ამ მედიკამენტმა, შესაძლოა, კიბოს ყველაზე სასიკვდილო მუტაცია შეაფერხოს - მეცნიერების დამაიმედებელი კვლევა

როდესაც ტერი კონერანს, სამი შვილის დედას, ჩრდილოეთ კაროლინაში, 2017 წელს ფილტვის კიბო დაუდგინეს, მან დაიწყო იმ ადამიანების ძებნა, რომლებსაც იგივე დაავადება ჰქონდათ. ამასთან, ქალმა სოციალურ ქსელში შექმნა ჯგუფი, სადაც გაერთიანებულები იყვნენ ადამიანები კიბოს KRAS მუტაციით. აქამდე მსგავსი ჯგუფი არ არსებობდა. ამის მიზეზი კი, შეიძლება ყოფილიყო ამ გენის მუტაციებისკენ მიმართული წამლების არარსებობა.

KRAS მუტაციით გამოწვეული პრობლემა, შესაძლოა, მომავალში უფრო დაძლევადი გახდეს. 

KRAS გენი მიეკუთვნება გენების კლასს, რომელიც ცნობილია როგორც ონკოგენები. მუტაციისას, ონკოგენებს შეუძლიათ ნორმალური უჯრედები კიბოს უჯრედებად აქციონ. ასეთი მუტაციები განსაკუთრებით გავრცელებულია ზოგიერთ ყველაზე მომაკვდინებელ კიბოში: პანკრეასის კიბოს 80%-ზე მეტს აქვს KRAS მუტაცია, მაგალითად, ისევე როგორც ფილტვის ადენოკარცინომისა და კოლორექტალური სიმსივნეების დაახლოებით 30%-ს.

გასულ წელს, აშშ-ს სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციამ დაამტკიცა პირველი KRAS მუტაციაზე გათვლილი კიბოს თერაპია.

„ეს არის იმედი აბში“, - ამბობს კონერანი, რომელმაც მიიღო დაფინანსება ფარმაცევტული ინდუსტრიისგან თავისი ჯგუფის მხარდასაჭერად. პრეპარატის ეფექტიანობის შესახებ Nature-ი წერს. 

კვლევაში ჩართეს პრეპარატი „სოტორასიბი“. მიუხედავად იმისა, რომ სოტორასიბის დამტკიცება საეტაპო იყო, პრეპარატი მიზნად ისახავს KRAS პროტეინის მხოლოდ ერთ სპეციფიკურ მუტაციას და მისი ეფექტი გარდამავალია:

პრეპარატ „სოტორასიბის“ უახლესმა ცდამ აჩვენა, რომ მან გაახანგრძლივა კიბოს პროგრესირების პროცესი - სიმსივნის გაუარესების გარეშე გასული დროის საზომი - მხოლოდ ერთი თვეზე მეტით, ვიდრე სტანდარტული ქიმიოთერაპიის დროს. ამასთან, კლინიკური კვლევები ამ დრომდე ჩატარდა ადამიანებში, რომლებსაც აქვთ KRAS-ით გამოწვეული სიმსივნეები, და რომლებიც არ პასუხობდნენ სხვა თერაპიას. ამ მონაწილეებში, „სოტორასიბით“ მკურნალობა აჩერებს სიმსივნის ზრდას ექვს თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში.

როგორც კვლევებმა აჩვენა, წამალს ხანმოკლე ეფექტი აქვს და გარკვეული დროის გასვლის შემდეგ ორგანიზმი მის მიმართ რეზისტენტული ხდება. მიუხედავად ამისა,  KRAS-ის კვლევის ტემპი და KRAS-ის მიზანმიმართული მედიკამენტების ძიება არასოდეს ყოფილა ასეთი ენერგიული, ამბობს კიბოს ბიოლოგი ჩენინგ დერი ჩრდილოეთ კაროლინას უნივერსიტეტიდან. წარმატების პირველმა ხილვამ აჩვენა, რომ შესაძლებელია აბების მოხმარება „გაუმკლავდეს" KRAS გენს და ახლა აკადემიისა და ინდუსტრიის მკვლევარები ავითარებენ გზებს თავიანთი მიდგომის გასაუმჯობესებლად.

„მე არასოდეს მინახავს ამ დონის მღელვარება და ხმაური დარგის მთელ ისტორიაში,” - ამბობს ის.

„რადგან KRAS-ის დათრგუნვა ძალიან რთული იყო, ჩვენი ენთუზიაზმი რეალურად არაპროპორციული იყო თავად მონაცემების მიმართ“, - ამბობს ონკოლოგი ალექს აჯეი.

KRAS-ის მეორე მიზნობრივი პრეპარატი, სავარაუდოდ, წელს დამტკიცდება.