როგორ ცვლის ტვინს ორსულობა - კვლევა

მეცნიერება დიდწილად უგულებელყოფს ორსულობის გავლენას ტვინზე, მიუხედავად იმისა, რომ პროცესი მოიცავს სტეროიდული ჰორმონების მკვეთრ მატებას, რომლებიც, როგორც ცნობილია, ცვლის ორგანოს. ათი წლის წინ ნეირომეცნიერმა და მისმა კოლეგამ ეს „ცოდნის უფსკრული“ გადალახეს.

მათმა თავდაპირველმა კვლევამ, რომელიც გამოქვეყნდა 2016 წელს, პირველად გამოავლინა, რომ ორსულობამ გამოიწვია მნიშვნელოვანი სტრუქტურული ცვლილებები ქალის ტვინში, რომელიც გაგრძელდა ბავშვის დაბადებიდან სულ მცირე ორი წლის განმავლობაში. ახლა ახალ შვიდწლიან კვლევაში, ჰოკზემამ და მისმა კოლეგებმა დაინახეს იგივე სტრუქტურული ცვლილებები სხვადასხვა ქალში და აჩვენეს, რომ ორსულობა ასევე ცვლის ტვინის ძირითადი ქსელის ფუნქციას, რომელიც ჩართულია თვითრეფლექსიაში.

ნაშრომის მიხედვით, ტვინის ცვლილებები დაკავშირებულია დედის გაძლიერებულ კავშირთან შვილთან. დასკვნები მომდინარეობდა მდედრობითი სქესის მონაწილეთა ფიზიოლოგიის შესწავლით და კითხვარების გამოყენებით. პირველად ადამიანებში, მკვლევრებმა აღმოაჩინეს მტკიცებულება, რომ ამ ყველაფრის უკან ქალის ჰორმონები დგას.

ყველაზე დიდი ცვლილებები ხდება ტვინის ქსელში, რომელიც აქტიურია, როდესაც ტვინი უსაქმურ მდგომარეობაშია, ანუ როდესაც ის არ არის ჩართული რაიმე კონკრეტულ ამოცანაში, რაც ვარაუდობს, რომ ორსულობა ცვლის ორგანოს საწყის მდგომარეობას.

„[მკვლევრები] ხედავენ ამ ფუნქციური კავშირის ცვლილებებს დასვენების დროსაც კი“,- ამბობს ჯოდი პაულუსკი, ნეირომეცნიერი საფრანგეთის რენის 1-ის უნივერსიტეტიდან, რომელიც სწავლობს დედის ტვინს და პერინატალურ ფსიქიკურ დაავადებას.

2015 წელს ჰოეკზემამ და მისმა კოლეგებმა გამოიკვლიეს 89 ახალგაზრდა ჰოლანდიელი ქალი, რომლებსაც არასოდეს ჰყოლიათ შვილი. ხუთი წლის შემდეგ მათგან 40-ს შეეძინა შვილი, ცხრამ მიატოვა სწავლა, 40 კი მუშაობდა. ქალებს ჩაუტარდათ ტვინის სკანირება, რათა დაედგინათ მათი ტვინის სტრუქტურა და მისი ქსელების ფუნქციონირება ჩასახვამდე, დაბადებიდან მალევე და დაბადებიდან ერთ წელზე მეტი ხნის შემდეგ. 

ჰოლანდიელმა ქალებმა, რომლებიც დაორსულდნენ, აჩვენეს ტვინის ისეთივე სტრუქტურული ცვლილებები, როგორც იმ ორსულებმა, რაც ჰოეკზემამ და მისმა კოლეგებმა გამოიკვლიეს 2016 წლის მცირე კვლევაში. ორივე კვლევაში მონაწილე ქალებმა აჩვენეს ნაცრისფერი ნივთიერების შემცირება, ტვინის ზედაპირთან ახლოს მდებარე ქსოვილი, რომელიც ძირითადად შედგება ნეირონების უჯრედული სხეულებისგან და ასოცირებული უჯრედული სტრუქტურებისგან. ექსპერტების თქმით, ქსოვილის დაკარგვა შეიძლება ცუდი არ იყოს. ეს შეიძლება ასახავდეს ტვინის მოდელირებას, რაც ხდება მოზარდობის პერიოდში. 

თავის ტვინში ცვლილებებმა, რომლებიც ეხმარება დედას განიხილოს განვითარებადი ნაყოფი, როგორც ინდივიდი, შესაძლოა დიდი როლი შეასრულოს დედა-შვილის საბოლოო კავშირში, ამბობს ჰოკზემა. ნაგულისხმევი რეჟიმის ქსელში დაკავშირება ასევე დაკავშირებულია დედა-ნაყოფის კავშირის ფიზიოლოგიურ ზომასთან: გულისცემის შენელება მოღიმარი ჩვილების სურათების ნახვისას. რაც უფრო დიდია ეს კავშირი, მით უფრო ნელდება ქალის გულისცემა, რაც იმაზე მეტყველებს, თუ რამდენად მიმზიდველი და საინტერესო იყო მისთვის ფოტოები.

პაულუსკი, რომელიც არის თერაპევტი და მეცნიერი, ამბობს, რომ ქალებს, რომლებიც დედები გახდებიან, შეიძლება კომფორტი ჰქონდეთ იმის ცოდნით, რომ მათი ტვინი შეიცვალა, რაც მათ საშუალებას აძლევს მიიღონ მთელი რიგი ემოციები ან სხვა ფსიქოლოგიური ცვლილებები. შედეგები შეიძლება საბოლოოდ დაეხმაროს ქალებს ორსულობის ან მშობიარობის შემდეგ დაწყებული დეპრესიის გადალახვაში.

„თუ თავის ტვინის სურათიდან ან სისხლში არსებული ბიომარკერიდან გაიგებთ, ვინ არის დაუცველი პერინატალური ფსიქიკური დაავადების მიმართ, ეს შეიძლება იყოს ძალიან ღირებული“-, ამბობს პაულუსკი.