ჯეიმს ვები უკვე საკუთარ რეკორდებს ხსნის - ნახეთ ბოლო აღმოჩენა

ეს რეკორდი გასული ორი წლის განმავლობაში მრავალჯერ მოიხსნა და როგორც ჩანს, სულ მალე, ის კვლავ მოიხსნება. 

ჯეიმს ვების კოსმოსური ტელესკოპის ახალი მონაცემების დაკვირვების შემდეგ, ასტრონომები იუწყებიან გალაქტიკის აღმოჩენის შესახებ, რომელიც ყველაზე შორეული გალაქტიკა უნდა იყოს ამ დრომდე დაფიქსირებულთა შორის.

თუ ეს ამბავი გეცნოთ, არ დაიბნეთ, ასეთი რამ მხოლოდ წელს უკვე ორჯერ მოხდა. აპრილში ასტრონომებმა განაცხადეს, რომ დააკვირდნენ გალაქტიკას, რომელიც დიდი აფეთქებიდან სულ რაღაც 330 მილიონი წლის შემდეგ პერიოდს ეკუთვნის. გასულ თვეში კი, ჯეიმს ვების სხვა, პირველ მონაცემებში მიაგნეს გალაქტიკას დიდი აფეთქებიდან 300 მილიონი წლის შემდეგ პერიოდში.

თუმცა, ახალი რეკორდი უბრალოდ გასაოცარია. ის ადრეული სამყაროს წყვდიადში იპოვეს და მიეკუთვნება დიდი აფეთქებიდან სულ რაღაც 235 მილიონი წლის შემდეგ პერიოდს… პრაქტიკულად, კოსმოსურ თვალის დახამხამებას, თუ გავითვალისწინებთ, რომ სამყაროს ასაკი 13,8 მილიარდი წელია.

გალაქტიკის კანდიდატის, სახელად CEERS-93316-ის აღმოჩენა აღნიშნავს რაღაც დიდებულის დასაწყისს: ვები მზადაა ადრეული სამყაროს ფართოდ გახსნისთვის, რათა ყველაფრის დასაწყისის შავბნელი და იდუმალი მისადგომების უპრეცედენტო ხედები შემოგვთავაზოს. 

კვლევას ედინბურგის უნივერსიტეტის ასტროფიზიკოსი კალუმ დონანი ხელმძღვანელობდა; პუბლიკაცია უკვე გადაეგზავნა ჟურნალ Monthly Notices of the Royal Astronomical Society-ს, იქამდე კი რეცენზირებას ელოდება და ამჟამად ხელმისაწვდომია სერვერზე arXiv.

დიდი აფეთქების შემდეგი პირველი მილიარდი წელიწადი კოსმოლოგების დიდი ინტერესის საგანია. იმ პერიოდში, ცხელმა, კვანტურმა „სუპი“, რომელმაც გაჩენის შემდეგ სამყარო ამოავსო, ყველაფრის წარმოქმნა დაიწყო: მატერიის, ანტიმატერიის და ბნელი მატერიის, ვარსკვლავების, გალაქტიკებისა და მტვრის.

ვინაიდან სინათლეს გადაადგილებისთვის დრო სჭირდება, ნებისმიერი სინათლე, რომელიც ჩვენამდე შორეული კოსმოსიდან აღწევს, მიეკუთვნება უშორეს წარსულს; შესაბამისად, სინათლე დროის მანქანაა სამყაროს შორეული მისადგომებისთვის. თუმცა, ადრეული სამყარო, ნამდვილად ადრეული, გაცილებით რთულია: ის იმდენად შორსაა, რომ იქიდან ჩვენამდე მოსული ნებისმიერი სინათლე ძალიან, ძალიან მკრთალია.

გარდა ამისა, სამყაროს გაფართოებამ ყველაზე ენერგიული ტალღებიც კი „მღვრიე“ სხივებად გაწელა, რომლებიც სპექტრის ინფრაწითელ ნაწილთან არის ახლოს, რაც ყველაზე ხილულ ობიექტებსაც კი ძნელად დასანახს ხდის. 

ამის გამო, იმ დროის დეტალური რეკონსტრუქციები ძალიან რთულია. ეს კი შეიძლება ითქვას, რომ ჩვენთვის კარგი ნამდვილად არ არის, რადგან ის დრო ზედმეტად მნიშვნელოვანია.

ეპოქას, ვიდრე პირველი ვარსკვლავები დაიწყებდა დაბადებას, კოსმოსურ განთიადს უწოდებენ. ის დიდი აფეთქებიდან დაახლოებით 250 წლის შემდეგ დაიწყო და მთელი სამყარო წყალბადის ატომების გაუმჭვირვალე ღრუბლით აავსო.

ასე გრძელდებოდა იქამდე, ვიდრე პირველ ვარსკვლავთა და გალაქტიკათა ულტრაიისფერი სინათლე ნეიტრალური მუხტის მქონე წყალბადის ხელახლა იონიზაციას (რეიონიზაცია) მოახდენდა ისე, რომ მთელ ელექტრომაგნიტურ სპექტრში გავრცელებულიყო.

წყარო: პირველი არხი