ისტორიაში პირველად, მეცნიერებმა ემბრიონის საშვილოსნოში მიმაგრება აღბეჭდეს

 ისტორიაში პირველად, მეცნიერებმა ადამიანის სიცოცხლის წარმოშობის პროცესში უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი — ემბრიონის საშვილოსნოზე მიმაგრება — აღბეჭდეს. შეიძლება ითქვას, მათ ადრეული განვითარების ერთგვარი "შავი ყუთი" გახსნეს. ეს მიღწევა, შესაძლოა, უშვილობის მკურნალობაში დაგვეხმაროს.

ოდესღაც ყველა უჯრედების თავისუფლად მოტივტივე გროვა ვიყავით, რომელიც "სახლს" ეძებდა. სირთულეების მიუხედავად, ჩვენმა ემბრიონებმა დედის ორგანიზმთან მიმაგრება მოახერხეს. ეს მოვლენა, რომელსაც იმპლანტაცია ეწოდება, საშვილოსნოს სიღრმეში ხდება.

მეცნიერებს აქამდე მხოლოდ იმპლანტაციის რამდენიმე მომენტალური სურათი ჰქონდათ გადაღებული. ულტრაბგერითი კვლევით ემბრიონის დანახვა მხოლოდ მიმაგრებიდან რამდენიმე კვირაშია შესაძლებელი.

ახალი სისტემის დახმარებით მეცნიერები ამ პროცესს (რომელიც ლაბორატორიაში მიმდინარეობდა და არა ნამდვილ საშვილოსნოში) ახლოდან დააკვირდნენ. მათ კოლაგენზე დაფუძნებული მატრიქსი შექმნეს, რომელიც ქსოვილის უჯრედშორისი ნივთიერების მსგავსია და საშვილოსნოს გარემოს წააგავს. ცაიტრაფერული გადაღებები აჩვენებს, როგორ შეიჭრნენ ემბრიონები მასში და ერთგვარი ჩაღრმავება წარმოქმნეს შემდგომი განვითარებისთვის.

 "პირველად შევძელით, ადამიანის ემბრიონის იმპლანტაციას დინამიკურად დავკვირვებოდით", — აცხადებს კვლევის უფროსი ავტორი სამუელ ოხოსნეგროსი, ბარსელონის მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების ინსტიტუტის ბიოინჟინერი.

მართალია, ექსპერიმენტები ლაბორატორიაში ჩატარდა და არა ნამდვილ საშვილოსნოში, თუმცა მკვლევართა მიერ შექმნილი სისტემა ემბრიონის მიმაგრებისთვის აუცილებელ სტრუქტურულ გარემოსა და საკვებ ნივთიერებებს იმეორებს. ბუნებრივ პირობებში მიმაგრების ეტაპი ხშირად წარუმატებლად სრულდება. შეწყვეტილი ორსულობის შემთხვევების დაახლოებით 60% სწორედ ამის შედეგია.

თაგვების ემბრიონებისგან განსხვავებით, რომლებიც მატრიქსში ზედაპირულად შედიოდნენ, ადამიანის ემბრიონები მასში ღრმად შეიჭრნენ და კოლაგენის მატრიქსი მთლიანად მოიცვეს.

 "ჩვენი ტექნოლოგია საშუალებას გვაძლევს დავადგინოთ, კონკრეტულად სად იყენებს ენერგიას ემბრიონი. აღმოვაჩინეთ, რომ იმპლანტაციისთვის იგი დიდ მექანიკური ძალას იყენებს", — ამბობს ოხოსნეგროსი — "გამოდის, თაგვებზე ჩატარებული კვლევები ადამიანის იმპლანტაციის შესწავლაში მხოლოდ გარკვეულ დონემდე გვეხმარება".

როგორც წესი, ადამიანის ემბრიონი საშვილოსნოს კედელზე განაყოფიერებიდან 5-6 დღეში მაგრდება. ამ დროს ის დაახლოებით 100–200 უჯრედისგან შედგება. ეს იმდენად მცირე მოცულობაა, რომ ულტრაბგერითი გამოკვლევა ვერ აფიქსირებს.

ოხოსნეგროსისა და მისი კოლეგების მიერ შექმნილმა საშვილოსნოს მოდელმა ამ მხრივ მეტი შესაძლებლობა მოგვცა. ტექნოლოგიის გამოყენება შეიძლება როგორც ბრტყელი, ისე წვეთოვანი გელის სახით, რათა იმპლანტაციას 2D-ში ან 3D-ში დავაკვირდეთ.

როცა ბლასტოცისტი ბრტყელ გელზე თავსდება, ისინი ჯერ კოლაგენის ზედაპირს ემაგრება და შემდეგ იწყებს შეჭრას. წვეთოვან გელში მოთავსებისას ემბრიონი კოლაგენის ბოჭკოებს თითქოს ცენტრისკენ ქაჩავს და არსებულ გარემოს მთლიანად გარდაქმნის.

 ემბრიონი თითქოს ცდილობს, დედის გარემო საკუთარ ქსოვილებთან დააკავშიროს. მიუხედავად ამისა, ეს კვლევა ვერ გვეტყვის, როგორ უპასუხებს საშვილოსნოს კედელი ამ პროცესს. კოლაგენის მოდელი ადამიანის უჯრედებით არაა შექმნილი, ამიტომ რეალური სურათის მხოლოდ ნახევარს ვხედავთ.

ამ შეზღუდვას თავისი უპირატესობაც აქვს. მეცნიერებს შეუძლიათ მოდელის შედგენილობა შეცვალონ, რათა დააკვირდნენ, როგორ რეაგირებს ადამიანის ემბრიონი სხვადასხვა გარემოზე ან ნივთიერებაზე. შესაძლოა, ამის გაგებით მიმაგრების პროცესი უფრო ეფექტიანი გავხადოთ.

"მაგალითად, კომპანიებთან Serabiotics და Grifols თანამშრომლობით ცილოვანი დანამატი შევქმენით, რომელიც კლინიკებში იმპლანტაციის მაჩვენებლის გაზრდას შეუწყობს ხელს", — ამბობს ოხოსნეგროსი, რომელიც Serabiotics-ის თანადამფუძნებელია.

მკვლევრები იმპლანტაციის პროცესის შესწავლას განაგრძობენ, რათა ადრეული განვითარების ეს გადამწყვეტი ფაზა უკეთ გაიგონ.