვამს ხაზს.იმ პერიოდში ეგვიპტეში მსგავს კარებს უფრო კირქვისგან ამზადებდნენ, რომელიც უხვად მოიპოვებოდა. ვარდისფერი და წითელი გრანიტი ქალაქ ასუანიდან მოჰქონდათ, ამიტომ ის უფრო ძვირად ღირებული იყო და სამეფო ან მაღალი ფენის წარმომადგენლების სამარხებისთვის გამოიყენებოდა. კართან ახლოს სწორედ წითელი გრანიტის შესაწირის მაგიდას მიაგნეს, რომელზეც საკვებს ტოვებდნენ იმ რწმენით, რომ მკვდარი ადამიანი მას როგორღაც შეჭამდა. რეალურად, ამ საკვებს დაკრძალვაში მონაწილე ქურუმები და მათი ოჯახები მოიხმარდნენ. სამარხის შესწავლით დადგინდა, რომ 26-ე დინასტიის დროს ის ხელმეორედ გამოიყენეს. ამ პერიოდში იქ ფარაონ ჯოსერის, მისი ცოლისა და შვილების ქანდაკება განათავსეს. ის ეგვიპტეს მესამე დინასტიის დროს მართავდა და საკარაში პირველი პირამიდაც მან ააშენა. ქანდაკების მახასიათებლების მიხედვით, შესაძლებელია, ის ამ პირამიდიდან იყოს გადმოტანილი, მაგრამ მიზეზი უცნობია. მასთან ერთად იმავე პერიოდის სხვა ქანდაკებასაც მიაკვლიეს.ეს მნიშვნელოვანია, რადგან მესამე დინასტიიდან ძალიან ცოტა ასეთი არტეფაქტია მოღწეული, განსაკუთრებით ქალის გამოსახულებით. სამარხში გათხრები ჯერ კიდევ მიმდინარეობს და პრინცის სარკოფაგი ჯერჯერობით არ აღმოუჩენიათ.

1745922373

VIDEO: გადაიღეს, როგორ ინაწილებენ და ჭამენ გარეული შიმპანზეები ალკოჰოლიან ხილს

ჩვენს უახლოეს ნათესავებში შემჩნეული ეს დამაინტრიგებელი მსგავსება მიუთითებს, რომ ალკოჰოლის მოხმარების ჩვენი ისტორია შეიძლება ჯერ კიდე იქიდან მოდის, როცა ჩვენი სახეობა არც არსებობდა.„ალკოჰოლის გაზიარება, მათ შორის ქეიფის მსგავსი ტრადიციებით, ხელს უწყობს სოციალურ კავშირთა გაძლიერებას. ახლა , როცა უკვე ვიცით, რომ გარეული შიმპანზეები ჭამენ და ერთმანეთს უზიარებენ ეთანოლის შემცველ ხილს, ჩნდება კითხვა — იღებენ თუ არა ისინიც ასეთივე სარგებელს?“, — ამბობს კვლევის ავტორი, ბრიტანეთის ექსეტერის უნივერსიტეტის პრიმატოლოგი ანა ბოულანდი.ბოულანდმა და მისმა კოლეგებმა ბრიტანეთიდან, კანადიდან და აშშ-დან, შეისწავლეს გვინეა-ბისაუს კანტანიესის ეროვნული პარკის ბინადარი დასავლური შიმპანზეები (Pan troglodytes verus).ეს შიმპანზეები მკვლევრებს შეჩვეული არ იყვნენ და შესაბამისად, მათი ბუნებრივი ქცევის შესასწავლად, ავტორებმა სამ სხვადასხვა ადგილას დააყენეს მოძრაობაზე აქტივირებადი კამერები. 

1745920831

ChatGPT-მ ქალის სიცოცხლე გადაარჩინა - ექიმებისგან განსხვავებით, მან ქალს სწორი კვლევა ურჩია

Fox News-ის ცნობით ჩრდილოეთ კაროლინაში მცხოვრებმა 40 წლის ლორენ ბენონმა ხელოვნური ინტელექტის დახმარებით საკუთარ თავს სიმსივნე აღმოუჩინა, რომელიც ექიმებს გამორჩათ.ქალს სხვადასხვა სიმპტომი თითების გაშეშება, ტკივილები და წონის კლება აწუხებდა,თუმცა დიაგნოზები მცდარი აღმოჩნდა. სასოწარკვეთილმა ChatGPT-ის დახმარებით დაიწყო კვლევა და ხელოვნურმა ინტელექტმა მას ურჩია ჰაშიმოტოს დაავადების შემოწმება.შემდგომმა ტესტებმა ფარისებრ ჯირკვალში სიმსივნე  გამოავლინა, რის შემდეგაც ლორენმა ოპერაცია გაიკეთა და ამბობს, რომ ხელოვნურმა ინტელექტმა მას სიცოცხლე შეუნარჩუნა.

1745920560

"შეუძლია, გაანადგუროს აგრესიული ვირუსები და ბაქტერიები..." - უახლესი გამოგონება

ნოტინჰემის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა გამოიგონეს საღებავის საფარი, რომელიც კლავს მავნე ბაქტერიებსა და ვირუსებს, მათ შორის გრიპს, COVID-19-ს , E. coli-ს და სტაფილოკოკს. ამის შესახებ InterestingEngineering წერს.აღნიშნულია, რომ ეს საღებავი შეიძლება გახდეს მარტივი და ფუნქციონალური საშუალება საავადმყოფოებში, ტრანსპორტსა და სხვა საზოგადოებრივ ადგილებში ზედაპირებზე ინფექციების გასანეიტრალებლად.საღებავში შედის სადეზინფექციო საშუალება, რომელიც ჩვეულებრივ გამოიყენება სტომატოლოგიასა და ქირურგიულ წმენდაში. მკვლევრებმა ის დაუმატეს ფისს, რომელიც გამოიყენება საღებავებისთვის. შედეგი არის ზედაპირის საფარი, რომლის ეფექტი აშკარა ხდება გაშრობისთანავე. ის კლავს ბაქტერიებს და არ ირეცხება და არ კარგავს ეფექტურობას შეხებისას."ამაღელვებელია ამ კვლევის პრაქტიკაში დანერგვა. საწყის კვლევებში ჩვენ დავამატეთ პოლიმერს სადეზინფექციო საშუალება ახალი ანტიმიკრობული საღებავის შესაქმნელად, რომელსაც აქვს შესანიშნავი ეფექტურობა; ის ასევე არ ვრცელდება გარემოში და არ ირეცხება ზედაპირებზე შეხებისას", - თქვა კვლევის ლიდერმა.საავადმყოფოს საწოლები, ტუალეტის სავარძლები, მაგიდები და სხვა მძიმე ზედაპირები საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში შეიცავს სხვადასხვა ბაქტერიებსა და ვირუსებს, რომელთა წინააღმდეგ რეგულარული გაწმენდა უძლურია.საავადმყოფოებში ეს ზედაპირები ხდება საშიში, წამლებისადმი მდგრადი ინფექციების გამრავლების საფუძველი. უფრო მეტიც, ეს მიკროორგანიზმები თანაარსებობენ, იზიარებენ რეზისტენტობის გენებს და წარმოქმნიან უფრო აგრესიულ შტამებს.არსებული პროდუქტებისგან განსხვავებით, რომლებიც დროთა განმავლობაში კარგავენ აქტივობას ან საზიანოა ადამიანის ჯანმრთელობისთვის, ახლად გამოგონილი პროდუქტის აქტიური ნივთიერება რჩება ეფექტური და უსაფრთხო.მკვლევრებმა განაცხადეს, რომ საღებავი ეფექტური იყო სხვადასხვა პლასტმასის და ლითონის ზედაპირებზე, რაც მას შესაფერისს ხდის არა მხოლოდ საავადმყოფოებისთვის, არამედ ისეთი ინდუსტრიებისთვის, როგორიცაა ავიაცია, რკინიგზა და სხვა.

1745839140

ზონდმა მზე ყველაზე ფართო ხედით გადაიღო - ნახეთ ვარსკვლავის გასაოცარი სურათი

ევროპის კოსმოსური სააგენტოს ზონდმა Solar Orbiter მზის ისეთი სურათი გადაიღო, რომლის მსგავსიც აქამდე ნანახი არ გვქონდა. 2 თვის წინ მან ვენერას გრავიტაცია გამოიყენა, რათა ჩვენი სისტემის სიბრტყე დაეტოვებინა და ვარსკვლავის პოლუსების ხედი ჰქონოდა.მზესთან ახლო მანძილზე მან 31 მარტს ჩაიარა, თუმცა მანამდე კადრები 77 მილიონი კილომეტრი დისტანციიდან აღბეჭდა. შედეგად მზის ყველაზე ფართო მაღალი გარჩევადობის გამოსახულება მივიღეთ, რომელიც 9 მარტს გადაღებული 200 კადრისგან შედგება. საერთო ჯამში, ფოტო 12 544/12 544 პიქსელს აერთიანებს.„Solar Orbite-ის უნიკალურობას ორი მთავარი რამ განსაზღვრავს: პირველი ისაა, რომ იგი მზესთან ძალიან ახლოს მიდის და მზის პირვანდელ ქართან თავად ვარსკვლავის ურთიერთქმედების შესწავლის შესაძლებლობას გვაძლევს; მეორე ისაა, რომ მომდევნო წლიდან მზის პოლუსების მიმდებარედ არსებულ მაგნიტურ ველებს დავაკვირდებით", - განაცხადა მისიაზე მომუშავე, დევიდ უილიამსმა 2024 წელს. აღსანიშნავია, რომ ჩვენს ვარსკვლავს შეუიარაღებელი თვალით ასეთი სახით ვერ დავინახავთ, რადგან ის უკიდურეს ულტრაიისფერ სპექტრშია დაფიქსირებული. ამან მეცნიერებს საშუალება მისცა, რომ მზის აქტიურობა დეტალურად აღებეჭდათ.სურათზე ნაჩვენებია მზის ლაქები და მისი გვირგვინიდან, ანუ ატმოსფეროს ზედა ფენიდან, ამოშვერილი პლაზმის ნაკადები, რომლებიც მაგნიტურ ველს უკავშირდება. თავად გვირგვინი ცხელი აირის გამო კაშკაშებს, ზოგან კი უფრო „გრილი" (10 000 გრადუსი ცელსიუსი ტემპერატურის) მატერია მუქად შეინიშნება.ეს და სხვა მსგავსი სურათები მზეზე მიმდინარე პროცესების უკეთ შესწავლაში გვეხმარება, რაც მნიშვნელოვანია, რადგან ის დედამიწის გარშემო ე.წ. კოსმოსურ ამინდს განსაზღვრავს.

1745822076

„არ ენდოთ ახალ გაცნობილ ადამიანებს“ - 28 აპრილის ასტროლოგიური პროგნოზი

„დღევანდელი დღის მმართველი პლანეტა მთვარეა და ეს დღე შეგიძლიათ გამოიყენოთ ამ კვირის დასაგეგმად. გაითვალისწინეთ დღეს არ არის სასურველი გაბრაზება, ან ცუდ ხასიათზე ყოფნა“, - ამის შესახებ გადაცემაში „დილა მშვიდობისა საქართველო“ ასტროლოგმა, ეზოტერიკოსმა და ნუმეროლოგმა ნინა სუსლოვამ ისაუბრა.რაც შეეხება ზოდიაქოს თითოეულ ნიშანს, 28 აპრილის ასტროლოგიური პროგნოზი ასე გამოიყურება 

1745818973

„ჯოჯოხეთის ჭიანჭველას“ 113 მილიონი წლის წინანდელი ნამარხი აღმოაჩინეს

ცარცული პერიოდის ერთი ჭიანჭველას უიღბლო დღე და სიკვდილი, ახლა, 113 მილიონი წლის შემდეგ, მეცნიერებისთვის ფრიად საოცარი რამ აღმოჩნდა. ბრაზილიაში, კირქვაში განმარხებული ციცქნა მწერი ჭიანჭველას ჩვენთვის ცნობილი უძველესი ნიმუშია. უფრო მეტიც, ის გადაშენებული ქვეოჯახის, ჰაიდომირმეცინების (Haidomyrmecinae) წევრია; მათ „ჯოჯოხეთის ჭიანჭველებსაც“ უწოდებენ და ჰქონდათ ვერტიკალურად შესახსრული, ცელის მსგავსი საცეცები, რომლებსაც მსხვერპლის დასაჭერად იყენებდნენ.ახლად აღმოჩენილი ნიმუში ახალ სახეობას ეკუთვნის და მას Vulcanidris cratensis-ი უწოდეს.„ჩვენმა ჯგუფმა აღმოაჩინა ჭიანჭველას ახალი ნამარხი სახეობა, რომელიც წარმოადგენს უძველეს, უდავო გეოლოგიურ ჩანაწერს ჭიანჭველას შესახებ. ეს აღმოჩენა განსაკუთრებით საინტერესოა იმით, რომ მიეკუთვნება გადაშენებულ „ჯოჯოხეთის ჭიანჭველებს“, რომლებიც ცნობილი იყვნენ უცნაური მტაცებლური ადაპტაციებით. მიუხედავად იმისა, რომ უძველეს ხაზს მიეკუთვნება, ამ სახეობას უკვე აღენიშნება ძლიერ სპეციალიზებული ანატომიური მახასიათებლები, რაც ნადირობის უნიკალურ ქცევებზე მიუთითებს“, — ამბობს სან-პაულუს უნივერსიტეტის ზოოლოგიის მუზეუმის ენტომოლოგი ანდერსონ ლეპეკუ.მკვლევრებმა ნამარხი მიკრო კომპიუტერული სკანირებით შეისწავლეს და ქვაზე დატოვებული ბრტყელი ანაბეჭდიდან გამოარჩიეს მისი ანატომიური თავისებურებები. ასე დაადგინეს, რომ ის ყველაზე ახლოს ენათესავება 99 მილიონი წლის წინანდელ სახეობა Aquilomyrmex huangi-ს, რომელიც მიანმარში, ქარვაში განმარხებულია აღმოჩენილი. „მართალია, ჯოჯოხეთის ჭიანჭველას მახასიათებლების პოვნას ველოდით, მაგრამ შოკში ჩაგვაგდო მისი კვების აპარატის მახასიათებლებმა. 113 მილიონი წლის წინ ასეთი ანატომიური სპეციალიზების პოვნა ეჭვქვეშ აყენებს ჩვენს მოსაზრებებს იმის შესახებ, თუ რამდენად სწრაფად განუვითარდათ ამ მწერებს კომპლექსური ადაპტაციები. რთული მორფოლოგია მიუთითებს, რომ ამ უძველეს ჭიანჭველებსაც კი უკვე ჩამოყალიბებული ჰქონდათ დახვეწილი მტაცებლური სტრატეგიები, რომლებიც მნიშვნელოვნად განსხვავდება მათი დღევანდელი თანამოძმეებისგან“, — ამბობს ლეპეკუ.მიჩნეულია, რომ ჭიანჭველები გვიანდელ იურულ და ადრეულ ცარცულ პერიოდებს შორის გაჩნდნენ; ჯოჯოხეთის ჭიანჭველები კი პირველი განაყარი ხაზი იყო.მსოფლიოს ახალ ნაწილში ჯოჯოხეთის ჭიანჭველას აღმოჩენა, თანაც სხვა სახეობებზე უფრო ძველის და კარგად ჩამოყალიბებული ანატომიის მქონესი — მეცნიერებს ახალ საშუალებას აძლევს ამ მრავალფეროვანი, ყველგან მყოფი მწერების ევოლუციის შესასწავლად.„ახლად აღმოჩენილი სახეობა წარმოადგენს მეცნიერებისთვის ცნობილ დანამდვილებით უძველეს ჭიანჭველას და ყველაზე სრულყოფილ მტკიცებულებას ნამარხ ჩანაწერებში ჭიანჭველების ადრეული ევოლუციის შესახებ“, — წერენ მკვლევრები პუბლიკაციაში.კვლევა Current Biology-ში გამოქვეყნდა. მომზადებულია ScienceAlert-ის მიხედვით, რომელიც მიხეილ ჭაბუკაშვილმა თარგმნა

1745744910

აღმოაჩინეს მკვლელი მუხლუხო, რომელიც მსხვერპლის სხეულის ნაწილებს "იცვამს"

Hyposmocoma-ს გვარის ახალი სახეობის მუხლუხებში მეცნიერებმა უჩვეულო ქცევა დააფიქსირეს, რის გამოც მას "ძვლების შემგროვებლად" მოიხსენიებენ. საქმე ისაა, რომ ეს არსებები მოკლული მსხვერპლების სხეულის ნაწილებს "იცვამენ".ჩვეულებრივი და ღამის პეპლების მუხლუხების უმეტესობა მხოლოდ მცენარეებით იკვებება. ამის მიუხედავად, ქერცლფრთიანების 200 000 ცნობილი სახეობიდან რამდენიმე ასეული მწერებსაც ეტანება, მათ შორის თავისნაირებს. ხორცისმჭამელობა განსაკუთრებით ჰავაიზე მობინადრე მუხლუხებშია გავრცელებული. ახალი სახეობა კი სწორედ იქ მდებარე კუნძულ ოაჰუზე აღმოაჩინესეს "ძვლების შემგროვებლები" მკვდარ ან მომაკვდავ მწერებს ჭამენ, შემდეგ კი საკვებად გამოუსადეგარ ნაწილებს აბრეშუმის საფარველზე იმაგრებენ და თან დაატარებენ. მსხვერპლებს შორის მწერების 6 ოჯახი გამოავლინეს, მაგრამ ამ მუხლუხებს სათანადო ზომის ნებისმიერი ფეხსახსრიანის შთანთქმა შეუძლიათ.მართალია, მუხლუხებს ასეთი ტვირთი ამძიმებს და მათ გადაადგილებას ანელებს, თუმცა ეს პრობლემა ნაკლებადაა. ისინი ობობების ქსელებთან ახლოს ცხოვრობენ და სწორედ იქ გახლართული მწერებით იკვებებიან. საინტერესოა, რომ ამ სახეობის წარმომადგენლები მსხვერპლის სხეულის ნებისმიერ ნაწილს სულაც არ იმაგრებენ, არამედ მას სათანადოდ არჩევენ და ზოგჯერ აპატარავებენ, რათა უკეთ "მოირგონ". მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ამგვარი ქცევის მიზეზი, შესაძლოა, კონკურენტი მუხლუხებისთვის დომინანტობის დამტკიცება იყოს. ეს ერთგვარი თავდაცვის მექანიზმია, რადგან მათში კანიბალიზმის შემთხვევები ფიქსირდება. ვინაიდან, ობობას ქსელის მიმდებარედ, როგორც წესი, მხოლოდ ერთი მუხლუხო შეინიშნება, "ძვლების შემგროვებლობის" ყველაზე სარწმუნო მიზეზი მაინც კამუფლაჟია. ისინი თავს ობობებისგან იცავენ.ბოლო 22 წელში ტყის 15 კვადრატულ კილომეტრ ფართობში სულ 62 ასეთი მუხლუხია აღმოჩენილი. ეს მცირე რაოდენობა მიანიშნებს, რომ, შესაძლოა, ისინი გადაშენების რისკის წინაშე იყვნენ და ჰავაის სწრაფად ცვალებად ეკოსისტემაში ვეღარ გადარჩნენ.საინტერესოა ამ სახეობის ევოლუციაც. ის მონათესავე მწერებს სულ მცირე 6 მილიონი წლის წინ უნდა გამოყოფოდა, ანუ იმაზე დიდხანს არსებობს, ვიდრე თავად ჰავაის კუნძულები. თავდაპირველად ისინი იმ კუნძულებზე უნდა ყოფილიყვნენ გავრცელებულნი, რომლებიც ეროზიის შედეგად განადგურდა.ავტორთა ნაშრომი გამოცემაში Science გამოქვეყნდა, რომელიც პორტალმა on.ge-მ თარგმნა

1745675820

როგორი ეფექტი აქვს პორნოგრაფიას ჩვენს ტვინზე - კვლევა

პორნოგრაფია კაცობრიობის ისტორიაში სხვადასხვა ფორმით იყო წარმოდგენილი. მეორე მხრივ, ის ასეთი გავრცელებული და ხელმისაწვდომი აქამდე არასდროს ყოფილა.სტატისტიკის მიხედვით, დღეს პორნოგრაფია უკვე ჩვეულებრივი მოვლენაა: 2018 წლის კვლევამ აჩვენა, რომ ერთი თვის განმავლობაში კაცების 91,5% და ქალების 60,2% მოიხმარდა მსგავს მასალას.პორნოგრაფიაზე წვდომის გამარტივების პარალელურად ჩნდება კითხვა, თუ რას უშვრება ის ჩვენს ტვინს, განსაკუთრებით პატარა ასაკში.მიუხედავად იმისა, რომ არც პორნოგრაფიის პრობლემური გამოყენება და არც მასზე დამოკიდებულება ფსიქიკური ჯანმრთელობის დიაგნოსტიკის სახელმძღვანელოში არ არის შეტანილი, ის შეიძლება მაინც საზიანო იყოს ბევრი ადამიანისთვის.რას შეიძლება ნიშნავდეს პორნოგრაფიის მოხმარების პრობლემურობა? ასეთ ადამიანებს როგორც წესი, უჭირთ მისგან თავის შეკავება და პორნოგრაფიაზე დამოკიდებული არიან, მიუხედავად იმისა, რომ ეს შეიძლება მათ ფსიქიკაზე ცუდად ისახებოდეს.როგორც ცვლის ტვინს პორნოგრაფიაამ მხრივ ზოგიერთი კვლევა ათი წლის წინ ჩატარდა, მაგრამ ისინი კვლავ აქტუალურია. ადამიანებზე კონტროლირებადი ექსპერიმენტები, განსაკუთრებით ამ ტიპის, არსებითად არაეთიკურია, ამიტომ კვლევები ეყრდნობა გამოკითხვებს და ანგარიშებს.2015 წელს ჩატარებულმა კვლევამ — ტვინის ერთ-ერთმა პირველმა კვლევამ პორნოგრაფიის მამრობითი სქესის მომხმარებლებზე — აღმოაჩინა კორელაცია პორნოგრაფიის გამოყენებასა და ნაცრისფერ მატერიის შემცირებას შორის. ეს ხდება ტვინის დაჯილდოების სისტემის ნაწილში, რომელიც მონაწილეობს მოტივაციასა და გადაწყვეტილების მიღებაში.სავარაუდოდ, ეს უკავშირდება იმ ფაქტს, რომ პორნოგრაფიის უფრო დიდი რაოდენობით მოხმარებისას ქვეითდება კავშირი ტვინის ფრონტალურ ქერქსა — ანუ გადაწყვეტილების მიღებაზე პასუხისმგებელ ნაწილსა — და დაჯილდოების სისტემას შორის. შედეგად, ეს იწვევს მეტ სურვილსა და იმპულსურ ქცევებს, რადგან ადამიანს სჭირდება უფრო მეტი სტიმული, რათა იგრძნოს იმავე დონის სიამოვნება, რაც ადრე.სხვა კვლევამ, რომელიც 2016 წელს გამოქვეყნდა, აჩვენა, რომ სუბიექტების 49% ისეთ მასალას მოიხმარდა, რომელსაც აქამდე ამაზრზენადაც კი მიიჩნევდა. რადგან პორნოგრაფია შეიძლება იწვევდეს ტვინში ცვლილებებს და სიამოვნების აღქმაზეც ახდენდეს გავლენას, მომხმარებლებმა, შესაძლოა, დროთა განმავლობაში კიდევ უფრო ექსტრემალური პორნოგრაფიის გამოყენება დაიწყონ.საბოლოოდ, ეს ყველაფერი შეიძლება აისახოს ჩვენს პირად ცხოვრებაზე და ურთიერთობებზე.როგორ მოქმედებს პორნოგრაფია ურთიერთობებზეარსებობს კვლევები, რის მიხედვითაც, პორნოგრაფიას შეიძლება დადებითი ეფექტიც ჰქონდეს. მაგალითად, ხელი შეუწყოს წყვილების სექსუალური ფანტაზიების განვითარებასა და ფანტაზიებს. მიუხედავად ამისა, კვლევების უმეტესობა უთითებს, რომ პორნოგრაფიის გამოყენებას უარყოფითი ეფექტი აქვს ურთიერთობებზე.პორნოგრაფიის ხშირად გამოყენება ძირითადად ასოცირდება ურთიერთობისგან ნაკლებ კმაყოფილებასთან. მეტიც, ეს ასოცირდება ღალატის უფრო მაღალ მაჩვენებელთან, ერთგულების დაბალ დონესთან და ნდობის ნაკლებობასთან.ასევე ფიქსირდება გამოწვევები, რომლებიც დაკავშირებულია არარეალურ მოლოდინებთან, პარტნიორის მიმართ სექსუალური ინტერესის დაქვეითებასთან.2011 წლის კვლევამ აჩვენა, რომ პორნოგრაფიის გამოყენება პირდაპირ დაკავშირებული იყო წყვილებს შორის სექსის ნაკლებობასთან.2021 წელს ჩატარებულმა კვლევამ, რომელიც 18-დან 35 წლამდე ასაკის კაცებში პორნოგრაფიის მოხმარებასა და სექსუალურ დისფუნქციას შორის კავშირს იკვლევდა, აჩვენა, რომ მათგან 20%-ში გარკვეული სექსუალური დისფუნქცია ფიქსირდებოდა.გამოსავალივინაიდან პორნოგრაფიის გამოყენება ზოგჯერ ასოცირდება სირცხვილთან, მნიშვნელოვანია ეს გადაილახოს. თუ წყვილიდან ერთ-ერთი დამოკიდებულია პორნოგრაფიაზე, მნიშვნელოვანია, რომ მათ ეს ერთად გადალახონ.მკვლევრების თქმით, პარტნიორთან ამ თემაზე საუბარი მნიშვნელოვნად დაეხმარება ადამიანს შესაბამისი პრობლემების დაძლევაში. ამასთან, არსებობენ შესაბამისი თერაპევტებიც, რომლებისთვისაც მიმართვა არასდროს არის გვიან.პორნოგრაფიის ეფექტი ახალგაზრდებზეჩვენ ვიცით, რომ პორნოგრაფიაზე ხელი თითქმის ყველას მიუწვდება, მათ შორის ახალგაზრდებსაც.Common Sense Media-ს 2022 წლის კვლევამ გამოავლინა, რომ რესპონდენტთა 73%-ს (13-დან 17 წლამდე) ნანახი ჰქონდა პორნო. ეს მნიშვნელოვნად განსხვავდება წინა ათწლეულების სტატისტიკისგან. მაგალითად, 2005 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ახალგაზრდების მხოლოდ 42%-ს ჰქონდა ნანახი პორნოგრაფიული შინაარსის მასალა.2022 წელს ჩატარებული კვლევის მონაწილეების 54%-ის თქმით, მათ პორნოგრაფიულ მასალასთან შეხება 13 წლის ასაკამდე ჰქონდათ. 15%-მა მსგავსი მასალები 10 წლამდე ასაკში ნახა. რაც ასევე საინტერესოა, მოზარდების 58%-მა თქვა, რომ პირველად პორნოგრაფიულ მასალებს შემთხვევით გადააწყდა.მოზარდების შემთხვევაში პორნოგრაფიულ მასალას შეიძლება ბევრად უფრო დიდი უარყოფითი ეფექტი ჰქონდეს. ეს შეიძლება დაკავშირებული იყოს პიროვნებისა და იმპულსური აშლილობის უფრო მაღალ მაჩვენებლებთან.ამან შეიძლება სრულიად არასწორი წარმოდგენა გააჩინოს სექსზე და მსგავს ინტიმურ ურთიერთობებზე.პორნოგრაფიული მასალების გამოყენებამ შეიძლება კიდევ უფრო ღრმა გავლენა იქონიოს განვითარებად ტვინზე. ეს იმიტომ, რომ მოზარდის ტვინი სწრაფ განვითარებას განიცდის და მასზე პორნოგრაფიულ მასალებს კიდევ უფრო დიდი ეფექტის მოხდენა შეუძლია.2021 წელს ჩატარებულმა კვლევამ, რომელშიც 14-დან 17 წლამდე 11 000 ევროპელი მოზარდი მონაწილეობდა, აჩვენა, რომ ისინი, ვინც პორნოგრაფიას მოიხმარდნენ, უფრო მეტად დაკავშირებულები იყვნენ აგრესიულ ქცევასთან.მომზადებულია on.ge-ს მიერ

1745588940

მხედველობის აღდგენა, ოქროს ნანონაწილაკების შეყვანით - მეცნიერთა უნიკალური მიღწევა

თვალებში ოქროს მტვერი შეიძლება უჩვეულო თერაპიად მოგეჩვენოთ, მაგრამ როგორც აშშ-ში თაგვებზე ჩატარებული ახალი კვლევა აჩვენებს, ამ მეთოდით პოტენციურად შესაძლებელია ასაკთან დაკავშირებული მაკულის დეგენერაციისა (AMD) და თვალის სხვა პრობლემების მკურნალობა.მაკულის დეგენერაცია მსოფლიოში მილიონობით ადამიანს აწუხებს და ძირითადად, ასაკის მატებასთან ერთად ჩნდება. აზიანებს მაკულას — რომელიც თვალის ბადურაში მდებარეობს და სინათლის შემგრძნობ ფოტორეცეპტორ უჯრედებს შეიცავს; შედეგად კი იწვევს დაბინდვას და მხედველობის სხვა პრობლემებს. მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს მაკულის დეგენერაციის პროგრესის შესანელებელი სამკურნალო საშუალებები, ისინი ამ დაავადებას ბოლომდე ვერ კურნავენ.„ეს გახლავთ ბადურის ახალი ტიპის პროთეზი, რომელსაც აქვს ბადურის დეგენერაციის შედეგად დაკარგული მხედველობის აღდგენის პოტენციალი ყოველგვარი რთული ქირურგიული ჩარევისა და გენეტიკური მოდიფიკაციის გარეშე. გვჯერა, რომ ამ მეთოდმა შეიძლება გარდაქმნას ბადურის დეგენერაციის მკურნალობის პარადიგმები“, — ამბობს როდ-აილენდის ბრაუნის უნივერსიტეტის ბიოსამედიცინო ინჟინერი ჯიარუი ნიე.მკურნალობის ახალი მეთოდი შემდეგნაირად მოქმედებს: ოქროს ძალიან წვრილი ნანონაწილაკები, ადამიანის თმის ღერზე ათასობით უფრო წვრილი, დაფარულია ანტისხეულებით, რომლებიც მიზანში იღებს თვალის კონკრეტულ უჯრედებს. შემდეგ ისინი შეჰყავთ გელით ამოვსებულ თვალის მინისებრ ნამში, რომელიც ბადურასა და ბროლს შორის მდებარეობს.ამის შემდეგ, პატარა ინფრაწითელი ლაზერული მოწყობილობით ამ ნანონაწილაკებს აღაგზნებენ და კონკრეტულ უჯრედებს ისე ააქტიურებენ, როგორც ამას ფოტორეცეპტორები აკეთებს. თუკი მკურნალობის ამ მეთოდმა ადამიანებზე გაამართლა, ლაზერი შეიძლება სათვალეში ჩამონტაჟდეს.თაგვებზე ტესტირებისას, რომლებსაც ინჟინერიის გზით სპეციალურად ჰქონდათ ბადურის დარღვევები, მკურნალობის ამ მეთოდმა ეფექტიანად აღადგინა მხედველობა, სულ მცირე, ნაწილობრივ. ცდამ აჩვენა, რომ ნანონაწილაკები დახმარებას ფოტორეცეპტორების გვერდის ავლით ახერხებენ.„ვაჩვენეთ, რომ ნანონაწილაკები ბადურაში თვეების მანძილზე რჩებიან რაიმე დიდი ტოქსიკურობის გარეშე. ასევე ვაჩვენეთ, რომ წარმატებით შეუძლიათ ვიზუალური სისტემის სტიმულირება. ძლიერ წამახალისებელია სამომავლო გამოყენებისთვის“, — ამბობს ნიე.მეთოდი გარკვეულწილად ჰგავს მაკულის ასაკობრივი დეგენერაციისა და მასთან დაკავშირებული დაავადებების, მაგალითად, პიგმენტური რეტინიტის უკვე არსებულ სამკურნალო საშუალებებს. თუმცა, ახალი მეთოდი ნაკლებად ინვაზიურია, არ საჭიროებს ქირურგიულ ჩარევას ან დიდ იმპლანტებს თვალში; ამას გარდა, გვპირდება მხედველობის უფრო ფართო სფეროს დაფარვას.თაგვებზე ჩატარებულ კვლევათა უმეტესობის მსგავსად, კარგი შანსია, რომ შედეგები ადამიანებშიც განმეორდეს, მაგრამ ამას დიდი დრო დასჭირდება. პირველ რიგში, აუცილებელია მოხდეს უსაფრთხოების გარანტირება.სულ უფრო მრავალი გზა წარმოაჩენს გზებს, რომლებითაც შესაძლებელია თვალის დაავადებათა მკურნალობა უახლესი ტექნოლოგიებითა და მეცნიერებით; მათ შორის არის ბადურის სხვა უჯრედების ისე გადაპროგრამება, რომ ჩაანაცვლონ უმოქმედო ფოტორეცეპტორები.კვლევა ACS Nano-ში გამოქვეყნდა.მომზადებულია brown.edu-სა და ScienceAlert-ის მიხედვით, რომელიც მიხეილ ჭაბუკაშვილმა თარგმნა