ადამიანის წარმოშობის ისტორია იმაზე იდუმალი აღმოჩნდა, ვიდრე აქამდე გვიყვებოდნენ

ბოლო რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში მეცნიერებმა ბევრი ახალი ინფორმაცია შეიტყვეს ჰომო (ადამიანის) გვარის შესახებ. თუმცა, ჩვენივე სახეობის ევოლუცია, ანუ ჰომო საპიენსი, კვლავ შეიცავს უფრო მეტ კითხვას, ვიდრე პასუხს. მაგალითად, ბოლო დრომდე, მეცნიერები ხსნიდნენ თანამედროვე ადამიანების დიდ გენეტიკურ მრავალფეროვნებას იმით, რომ ჩვენი უძველესი წინაპრები შეჯვარდნენ აფრიკაში გადაშენებულ ადამიანებთან, რომლებიც ანატომიურად ძალიან განსხვავდებოდნენ ჩვენგან. თუმცა, მეცნიერთა უახლესი კვლევა უარყოფს ამ ვერსიას. ამის ნაცვლად, იგი ამტკიცებს, რომ გენეტიკურად განსხვავებული ხალხები ორი ან კიდევ მეტი გენეტიკური შტოების შერევის შედეგია, რომლებიც შესაძლოა თავდაპირველად არსებობდნენ.

სამეცნიერო საიდუმლო - რატომ არიან ადამიანები გენეტიკურად ასე განსხვავებულები
მეცნიერები დღემდე თავს არიდებენ თემას, თუ როგორ წარმოიშვა თანამედროვე ადამიანების ასეთი სერიოზული გენეტიკური განსხვავება. ერთის მხრივ, ჩვენ ძალიან ვგავართ, მაგრამ, მეორე მხრივ, შეუძლებელია მონღოლოიდური, კავკასიური და, მაგალითად, ნეგროიდული რასის წარმომადგენლების აღრევა. უფრო მეტიც, სერიოზული გენეტიკური განსხვავებები ზოგჯერ გვხვდება ერთი და იმავე რასის ფარგლებშიც კი.

ძალიან რთულია თანამედროვე ადამიანების მთელი მემკვიდრეობის თვალყურის დევნება. უძველესი პოპულაციები პერიოდულად განშტოვდნენ, მიგრირებდნენ, შემდეგ ხვდებოდნენ ერთმანეთს და ირეოდნენ. გენეტიკა ბოლო პერიოდში მეცნიერებს ეხმარება ამ „გორდიას კვანძის“ გახსნაში, მაგრამ მის პასუხებთან ერთად, ახალი საიდუმლოებებიც ჩნდება.
ერთ-ერთი მთავარი საიდუმლო ის არის, რომ გენეტიკური განსხვავებები თანამედროვე ადამიანებს შორის, როგორც აღმოჩნდა, გაცილებით ადრე გაჩნდა, ვიდრე, მეცნიერთა აზრით, საერთო წინაპრები დაიყოფოდა სხვადასხვა პოპულაციად. შემდეგ მეცნიერები ვარაუდობდნენ, რომ ჩვენი წინაპრები, ანუ ჰომო საპიენსის სხვადასხვა პოპულაციები, შეჯვარდნენ ადამიანთა ზოგიერთ უცნობ სახეობებთან, ისევე როგორც ევრაზიაში ისინი შერეულნი იყვნენ ნეანდერტალელებთან და დენისოვანებთან და მათთან ოჯახებიც კი შექმნეს. თუმცა, ამ "მოჩვენებითი" ადამიანების ნამარხები დღემდე ვერ იქნა ნაპოვნი, რომ აღარაფერი ვთქვათ მათ დნმ-ზე. ამიტომ, ეს ვერსია ნაკლებად სავარაუდოა.

როგორ გამოჩნდნენ თანამედროვე ადამიანები?
მოგეხსენებათ, თანამედროვე ადამიანები დაახლოებით 300 ათასი წლის წინ გამოჩნდნენ აფრიკაში. ამიტომ, გენეტიკურ მრავალფეროვნებაზე ნათელსახეობის მიზნით, მეცნიერებმა გადაწყვიტეს გაეანალიზებინათ სხვადასხვა ხალხის გენომი, რომლებიც ცხოვრობენ სამხრეთ, აღმოსავლეთ და დასავლეთ აფრიკაში. კერძოდ, მათ კვლევაში შეიტანეს ნამას სახელით ცნობილი სამხრეთ აფრიკული ჯგუფის გენომი, რომელიც ეკუთვნის ხო-სან პასტორალურ ხალხს, ანუ ხოისანს.

ადრე დადგინდა, რომ ხოისან ხალხებს აქვთ ყველაზე მაღალი გენეტიკური მრავალფეროვნება აფრიკაში და ზოგადად დედამიწაზე მცხოვრებ სხვა ადამიანებთან შედარებით. მეცნიერთა აზრით, ხოისანები იზოლირებულები იყვნენ სამხრეთ აფრიკაში მრავალი ათასი წლის განმავლობაში. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ეს არის ყველაზე ცნობილი უძველესი ხალხი. მას ყველა სხვა ენისგან განსხვავებული ენაც კი აქვს, რადგან ის ეფუძნება ბგერებზე დაწკაპუნებას.

იმის ცოდნის საფუძველზე, თუ რამდენად სწრაფად იცვლება ჩვენი დნმ თაობიდან თაობაში, კომპიუტერული სიმულაციების გამოყენებით, შესაძლებელია განვსაზღვროთ დრო, როდესაც ადამიანების წინაპრები ყოფდნენ ცალკეულ გენეტიკურ ტოტებად ან აერთიანებდნენ სხვადასხვა გენებს ერთ პოპულაციაში.

მოდელირებამ აჩვენა, რომ დაახლოებით 120 000 წლის წინ მოხდა ადამიანის ოჯახის ხის ორი განსხვავებული ტოტის შერწყმა. შედეგი იყო დღევანდელი ხოისანი ხალხების წინაპრები, მაგრამ კულტურულად განსხვავებული ჯგუფების სერია, რომლებიც ახლა ძირითადად სამხრეთ აფრიკაში ბინადრობენ.

მოდელი ასევე ვარაუდობს, რომ დაახლოებით 100 ათასი წლის წინ მოხდა მოსახლეობის მეორე შერწყმა, რამაც წარმოშვა დასავლეთ და აღმოსავლეთ აფრიკის მკვიდრთა წინაპრები. ამ ხალხის ზოგიერთი შთამომავალი მოგვიანებით სხვა კონტინენტებზე გადავიდა.

როგორ გამოჩნდნენ თანამედროვე ადამიანები? 

კვლევის შედეგები ვარაუდობს, რომ გენეტიკური ვარიაციები ადამიანებში არსებობდა თანამედროვე კაცობრიობის გარიჟრაჟიდან. ჩვენი სახეობა მოიცავდა მინიმუმ ორ გენეტიკურად განსხვავებულ პოპულაციას. მაგრამ განსხვავებები მათ შორის ისეთივე უმნიშვნელო იყო, როგორც ყველა თანამედროვე ადამიანს შორის. ამის შესახებ მკვლევრები ჟურნალ Nature-ში იუწყებიან.

შესაბამისად, სხვადასხვა პოპულაციის კუთვნილი ადამიანები აფრიკიდან ევროპაში გადავიდნენ და არა ერთი, როგორც ადრე ეგონათ. მაგრამ მაშინ სხვა სახეობის ადამიანებთან შერევა არ ხდებოდა, რა თქმა უნდა, ნეანდერტალელები იყვნენ გამონაკლისი, მაგრამ ეს ბევრად მოგვიანებით მოხდა. ამ შეჯვარების შედეგად ზოგიერთ თანამედროვე ადამიანს დიდი ცხვირი აქვს.ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარეობს, რომ ჩვენი სახეობის წარმოშობის სურათი კიდევ უფრო რთულია, ვიდრე ადრე ეგონათ. როგორც ახალი მონაცემები გახდება ხელმისაწვდომი, რთული კითხვების რაოდენობა მაშინვე იზრდება.