პირველი დეკემბრიდან ახალი წესები ამოქმედდება - გაფრთხილება მძღოლებს
1732309879
ამერიკულმა კოსმოსურმა სააგენტომ გამოაქვეყნა მასალები არამიწიერი ინტელექტუალური ცხოვრების შესახებ, მათ შორის ჩვენს გალაქტიკაში.
სად არის არამიწიერი ცივილიზაცია?
სამყარო დაახლოებით 14 მილიარდი წელია არსებობს და დაახლოებით 92 მილიარდ სინათლის წელიწადს მოიცავს. ასეთი შეფასებები მოცემულია ბოლო სამეცნიერო ნაშრომში, სახელწოდებით „დიდი ფილტრის გვერდის ავლით: არამიწიერი ცხოვრება და კაცობრიობის მომავალი სამყაროში“.
სინათლის წელი არის მანძილი, რომელსაც სინათლე გადის დედამიწის ერთ წელიწადში. არაფერი მოძრაობს სინათლეზე სწრაფად. ასე რომ, სინათლე ვარსკვლავებიდან და მთელი გალაქტიკებიდან, რომლებიც ჩვენგან მაქსიმუმ 14 მილიარდი სინათლის წლის მანძილზე არიან, ახლა ჩვენამდე აღწევს, არა? მაგრამ ედვინ ჰაბლის და მის სახელობის კოსმოსური ტელესკოპის წყალობით, ჩვენ დარწმუნებული ვართ, რომ სამყარო მუდმივად ფართოვდება, უფრო მეტიც, უფრო სწრაფად და სწრაფად. გამოდის, რომ სივრცე გაცილებით დიდია, ვიდრე მისი მოსალოდნელი საზღვრები.
შესაძლებელია თუ არა, რომ მხოლოდ დედამიწაზე გარემომცველი რეალობის ასეთ წარმოუდგენელ მასშტაბში მოლეკულებმა მოახერხეს რნმ-ად და დნმ-ად ჩამოყალიბება და სხვაგან არსად არის და არასოდეს ყოფილა შესაფერისი პირობები ქიმიის ბიოლოგიაში გადასვლისთვის?
ასტროფიზიკოსები დარწმუნებულნი არიან, რომ ჯერ კიდევ ნაადრევია იმის თქმა, რომ სამყარო დედამიწის გარეთ არის უსიცოცხლო: რასაც კაცობრიობა ხედავს, რაც ადამიანებმა იპოვეს, განიხილეს, გამოიკვლიეს, უმნიშვნელოა. რა არის დღემდე აღმოჩენილი ხუთი ათასი ეგზოპლანეტა, როდესაც მხოლოდ ჩვენს ირმის ნახტომში ასობით მილიარდი ვარსკვლავია? ასობით მილიარდი!
თეორიული გამოთვლები აჩვენებს, რომ სადღაც უნდა არსებობდეს არა მხოლოდ არამიწიერი სიცოცხლე, არამედ ინტელექტუალური სიცოცხლე, თვითშემეცნება და სამყაროს გააზრება. ამაში დარწმუნებული იყო ამერიკელი ფიზიკოსი ფრენკ დრეიკი. მან შექმნა განტოლება, რომლითაც შეიძლება ჰიპოთეტურად ჩამოყალიბდეს წარმოდგენა იმის შესახებ, თუ რამდენი ინტელექტუალური ცივილიზაცია შეიძლება იყოს სამყაროში. მოკლედ, პასუხი არის: ბევრი. „და სად არიან მერე?“ - გონივრულად იკითხა ამის შემდეგ იტალიელმა მეცნიერმა, ენრიკო ფერმიმ. მას შემდეგ უცხოპლანეტელებთან კონტაქტის არარსებობის საიდუმლოს ფერმის პარადოქსი ეწოდა.
„სიცოცხლის არსებობის მტკიცებულებები უხვად უნდა არსებობდეს ჩვენს გალაქტიკაშიც, მაგრამ პრაქტიკაში ჩვენ ვერ მივაღწიეთ რაიმეს მკაფიო დადასტურებას, ჩვენი პლანეტის მიღმა [ცხოვრების] შესახებ“, - აცხადებენ ზემოთ ხსენებული ავტორები. მათ შორის არიან NASA-ს რეაქტიული მოძრაობის ლაბორატორიის, კალიფორნიის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის, იაგელონის უნივერსიტეტის (პოლონეთი), სანტა მარგარიტას კათოლიკური უმაღლესი სკოლის (აშშ) სპეციალისტები და ერთი დამოუკიდებელი მკვლევარი ამერიკული ვანკუვერიდან.
მსოფლიო სამეცნიერო საზოგადოებამ ამ პარადოქსზე ათობით პასუხი შესთავაზა. შეგვიძლია ვთქვათ, ზოოპარკის ჰიპოთეზა: ისინი უბრალოდ ჩუმად აკვირდებიან ჩვენს „ადამიანურ ცხოვრებას“ და ან არ სურთ რაიმე მიზეზით კონტაქტის დამყარება, ან უბრალოდ არ იციან, როგორ დაამყარონ ეს კონტაქტი - ისევე, როგორც მე და შენ ჭიანჭველებთან გონებრივი კონტაქტის დამყარება არ ვიცით. აზრადაც არ მოგვდის, რომ ეს არსებები იმსახურებენ მათთან კომუნიკაციის მცდელობას. ან იქნებ იქ საკუთარი პროფესორები ჰყავთ, მსჯელობენ, რატომ არავინ უგზავნის მათ სიგნალებს და ურწმუნოებს უმტკიცებენ, რომ ჭიანჭველაზე დავარდნილი სმარტფონის ყუთი „არაჭიანჭველების“ ცივილიზაციის არტეფაქტია.
მაგრამ ბოლო სამეცნიერო სტატიაში გარე სივრცის კიდევ ერთი ახსნაა მოცემული: უზარმაზარი მომაკვდინებელ „დუმილს“ და „სიცარიელეს“ „დიდი ფილტრი“ ჰქვია.
რა არის „დიდი ფილტრი“
ზოგადად მიღებულია, რომ ჩვენ მივაღწიეთ დრამატულ სიმაღლეებს ჩვენს ტექნოლოგიურ განვითარებაში, თუმცა, მაგალითად, რა გვაქვს რეალურად კოსმოსურ კვლევაში? კოსმოსური სადგურები და თანამგზავრები პლანეტაზე რამდენიმე ასეული კილომეტრის ზემოთ, ექვსი დაშვება მთვარეზე, ვოიაჟერები, რომლებმაც ახლახან მიაღწიეს მზის სისტემის ჩვეულებრივ საზღვრებს, მიახლოებითი იდეები სამყაროს მასშტაბის შესახებ და ათასობით ეგზოპლანეტა.
ჩვენ გვაქვს რეალური განვითარების პოტენციალი. ვარსკვლავთშორისი ფრენის თეორია უკვე განიხილება. მაშინ ჩვენ გავაქარწყლებთ ამ ჯიუტ კანონს - „სინათლეზე სწრაფად ვერაფერი მოძრაობს“, რადგან ჩვენ ვიქნებოდით არა სივრცეში, არამედ - თითქოს სივრცეში. სწორედ მაშინ დაიწყება სრულფასოვანი კოსმოსური კვლევა.
მაგრამ მივაღწევთ? მსოფლიო ბირთვული ომი, კლიმატის ცვლილება, გარემოს დაბინძურება, კაცობრიობის განადგურება ხელოვნური ინტელექტის მიერ, მომაკვდინებელი ვირუსი, 10-კილომეტრიანი ასტეროიდის დაცემა - ეს არ არის სრული სია იმ ყველაფრის, რაც გვემუქრება. ეს კი როგორმე თავიდან უნდა ავიცილოთ. სწორედ ამას უწოდებს მეცნიერება „დიდ ფილტრ“. ანუ ერთგვარ მრავალშრიან საცერს ჰგავს: ჯერ ერთის გადალახვა გვჭირდება, შემდეგ გადარჩენილები გადალახავენ მეორეს და ა.შ.
ვინაიდან ასეა საქმე, ლოგიკურია ვივარაუდოთ, რომ სხვა გონიერი ცივილიზაციები ვერ გაექცევიან ასეთ რეალობას. მაშასადამე, წარმოიშვა ჰიპოთეზა, რომ სამყაროში ცივილიზაციები უბრალოდ უდროოდ იღუპებიან, არ აქვთ დრო თავიანთი ძმების მხედველობაში მიღებისთვის ან თუნდაც საკუთარი თავის შესახებ.
და კაცობრიობა მართლაც შესანიშნავი მაგალითია: ჩვენ გავგზავნეთ რამდენიმე შეტყობინება კოსმოსში, მაგრამ მათ შეძლეს მხოლოდ რამდენიმე სინათლის წლის გადალახვა. წარმოვიდგინოთ, რომ პატარა მწვანე კაცები ან ინტელექტუალური სოლარის ოკეანე ათასი სინათლის წლის მანძილზე არიან. ასე რომ, 950 წლის შემდეგ მათ ეცოდინებათ ჩვენ შესახებ, მაგრამ რა იქნება იმ დროისთვის?
ამ ლოგიკით, ოდესმე, დიდ თეფშს ავაშენებთ და მაინც დავიჭერთ ნანატრი სიგნალს, მაგრამ ეს იქნება გზავნილი ცივილიზაციისგან, რომელიც დიდი ხნის გარდაცვლილი იქნება. განადგურდება თავისით, ყოველგვარი სამყაროთა შორის ომების გარეშე.