მსოფლიო •
1766570571
ზელენსკიმ უკრაინისა და აშშ-ის მიერ ერთობლივად შემუშავებული 20-პუნქტიანი სამშვიდობო გეგმა წარადგინა
უკრაინის პრეზიდენტმა,
ვოლოდიმირ ზელენსკიმ
უკრაინისა და აშშ-ის მიერ
ერთობლივად შემუშავებული
სამშვიდობო გეგმის ოცი
პუნქტი წარადგინა, სადაც
უკრაინის ნატო-ს წევრობაზე
საუბარი არ არის.ზელენსკიმ
ხაზი გაუსვა, რომ ეს ომის
დასრულების საბაზისო
დოკუმენტია და რუსეთმა ამ
გეგმაზე რეაგირება 24
დეკემბერს, ამერიკულ
მხარესთან შეხვედრის დროს
უნდა მოახდინოს. უკრაინის
პრეზიდენტმა ასევე
აღნიშნა, რომ უკრაინა
მზადაა შეერთებულ
შტატებთან ლიდერების
დონეზე შეხვედრისთვის,
რათა განიხილონ
მგრძნობიარე,
განსაკუთრებით
ტერიტორიული
საკითხები.აშშ-სა და
უკრაინის მიერ
შემუშავებული ამჟამინდელი
სამშვიდობო გეგმა
შემდეგია:პუნქტი 1 –
უკრაინის სუვერენიტეტი
კიდევ ერთხელ
დადასტურდება.„ჩვენ
ვადასტურებთ, რომ უკრაინა
სუვერენული სახელმწიფოა
და შეთანხმების ყველა
ხელმომწერი ამას თავისი
ხელმოწერით ადასტურებს“, –
აღნიშნა ზელენსკიმ.პუნქტი 2
– „ეს დოკუმენტი
წარმოადგენს რუსეთსა და
უკრაინას შორის სრულ და
უპირობო თავდაუსხმელობის
შესახებ შეთანხმებას.
აღნიშნულია, რომ
გრძელვადიანი მშვიდობის
შესანარჩუნებლად
შეიქმნება მონიტორინგის
მექანიზმი უპილოტო
კოსმოსური ხომალდების
გამოყენებით კონტაქტის
ხაზის მონიტორინგისთვის,
დარღვევების შესახებ
ადრეული შეტყობინებისთვის
და კონფლიქტების
მოსაგვარებლად. ტექნიკური
ჯგუფები შეთანხმდებიან
ყველა დეტალზე“, –
განაცხადა უკრაინის
პრეზიდენტმა.პუნქტი 3 –
უკრაინა მიიღებს „მტკიცე“
უსაფრთხოების
გარანტიებს.პუნქტი 4 –
უკრაინის შეიარაღებული
ძალების რაოდენობა
მშვიდობიან პერიოდში 800 000-ზე
დარჩება.პუნქტი 5 –
ამერიკის შეერთებული
შტატები, ნატო და ევროპის
ხელმომწერი სახელმწიფოები
უკრაინას მისცემენ
უსაფრთხოების გარანტიებს,
რომლებიც ასახავს მე-5
მუხლს.ზელენსკის თქმით, ამ
პუნქტს აქვს შემდეგი
კომპონენტები: თუ რუსეთი
შეიჭრება უკრაინაში,
კოორდინირებული სამხედრო
რეაგირების გარდა, რუსეთის
წინააღმდეგ ყველა
გლობალური სანქცია
აღდგება; თუ უკრაინა
შეიჭრება რუსეთში ან
პროვოკაციის გარეშე
გახსნის ცეცხლს რუსეთის
ტერიტორიაზე,
უსაფრთხოების გარანტიები
ბათილად ჩაითვლება. თუ
რუსეთი გახსნის ცეცხლს
უკრაინაზე, უსაფრთხოების
გარანტიები ამოქმედდება;
ამ შეთანხმებით ორმხრივი
უსაფრთხოების გარანტიები
გამორიცხული არ
არის.პუნქტი 6 – რუსეთი
ევროპისა და უკრაინის
მიმართ თავდაუსხმელობის
პოლიტიკას ყველა საჭირო
კანონსა და რატიფიკაციის
დოკუმენტში, მათ შორის
სახელმწიფო სათათბიროში
აბსოლუტური უმრავლესობის
რატიფიცირებით
აფიქსირებს.პუნქტი 7 –
უკრაინა ევროკავშირის
წევრი კონკრეტულ დროს
გახდება და ასევე
მოკლევადიან
პრივილეგირებულ წვდომას
მიიღებს ევროპულ
ბაზარზე.უკრაინის
პრეზიდენტის თქმით,
ამჟამად ეს აშშ-სა და
უკრაინას შორის ორმხრივი
დისკუსიაა, ევროპული
დადასტურების გარეშე.
ამავდროულად, ზელენსკიმ
ხაზგასმით აღნიშნა, რომ
უკრაინას ევროკავშირში
გაწევრიანების კონკრეტული
თარიღი სურს, რადგან ეს
კიევის უსაფრთხოების
ერთ-ერთი გარანტიაა.პუნქტი
8 – ეს პუნქტი ასახავს
უკრაინისთვის გლობალური
განვითარების ძლიერ
პაკეტს, რომელიც
განისაზღვრება
ინვესტიციებისა და
მომავალი კეთილდღეობის
შესახებ ცალკე
შეთანხმებაში, რაც მოიცავს
ეკონომიკური სექტორების
ფართო სპექტრს.პუნქტი 9 –
ვოლოდიმირ ზელენსკის
თქმით, ეს პუნქტი ეხება
უკრაინის აღდგენისთვის
სახსრების შექმნას. მან
აღნიშნა, რომ უკრაინა
ამჟამად მიზნად ისახავს 800
მილიარდი დოლარის
მოზიდვას კაპიტალის,
გრანტების, ვალის და კერძო
სექტორის შენატანების
მეშვეობით, რათა დაეხმაროს
ქვეყანას სრული
პოტენციალის
რეალიზებაში.პუნქტი 10 – ამ
შეთანხმების დადების
შემდეგ, უკრაინა
დააჩქარებს შეერთებულ
შტატებთან თავისუფალი
ვაჭრობის შეთანხმების
დადების პროცესს.პუნქტი 11 –
უკრაინა ადასტურებს, რომ ის
დარჩება არაბირთვული
სახელმწიფო ბირთვული
იარაღის გაუვრცელებლობის
შესახებ ხელშეკრულების
შესაბამისად.პუნქტი 12 –
ზაპოროჟიეს ატომურ
ელექტროსადგურს სამი
ქვეყანა ერთობლივად
მართავს: უკრაინა, აშშ და
რუსეთი.უკრაინის
პრეზიდენტის თქმით, ეს
აშშ-ის წინადადებაა, რადგან
რუსეთი თვლის, რომ
ზაპოროჟიეს ატომურ
ელექტროსადგურს ის
მართავს. თუმცა, უკრაინა
სთავაზობს, რომ ზაპოროჟიეს
ატომურ ელექტროსადგურს
ერთობლივი საწარმო
მართავდეს, სადაც აშშ და
უკრაინა ენერგიას 50/50-ზე
გაიყოფენ. უკრაინის
პოზიციაა, რომ
გამომუშავებული
ელექტროენერგიის 50%
უკრაინას მიეწოდება, ხოლო
დანარჩენის განაწილებას
აშშ დამოუკიდებლად
განსაზღვრავს.ამავდროულად,
ზელენსკის თქმით,
შეერთებული შტატები
სთავაზობს ზაპოროჟიეს
ატომური ელექტროსადგურის
სიმძლავრის კიევს,
მოსკოვსა და ვაშინგტონს
შორის გადანაწილებას,
სადაც თითოეული ქვეყანა
სიმძლავრის 33%-ს
მიიღებს.პუნქტი 13 – ორივე
ქვეყანა იღებს
ვალდებულებას, სკოლებსა და
საზოგადოებაში
განახორციელოს
საგანმანათლებლო
პროგრამები, რომლებიც ხელს
შეუწყობს სხვადასხვა
კულტურის გაგებას,
ტოლერანტობას და
აღმოფხვრის რასიზმს და
ცრურწმენებს. უკრაინა
განახორციელებს
ევროკავშირის რეგულაციებს
რელიგიური ტოლერანტობისა
და უმცირესობათა ენების
დაცვის შესახებ.პუნქტი 14 –
უკრაინის პრეზიდენტის
თქმით, ეს ეხება ტერიტორიულ
საკითხს და ყველაზე რთულია
მთელ გეგმაში. ზელენსკის
თანახმად, დონეცკის,
ლუგანსკის, ზაპოროჟიესა და
ხერსონის ოლქებში ჯარების
განლაგების ხაზი ამ
შეთანხმების თარიღისთვის
არის ფაქტობრივად
აღიარებული შეხების ხაზი.
ზელენსკიმ აღნიშნა, რომ ამ
საკითხის განსახილველად
უნდა შეიკრიბოს სამუშაო
ჯგუფი, რომელიც
განსაზღვრავს კონფლიქტის
დასასრულებლად საჭირო
ძალების გადაადგილებას,
ასევე პოტენციური
მომავალი სპეციალური
ეკონომიკური ზონების
პარამეტრებს.„ჩვენ ისეთ
სიტუაციაში ვართ, სადაც
რუსებს დონეცკის რეგიონის
დატოვება სურთ,
ამერიკელები კი ცდილობენ
იპოვონ გზა, რომ ეს
„გასვლა“ არ იყოს – რადგან
ჩვენ გასვლის წინააღმდეგი
ვართ. მათ სურთ, იპოვონ
დემილიტარიზებული ზონა ან
თავისუფალი ეკონომიკური
ზონა, ანუ ფორმატი, რომელიც
ორივე მხარის
შეხედულებებს
გაითვალისწინებს“, –
აღნიშნა ზელენსკიმ.
უკრაინის პრეზიდენტმა
განმარტა, რომ თუ გეგმის
პირველი ვერსია, რომელიც
ითვალისწინებს ომის
დასრულებას შეხების ხაზის
მიღმა, ჩაიშლება, არსებობს
კიდევ ორი ვარიანტი.
პირველი არის საომარი
მოქმედებების გაგრძელება.
მეორე შეთანხმება
ითვალისწინებს, რომ
შეთანხმების ძალაში
შესასვლელად რუსეთმა უნდა
გაიყვანოს თავისი ჯარები
დნეპროპეტროვსკის,
ნიკოლაევის, სუმის და
ხარკოვის ოლქებიდან. თუმცა,
პოტენციურად შესაძლებელია
„თავისუფალი ეკონომიკური
ზონის“ შექმნა დონეცკისა
და ლუგანსკის ოლქებში,
ასევე ენერგოდარში. როგორც
ვოლოდიმირ ზელენსკიმ
აღნიშნა, მას სურს,
ტერიტორიებისა და
თავისუფალი ეკონომიკური
ზონების საკითხი
ლიდერების დონეზე
გადასაწყვეტად
დატოვოს.პუნქტი 15 – მომავალ
ტერიტორიულ შეთანხმებებზე
შეთანხმების შემდეგ,
როგორც რუსეთის ფედერაცია,
ასევე უკრაინა იღებენ
ვალდებულებას, რომ არ
შეცვალონ ეს შეთანხმებები
ძალის გამოყენებით.პუნქტი
16 – რუსეთი ხელს არ შეუშლის
უკრაინის მიერ დნეპრისა და
შავი ზღვის კომერციული
საქმიანობისთვის
გამოყენებას. დაიდება
ცალკე საზღვაო შეთანხმება
და წვდომის შეთანხმება,
რომელიც მოიცავს
ნავიგაციისა და
ტრანსპორტის
თავისუფლებას. ამ
შეთანხმების ფარგლებში,
კინბურნის კონცხი
დემილიტარიზებული
იქნება.პუნქტი 17 –
შეიქმნება ჰუმანიტარული
კომიტეტი გადაუჭრელი
საკითხების გადასაჭრელად.
კერძოდ, ის იმუშავებს ყველა
დარჩენილი სამხედრო
ტყვეების დაბრუნების
უზრუნველსაყოფად, მათ
შორის 2014 წლიდან რუსული
სისტემის მიერ
გასამართლებული პირების,
„ყველა ყველაზე“
პრინციპით. ის ასევე
შეეცდება მშვიდობიანი
მოსახლეობის, მათ შორის
ბავშვებისა და პოლიტიკური
პატიმრების დაბრუნებას.
გარდა ამისა, მიღებული
იქნება ზომები კონფლიქტის
მსხვერპლთა პრობლემებისა
და ტანჯვის
მოსაგვარებლად.პუნქტი 18 –
უკრაინამ შეთანხმების
ხელმოწერის შემდეგ, რაც
შეიძლება მალე უნდა
ჩაატაროს არჩევნები.
ზელენსკის თქმით, ეს
კონკრეტულად უკრაინის
პრეზიდენტის არჩევნებს
ეხება.პუნქტი 19 – ეს
შეთანხმება იურიდიულად
სავალდებულო იქნება. მის
შესრულებას გააკონტროლებს
და უზრუნველყოფს
მშვიდობის საბჭო, რომელსაც
პრეზიდენტი ტრამპი
უხელმძღვანელებს. ამ
მექანიზმის ნაწილი
იქნებიან უკრაინა, ევროპა,
ნატო, რუსეთი და შეერთებული
შტატები. დარღვევებისთვის
სანქციები
დაწესდება.პუნქტი 20 – მას
შემდეგ, რაც ყველა მხარე
დაეთანხმება ამ
შეთანხმებას, სრული
ცეცხლის შეწყვეტა
დაუყოვნებლივ
ამოქმედდება. უკრაინის
პრეზიდენტის თქმით,
უკრაინამ ეს შეთანხმება
რატიფიკაციისთვის უნდა
წარადგინოს. ეს პროცედურა
შეიძლება, განხორციელდეს
პარლამენტის და/ან
საყოველთაო რეფერენდუმის
მეშვეობით. შეთანხმება
ძალაში შედის ორივე მხარის
მიერ ვალდებულებების
შესრულებისთანავე, თუ ამ
შეთანხმების თანახმად,
ასეთი ვალდებულებები
წინასწარ უნდა შესრულდეს.