მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ მათ ამოხსნეს 70-წლიანი გამოცანა შიზოფრენიის შესახებ

Lieber-ის ტვინის განვითარების ინსტიტუტის მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ მათ ამოხსნეს 70 წლიანი გამოცანა შიზოფრენიის შესახებ.

მეცნიერებმა გამოავლინეს, რომ ტვინის ქიმიური დოფამინი დაკავშირებულია შიზოფრენიასთან, ტვინის  დამანგრეველ აშლილობასთან, რომელსაც ახასიათებს ბოდვითი აზროვნება, ჰალუცინაციები და ფსიქოზის სხვა ფორმები. კვლევის შედეგები ჟურნალ Nature Neuroscience-ში გამოქვეყნდა.

მკვლევრებმა აღმოაჩინეს ფიზიკური მტკიცებულება, რომ ნეირონულ უჯრედებს არ შეუძლიათ ზუსტად აკონტროლონ დოფამინის დონეები. მათ ასევე აღმოაჩინეს გენეტიკური მექანიზმი, რომელიც არეგულირებს დოფამინის ნაკადს.

„აქამდე მეცნიერებს არ შეეძლოთ გაეშიფრათ, იყო თუ არა დოფამინის კავშირი გამომწვევი ფაქტორი თუ მხოლოდ შიზოფრენიის სამკურნალო საშუალება. ჩვენ გვაქვს პირველი მტკიცებულება იმისა, რომ დოფამინი არის შიზოფრენიის გამომწვევი ფაქტორი“, - თქვა მედიცინის დოქტორმა, დენიელ ვაინბერგერმა.

დოფამინის მნიშვნელობა

დოფამინი გავლენას ახდენს სხეულის ბევრ ფუნქციაზე, მათ შორის მეხსიერებაზე, მოძრაობაზე, მოტივაციაზე, განწყობასა და ყურადღების დიაპაზონზე. ზოგადად, ქმედებები და აქტივობები ზრდის დოფამინის დონეს ტვინში. 

როგორც გამოცემაშია ნათქვამი, დოფამინი არის ნეიროტრანსმიტერი, რომელიც მოქმედებს როგორც ქიმიური მესინჯერი, აგზავნის სიგნალებს ნეირონებს შორის (ტვინის ნერვულ უჯრედებს) და გავლენას ახდენს მათ აქტივობასა და ქცევაზე. 

„შიზოფრენიის სამკურნალოდ გამოყენებული წამლების ერთ-ერთი მთავარი გვერდითი ეფექტი სიამოვნებისა და სიხარულის ნაკლებობაა“, - თქვა ექიმმა ჯენიფერ ერვინმა, ინსტიტუტის მკვლევარმა და მოხსენების ერთ-ერთმა ავტორმა.

„თეორიულად, თუ ჩვენ შეგვეძლო დოფამინის რეცეპტორების მიმართ მკურნალობა კონკრეტულად წამლებით, ეს შეიძლება იყოს მკურნალობის ახალი სტრატეგია, რომელიც არ შეზღუდავს პაციენტის სიხარულს“.

მეცნიერებმა დიდი ხანია აღიარეს, რომ დოფამინის არანორმალური დონე გადამწყვეტია შიზოფრენიის, ალცჰაიმერის დაავადებისა და სხვა ნეიროფსიქიატრიული დაავადებების დროს. ამ აღმოჩენებმა აიძულა მეცნიერთა თაობა გამოიკვლიონ, როგორ უკავშირდება დოფამინის დისბალანსი შიზოფრენიას.

ამასთან, მკვლევრებმა გამოიკვლიეს  ასობით სიკვდილის შემდგომი ტვინის ნიმუში, რომელთაგან ზოგს შიზოფრენია ჰქონდა, ზოგს კი ფსიქიკური აშლილობა.

მათ გადაწყვიტეს კონცენტრირება მოახდინონ ტვინის იმ ნაწილზე, რომელიც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია რთული ცნებებისა და ქცევების უფრო ავტომატური და ინტუიციური სწავლისთვის და დოფამინის უმდიდრესი წყაროა ტვინში.

გარდა ამისა, მათ დაათვალიერეს ადამიანის გენომის რეგიონი, რომელიც დაკავშირებულია შიზოფრენიის რისკთან მრავალ მასშტაბური საერთაშორისო გენეტიკური გამოკვლევით. დოფამინზე პასუხისმგებელი ცილოვანი რეცეპტორების გენების არსებობა ამ რეგიონში მიუთითებს კავშირზე დოფამინსა და შიზოფრენიას შორის.

შედეგები დაუზუსტებელია და არ აკონკრეტებს ასოციაციას, მიუხედავად იმისა, რომ გენეტიკური მონაცემები უმეტესად აჩვენებს დოფამინის რეცეპტორების ფუნქციას შიზოფრენიის რისკში.

შედეგად, ლიბერის ინსტიტუტის მკვლევრებმა მნიშვნელოვან წინსვლას მიაღწიეს დოფამინის რეცეპტორების რისკის ფაქტორების მექანიკის გაგებაში.