„დამუნჯებულები ვიყავით... მე დავიჩოქე, ჩავეხუტე, ის ცივი იყო...“ - ბუჩას მკვიდრი იხსენებს, როგორ მისცეს რუსმა სამხედროებმა ქმართან დამშვიდობების უფლება

რუსეთში დაახლოებით 2000 უკრაინელი სამოქალაქო პატიმარია. ომის დაწყების დღიდან ბევრი მათგანი წინასწარი დაკავების ცენტრებსა და კოლონიებში იმყოფებოდა, გარე სამყაროსთან კონტაქტის გარეშე და სწრაფი გათავისუფლების იმედით. პატიმრების მიმართ ასეთი მოპყრობა ეწინააღმდეგება ჟენევის კონვენციების ნორმებს. რატომ იჭერს რუსეთი მშვიდობიანი მოქალაქეებს და რა ემართებათ მათ პატიმრობაში - BBC-ის მასალაში.

როგორ იჭერენ მშვიდობიან მოქალაქეებს
2022 წლის 18 მარტს რუსული სამხედრო ტექნიკა ნატალია კულაკოვსკაიასა და მისი მეუღლის, ევგენი გურიანოვის ეზოში შევიდა. მათი ოჯახი კიევის რეგიონში, ბუჩაში ცხოვრობდა. „ჩვენ დავინახეთ, ჯავშანტრანსპორტიორებით  ღობის შემომტვრევას ცდილობდნენ. ჩემი ქმარი გაიქცა და ყვირილი დაიწყო: „არ სემოანგრიოთ, ჩვენ გაგიხსნით“. მაგრამ მათ ანიშნეს - წადი აქედან! და მაინც პირდაპირ ღობეზე გადმოვ იდნენ“, - ამბობს ნატალია.

რუსმა სამხედროებმა ნატალია ღობესთან დააყენეს და იარაღი მისკენ მიმართეს. ევგენი განზე გაიყვანეს, მათ რაღაც უთხრეს, ნატალიაზე მიუთითეს. „როგორც მესმის, დაემუქრნენ, თუ არ გაჩუმდებოდა, მე რამეს დამიშავებდნენ“, - იხსენებს კულაკოვსკაია.

ამის შემდეგ ნატალია წაიყვანეს და რუსი სამხედროები ევგენთან ერთად წავიდნენ მათი სახლის გასაჩხრეკად. ნატალია ამბობს, რომ იმ დროს რუსები ეუბნებოდნენ, რომ „მან მიჰყიდა თავი ამერიკელებს, საჭმელზე, რომ უკრაინაში სცემეს მოხუცებს 9 მაისს და რა კარგი იყო სსრკ-ში ცხოვრება". როდესაც ნატალიამ გააპროტესტა, ერთ-ერთმა ჯარისკაცმა ურჩია, რომ ისტორია უკეთესად შეესწავლა.

გარკვეული პერიოდის შემდეგ, ნატალია კვლავ მიიყვანეს სახლში. მისი ქმარი მუხლებზე იდგა და იარაღი ჰქონდა დამიზნებული, რუს სამხედროებს კი კი ტექნიკა და ნივთები სახლიდან გაჰქონდათ. ერთ-ერთმა ჯარისკაცმა უთხრა ნატალიას: დაემშვიდობეთ“.

„ჩვენ ყველანი დამუნჯებულები ვიყავით. მე დავიჩოქე, ჩავეხუტე, ის ცივი იყო, - ამბობს ის, - თითქოს ეს ყველაფერი ჩვენს თავს არ ხდებოდა. 
ის, რომ მისი ქმარი ცოცხალია, ნატალიამ მხოლოდ აგვისტოში შეიტყო. რუსი და უკრაინელი უფლებადამცველების მეშვეობით მან მოახერხა რუსეთის ხელისუფლებისგან პასუხის მიღება, რომ ევგენი რუსეთის ტყვეობაში იმყოფებოდა „სპეციალური სამხედრო ოპერაციის საწინააღმდეგოდ დაკავების“ სტატუსით, მაგრამ მათ არ უთქვამთ ზუსტად, სად. სხვა უკრაინელმა პატიმრებმა, რომლებიც უკრაინაში დაბრუნდნენ, განაცხადეს, რომ ევგენი შეიძლება იყოს წინასწარი დაკავების საკანში, ბრიანკის რეგიონში. თუმცა, თავად წინასწარი დაკავების იზოლატორში თქვეს, რომ „სპეციალური კონტინგენტი იქ არ ჰყავთ.

ნატალია თვლის, რომ მეუღლესთან ერთად, მისი დის, სერგეი ლიუბიჩის ქმარი, რომელიც ასევე დაიჭირეს, ბრიანსკის წინასწარი დაკავების ცენტრშია. ლიუბიჩის ოჯახი ცხოვრობდა გოსტომელში, სამხედრო აეროდრომის გვერდით, და როდესაც დაბომბვა დაიწყო, ისინი გადავიდნენ ნატალიას ოჯახში, ბუჩაში. 

რა დაემართა მას, ნათესავებმა გაიგეს მხოლოდ აპრილში, რუსული ჯარების გაყვანის შემდეგ, როდესაც მათ დაიწყეს კიევის რეგიონში ნათესავების მოძებნა. თვითმხილველებმა ნატალიას და მის დას უთხრეს, რომ რუსმა ჯარისკაცებმა აეროდრომზე მდებარე სამხედრო ნაწილში გადაიყვანეს. როდესაც რუსი სამხედროები აიძულეს უკან დაეხიათ კიევიდან, მათ თან წაიყვანეს ტყვეები.

რატომ დაატყვევეს კაცები, ნატალიამ არ იცის. ის ვარაუდობს, რომ რუს სამხედროებს შესაძლოა არ მოსწონდეთ მწვანე საძილე ტომრები, რომლებიც მათ სარდაფში იპოვეს. „მათ [რუსმა სამხედროებმა] დაადგინეს, რომ ფერი იყო მწვანე, რომ ის იყო თავდაცვის ინდუსტრიიდან. თუ ფერი მწვანეა, ეს ნიშნავს სამხედროს", - ამბობს ქალი. ის ასევე იხსენებს, რომ სამხედროებმა ქმარს ხელების ჩვენება სთხოვეს: „20 წელია მექანიკოსად მუშაობს, ხელები გაშავებული ჰქონდა, რადგან დიზელის საწვავზე მუშაობს. და როცა მამაკაცს ხელები შეუმოწმეს და შავია, ეს ნიშნავს, რომ დენთთან არის დაკავშირებული“.

მისი დის ქმარი, სერგეი, შესაძლოა არ მოეწონოს რუს სამხედროებს ფიზიკურად, ამბობს ნატალია: „[ის წაიყვანეს], შესაძლოა იმიტომ, რომ დიდი კაცია, მაღალი, ფართო მხრებით“.

ამავე მიზეზით, მარტში რუსებმა დაიპყრეს ხარკოვის უნივერსიტეტის სტუდენტი, ნიკიტა შკრიაბინი. „რუსი ჯარისკაცები ჩამოვიდნენ, ყველა სტუდენტი მოაწყვეს, შეხედეს: ვიღაც მაღალი და სპორტსმენია, ალბათ, მას შეუძლია იარაღი აიღოს ხელში, მოდი წავიყვანოთ”, - აღწერს დაკავების ლოგიკას ლეონიდ სოლოვიოვი, შკრიაბინის რუსი ადვოკატი. ის ზაფხულიდან ვერ ახერხებს თავის კლიენტთან წვდომას: რუსეთის თავდაცვის სამინისტრო არ ასახელებს, კონკრეტულად სად იმყოფებიან პატიმრები. სოლოვიოვი მხოლოდ ვარაუდობს, რომ შკრიაბინი როსტოვის ოლქშია, მაგრამ რუსეთის ხელისუფლება მასთან კონტაქტის საშუალებას არ აძლევს.