დააკვირდით ამ ციფრებს - რას ნიშნავს თქვენს პასპორტში მითითებული პირადი ნომერი
1732311895
ერთის მხრივ, ადამიანის ორგანიზმი ძალიან სუსტია – როგორც კი ორპირში ვრჩებით, მაშინვე გავცივდებით. ბაქტერიას შეუძლია ნებისმიერ დროს შეაღწიოს ჩვენს ორგანიზმში და გამოიწვიოს ინფექცია, ზოგიერთ ჩვენგანს კი ძალიან უჭირს ამინდის ცვლილების გადატანა. მაგრამ ზოგჯერ ადამიანის სხეულის გამძლეობა გასაკვირია: მეცნიერებს მიაჩნიათ, რომ ჩვენ შეგვიძლია გავუძლოთ გულის 40-დან 226 დარტყმამდე წუთში, ხმაურს, 190 დეციბელამდე და თუნდაც 3 ლიტრი სისხლის დაკარგვას.
2023 წლის ზაფხული ძალიან ცხელი გამოდგა და ბევრი ადამიანი ძნელად ეგუება ამ ამინდს. ჩნდება კითხვა: გარემოს რა ტემპერატურას შეუძლია გაუძლოს ორგანიზმმა? მაღალი ტენიანობით უკვე 35 გრადუს ცელსიუსზე თავს ცუდად ვიგრძნობთ. მაგრამ ცოტა ხნის წინ, მეცნიერებმა ჩაატარეს ექსპერიმენტი.
რა საფრთხეს შეიცავს მაღალი ტენიანობა ძლიერ სიცხეში
რატომ არის უფრო ადვილი სიცხის ატანა მშრალ კლიმატში, ვიდრე ნოტიოში. მოკლედ, ნოტიო ამინდში ადამიანის ორგანიზმი აორთქლებული ოფლის გამო კარგავს გაგრილების უნარს - გარშემო სივრცე უბრალოდ ვერ იღებს დამატებით ტენიანს. თუ დიდხანს დარჩებით სიცხეში მაღალი ტენიანობის პირობებში, შეიძლება მოხდეს სითბური ინსულტი, რომლის დროსაც სხეულის ტემპერატურა ნორმალურ 36,6 გრადუს ცელსიუსზე მაღლა იწევს.
სითბური დარტყმა ძალიან საშიშია, რადგან თუ არ მიიღება ზომები სხეულის გაგრილებისთვის, ადამიანი შეიძლება მოკვდეს. ჩვეულებრივ, სიკვდილი ხდება მაშინ, როდესაც სხეული თბება 42 გრადუსამდე და ხდება ცილების დენატურაცია – ორგანიზმის სისტემები უბრალოდ წყვეტენ მუშაობას. ადამიანის ორგანიზმში ქათმის კვერცხის გაცხელების მსგავსი პროცესი ხდება, როდესაც თხევადი და გამჭვირვალე ცილა იქცევა მყარ მასად.
მაქსიმალური ტემპერატურა ადამიანისთვის
ადამიანს შეუძლია გაუძლოს 35 გრადუს სიცხეს 100%-იანი ტენიანობით. 50% ტენიანობისას ჩვენი გამძლეობა საგრძნობლად იმატებს და შედარებით კარგად ვგრძნობთ თავს 46 გრადუს სიცხეშიც კი. მშრალ ამინდში კი ორგანიზმი უხვად ოფლიანდება და ოფლის გამო ჭარბი სიცხე ტოვებს ორგანიზმს. ამის გამო, სხეული არ გადახურდება.
ახლახან Science Alert-ის ავტორებმა გააზიარეს ახალი ექსპერიმენტის შედეგები - არსებობს ძალიან კარგი მიზეზები იმის დასაჯერებლად, რომ სინამდვილეში ადამიანის სხეული შეიძლება გადახურდეს დაბალ ტემპერატურაზე. სამეცნიერო მუშაობის დროს ამერიკელმა მკვლევრებმა გაზომეს ახალგაზრდების შინაგანი სხეულის ტემპერატურა. სხეულებზე დამაგრებულმა სენსორებმა აჩვენეს, რომ ისინი ვეღარ უმკლავდებოდნენ 30,6 გრადუსზე 100% ტენიანობით. თუ ადამიანები ასეთ პირობებში რჩებიან 5-დან 7 საათის განმავლობაში, შედეგები შეიძლება იყოს საშინელი.
შეიძლება ადამიანი სიცხისგან მოკვდეს?
მკვლევარ ჯოი მონტეიროს თქმით, არ არის გამორიცხული, რომ 2023 წლის ზაფხულის მსგავსი სიცხე უახლოეს წლებში ჩვეულებრივი მოვლენა გახდეს. თქვენ ალბათ შენიშნეთ, რომ ზაფხული უკვე მრავალი წელია, ხსნის სიცხის რეკორდებს - 2023 წლის ივლისში დაფიქსირდა ყველაზე ცხელი ღამე რეკორდულად. ეს რეკორდი შეიძლება მომავალ წელს მოხსნას, რადგან კლიმატოლოგები უკვე გვაშინებენ, რომ სიცხე ახალ დონეს მიაღწევს.
ბუნებრივ პირობებში 100%-იანი ტენიანობა შეუძლებელია. ასე რომ, ყველაზე ცხელ ზაფხულშიც კი, ბევრ ადამიანს შეეძლება გადარჩენა 40 გრადუს ცელსიუსზე ან მეტ ტემპერატურაზეც კი. მაგრამ ზოგიერთი პოპულაცია რისკის ქვეშაა, მაგალითად, მცირეწლოვანი ბავშვები, რომელთა სხეული ჯერ კიდევ არ არის ჩამოყალიბებული და ვერ არეგულირებს სხეულის ტემპერატურას ასეთ მძიმე პირობებში. მოხუცები ასევე ძალიან დაუცველები არიან, რადგან მათ აქვთ მცირე რაოდენობის საოფლე ჯირკვლები. 2022 წლის ზაფხულის სიცხემ 60 000 ადამიანი იმსხვერპლა, დაღუპულთა უმეტესობა 60 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანები იყვნენ.
ასევე, სიცხეში გადარჩენა დამოკიდებულია იმაზე, აქვს თუ არა ადამიანს სხეულის გაციების შესაძლებლობა სხვა გზით. სულ უფრო მეტი ადამიანი გადაწყვეტს კონდიციონერების ყიდვას და დღევანდელ პირობებში ეს არის სწორი არჩევანი - საუბარი იმის შესახებ, რომ კონდიციონერისგან ავადდებიან, სიმართლეს არ შეესაბამება, რადგან მხოლოდ მათი სწორად გამოყენებაა საჭირო.
ასევე დაგაინტერესებთ:
,,სამწუხაროდ, მეგობარმა ვერ დაინახა და..." - რას ჰყვება თვითმხილველი ბათუმში დატრიალებულ ტრაგედიაზე
