"ყველაფერი, რასაც ირაკლი ქმნიდა, იყო თბილისურიც და მსოფლიოც. აშუღი იყო… ვერელი აშუღი" - გელა ჩარკვიანი ირაკლიზე

მეფე 63 წლის გახდებოდა... მის მსგავსად თვითმყოფადი ხელოვანის და მით უფრო, მუსიკოსის გახსენება, გაგიჭირდებათ... მეამბოხე, რევოლუციონერი, ქართველიც და მსოფლიო კონტექსტის მატარებელიც. მოკლედ, ირაკლი ჩარკვიანს მამა უკეთ ახასიათებს - ასევე დაუვიწყარი გელა ჩარკვიანი.

***

გელა ჩარკვიანი: ირაკ­ლი რომ რა­ი­მეს წა­ი­ღი­ღი­ნებ­და, ჩუ­მად ვუს­მენ­დი - ძა­ლი­ან მინ­დო­და, მუ­სი­კა­ლუ­რი ნიჭი გა­მოჰ­ყო­ლო­და. მა­მა­ჩემს სმე­ნა სა­ერ­თოდ არ ჰქონ­და, დე­და­ჩემს კი - ბრწყინ­ვა­ლე. მუ­სი­კა­ლუ­რი გა­ნათ­ლე­ბა არ მი­უ­ღია, მაგ­რამ სწო­რედ მან მა­ზი­ა­რა ქარ­თულ მრა­ვალ­ხმი­ა­ნო­ბას. როცა ირაკ­ლი 6 წლის შეს­რულ­და, დავ­წყნარ­დი, - მის­მა სიმ­ღე­რამ და­მარ­წმუ­ნა, რომ სმე­ნა ნამ­დვი­ლად ჰქონ­და, თუმ­ცა სა­ინ­ტე­რე­სო მუ­სი­კას თუ და­წერ­და, ვერ წარ­მო­ვიდ­გენ­დი.

ირაკლი ინ­ტერ­ვი­უ­ში წერდა: მა­მა­ჩე­მის მთე­ლი მუ­სი­კა­ლუ­რი შე­მოქ­მე­დე­ბა, როკ-ოპე­რე­ბი, "ნარ­გი­ზა და ქალ­ბა­ტო­ნი ნელი", ჩემ თვალ­წინ იწე­რე­ბო­და, სრულ­დე­ბო­და და აბ­სო­ლუ­ტუ­რად კონფრონ­ტა­ცი­ულ პრო­დუქტს წარ­მო­ად­გენ­და. იმ დრო­ის, 1970-ია­ნე­ბის ჰი­პურ წლებ­ში მუ­სი­კა­ლუ­რი კონ­ტრკულ­ტუ­რის კერა ჩემი სა­კუ­თა­რი სახ­ლი იყო და ჭეშ­მა­რი­ტი "ან­დერგრა­უნ­დი", თა­ნა­მედ­რო­ვე ქარ­თუ­ლი ტექ­სტე­ბით ჩემს ოჯახ­ში იშ­ვაო. "ნარ­გი­ზა" ახლა წიგ­ნად გა­მო­ვი­და და დის­კიც მოჰ­ყვე­ბა. რო­გორც აღ­მოჩ­ნდა, ამ ყვე­ლა­ფერ­მა ირაკ­ლი­ზე გავ­ლე­ნა იქო­ნია.

***

1961 წლის 19 ნოემბერს ბიჭი შეგვეძინა, ირაკლი. მაშებით გამოიყვანეს და პარეზის გამო პირველ დღეებში ძალიან ცუდი შესახედი იყო. ფილტვების ანთებაც დაემართა და ერთხელ მაგიდიდანაც ჩამოგვივარდა. ჯერ კიდევ მშობლებთან, კამოს 4-ში ვცხოვრობდით, თუმცა მალე, ნანას დედამ 30-იანებში დახვრეტილი მეუღლის რეაბილიტაციის საფუძველზე, ვაკეში, არაყიშვილის 8-ში მიიღო ბინა და იქ გადავედით. მე არქიტექტორობას შევეშვი და სწავლა უცხო ენათა ინსტიტუტში განვაგრძე. ბავშვობაში დორას მიერ ნასწავლი ინგლისური გამომადგა, თუმცა გადავწყვიტე მისი ცოდნა, ასე ვთქვათ, სრულქმნილებამდე მიმეყვანა და დღეში 100 ახალ სიტყვას ვსწავლობდი.

მშობლები თვეში 80 მანეთს მაძლევდნენ. დამატებით ფულს მაუდ-კამვოლის კომბინატთან და რადიოქარხანასთან არსებული თვითმოქმედი ორკესტრების ხელმძღვანელობით და მათთვის პარტიტურების წერით ვაკეთებდი. ზოგჯერ ტრიკოტაჟის ქარხნის კლუბში ცეკვებზეც ვუკრავდი. თუმცა თანდათან ინგლისურის მასწავლებლობაზე გადავედი. ჩემი პირველი მოწაფეები მეზობელი ბავშვები – ირინა გორგაძე და და-ძმა გოგოტაძეები იყვნენ.

ირაკლი იზრდებოდა და მზარდი ინტერესით უსმენდა ჩემს ფორტეპიანოზე დაკრულს. ერთხელაც თვითონ მიუჯდა მოსკოვიდან ჩამოტანილ, ყოველთვის ოდნავ აშლილ Красный Октябрь-ს და გამომიცხადა, ახლა მე დაგიკრავ იკაროსის და დედალოსის ამბავსო. თავისი პირველი კომპოზიცია ირაკლიმ დაღმავალი გლისანდოთი დაამთავრა – იკაროსი ზღვაში ჩავარდა.

***

13 წლის იქ­ნე­ბო­და, როცა ჩან­თა ჩა­ი­ლა­გა და ბა­კუ­რი­ან­ში მივ­დი­ვა­რო, - გა­მო­მი­ცხა­და. რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, აღ­ვშფოთ­დი, მაგ­რამ მა­ინც თა­ვი­სი გა­ი­ტა­ნა და წა­ვი­და. რე­ვო­ლუ­ცია აქე­დან იწყე­ბო­და, მაგ­რამ ჯერ არ ვი­ცო­დი, რა გან­ხრით. თუ გინ­და, მო­მა­ვალ­ში მთავ­რო­ბას აუ­ჯანყდე, ჯერ მშობ­ლებს უნდა აუ­ჯანყდე. რო­დე­საც ირაკ­ლის და­წე­რი­ლი სიმ­ღე­რა პირ­ვე­ლად მო­ვის­მი­ნე, მივ­ხვდი, რის გა­კე­თე­ბას აპი­რებ­და.

***

მას მომ­ღერ­ლად მო­იხ­სე­ნი­ე­ბენ, მაგ­რამ მომ­ღე­რა­ლი არ იყო, მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ კარ­გი ხმა ჰქონ­და - თა­ვი­სე­ბუ­რი და ცოტა ტრა­გი­კუ­ლიც. ირაკ­ლი იყო ავ­ტო­რი, ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც კომ­პლექ­სუ­რად ქმნი­და დიდ ნა­წარ­მო­ე­ბებს და თვი­თონ­ვე ას­რუ­ლებ­და.

*** 

ყველაფერი, რასაც ირაკლი ქმნიდა, შეუცდომლად ქართული იყო, თბილისურ ფესვებზე აღმოცენებული და იმავდროულად სრულად თავსებადი დღევანდელ მსოფლიო ცივილიზაციასთან.

მისი პროდუქტის თავისებურება იმაში მდგომარეობს, რომ ის ერთდროულად რჩეულიცაა და ხალხურ-დემოკრატიულიც. აშუღი იყო… ვერელი აშუღი“ - იხსენებდა შვილს გელა ჩარკვიანი.

ირაკლი 2006 წლის 24 თებერვალს საკუთარ სახლში გულის შეტევით გარდაიცვალა.