„ეს მგზავრების შეცდომაში შეყვანაა“ - სატრანსპორტო კომპანია განცხადებას ავრცელებს
1729773861
30 წლის განმავლობაში იზაბელ არნულფი, პარიზის პიტიე-სალპეტრიერის საავადმყოფოს ძილის დარღვევების კლინიკის ხელმძღვანელი, სწავლობდა ძილს და მასთან დაკავშირებულ დარღვევებს.
შეიძლება თუ არა ხშირი კოშმარები იყოს გაფრთხილება ადამიანის ფსიქიკური ჯანმრთელობის რისკების შესახებ?
დეპრესიის დროს სიზმრები ძალიან ნეგატიურია, ასახავს დეპრესიული ადამიანების ფსიქიკურ მდგომარეობას დღის განმავლობაში. ეს პარალელი გამოავლინეს 2000-იანი წლების დასაწყისში მკვლევარმა დიტერ რიმანმა და მისმა კოლეგებმა. ანტიდეპრესანტებით ნამკურნალები დეპრესიული პაციენტების სიზმრების გაანალიზებით, მათ აღმოაჩინეს, რომ მკურნალობის დაწყების შემდეგ, ამ სიზმრების შინაარსი სულ უფრო და უფრო ბნელი ხდებოდა და პაციენტების განწყობა უმჯობესდებოდა.
ერთი შეხედვით შეიძლება ვიფიქროთ, რომ სიზმრების საერთო ტონი ასახავს პაციენტის დეპრესიულ მდგომარეობას. მაგრამ, სამწუხაროდ, ყველაფერი არც ისე მარტივია, რადგან მკურნალობის პირველ კვირებში ანტიდეპრესანტები ხშირად თრგუნავენ REM ძილს - ფაზას, როდესაც ყველაზე მეტად ვხედავთ სიზმრებს - და ჩვეულებრივ, პაციენტებს სჭირდებათ ერთი თვე, რომ კვლავ გაიხსენონ თავიანთი სიზმრები. ძნელია იმის გაგება, თუ რა კავშირი აქვს სიზმრებსა და დეპრესიას.
ძილის ქცევის აშლილობის დროს, პაციენტები ცდილობენ განახორციელონ მოქმედებები სიზმარში: ზოგი ჭამს წარმოსახვით სენდვიჩს ძილის დროს, ზოგი კი საწოლში ებრძვის უხილავ მოწინააღმდეგეებს. ეს მოქმედება, როგორც წესი, გამოწვეულია ტვინის ღეროს დაზიანებით, რაც ნიშნავს, რომ მათი მოძრაობები, რომლებიც ხშირად შეფერხებულია ჩვეულებრივ სიზმარში, არ იბლოკება ძილის დროს. რაც შეეხება გააზრებულ სიზმრებს, ასეთ დროს ადამიანები რეალურად აღიარებენ, რომ ძილში სიზმრებს ხედავენ.
დეპრესიული ადამიანების ერთ-ერთი მახასიათებელია ის, რომ ისინი დილით უფრო სევდიანად იღვიძებენ, ვიდრე საღამოს, მაშინ როცა, ჩვეულებრივ, პირიქით ხდება: ჩვენ უფრო ბედნიერები ვართ, როცა ვიღვიძებთ, ვიდრე ვიძინებთ. ამიტომ ჩვენ გვჯერა, რომ ძილი და სიზმრები ემსახურება ნეგატიური ემოციების შესუსტებას და რომ ეს პროცესი დისფუნქციურია დეპრესიის მქონე ადამიანებში.
მეთიუ უოკერი, ნეირომეცნიერებისა და ფსიქოლოგიის პროფესორი კალიფორნიის უნივერსიტეტში, ბერკლი, ვარაუდობს, რომ ძილისა და სიზმრების ფუნქცია არის დღის ემოციური მოგონებების დაქვეითება. უოკერის აზრით, სიზმრები არის ერთგვარი გონებრივი თეატრი, სადაც ჩვენ განვიხილავთ განსაცდელებს, რომლებიც მოხდა ჩვენთან, მაგრამ ინტეგრირებულია მეტ-ნაკლებად გიჟურ სცენარებში.
გამოდის, რომ ნეგატიური სიზმრები კარგია ჩვენთვის?
დიახ, რა თქმა უნდა. მაგრამ ფრთხილად იყავი; ითვლება, რომ კოშმარებში ეს სასარგებლო მექანიზმი იმ დონემდე ფუნქციონირებს, რომ სიზმარს წყვეტს და აღვიძებს მძინარე ადამიანს, ამიტომ ემოციური ინტეგრაციის პროცესი ბოლომდე ვერ მიდის.
ზოგადად, კოშმარების მრავალი ფორმა არსებობს, რომელსაც განსხვავებული წარმოშობა აქვს და რომელთა დიფერენცირებასაც ექიმი შეძლებს. ახალგაზრდები, რომლებიც ღამით ყვირიან და ზოგჯერ საწოლიდანაც დგებიან, ექვემდებარებიან ღამის შიშებს, აშლილობას, რომელიც ძილში სიარულის მსგავსია, მაგრამ არ არის დაკავშირებული ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებთან.
კოშმარები გარდაუვალი არ არის. ჩვენ უნდა შევწყვიტოთ ფიქრი, რომ კოშმარების შეჩერებისთვის საკმარისია ყველაფერი კარგად წარიმართოს, როცა დღის განმავლობაში ფხიზლები ვართ. ცუდი ღამეები თავად წარმოშობს უსიამოვნო განცდას დილით და შემდეგ ადამიანებს ეშინიათ ძილის და იგივე სცენარის გამეორების, რაც ამ მანკიერ წრეს ინარჩუნებს.
არსებობს თუ არა სიზმრები, რომლებიც დაგეხმარებათ ნეიროდეგენერაციული დაავადებების დიაგნოსტირებაში?
„აჟიტირებული სიზმრები“ - ისეთები, რომლებშიც პაციენტები ბაძავენ ყველაფერს, რასაც სიზმარში განიცდიან - დამახასიათებელია RBD-სთვის. ამ აშლილობის მქონე პაციენტების 80 პროცენტზე მეტს უვითარდება ნეიროდეგენერაციული პათოლოგია RBD-ის დაწყებიდან 10-15 წლის განმავლობაში. ყველაზე ხშირად ეს არის პარკინსონის დაავადება. სინამდვილეში, სიზმრების დროს, როცა ტვინი ვერ აფერხებს მოძრაობებს, არის ნიშანი იმისა, რომ ტვინი უკვე იწყებს დაზიანებას, რადგან [ეს ფენომენი] გამოწვეულია ტვინის ღეროს იმ უბნის დაზიანების შედეგად, რომელიც ჩვეულებრივ აფერხებს მოძრაობას. ამიტომ ეს არის ძალიან ძლიერი გამაფრთხილებელი ნიშანი.
რაც შეეხება ალცჰაიმერის დაავადების მქონე ადამიანებს, სირთულე იმაში მდგომარეობს, რომ მათ ნაკლებად ახსოვთ სიზმრები. გარდა ამისა, იმის გამო, რომ მათი ქერქი პირველ რიგში დაზიანებულია, ძილის დამახასიათებელი შაბლონები ნაკლებად შესამჩნევია ელექტროენცეფალოგრამებზე, რაც ართულებს კვლევას. ჩვენ მხოლოდ ის ვიცით, რომ არ არსებობს ფიზიკური მოქმედება ძილში, განსხვავებით RBD პაციენტების სიზმრებისგან.
აქედან გამომდინარე, სიზმრები ჩვენი ფსიქიკური და ნევროლოგიური ჯანმრთელობის შესახებ მნიშვნელოვან ინფორმაციას გვაწვდის. მიუხედავად იმისა, რომ თემა სიღრმისეულად არ არის გამოკვლეული, უფრო და უფრო მეტი ექიმი დაინტერესებულია ამით, რადგან სიზმრებით, შესაძლოა დიაგნოზის დასმაც გაადვილდეს.
ასევე დაგაინტერესებთ:
მენინგიტი - როგორ დავასრულოთ ეს მომაკვდინებელი დაავადება
კოსმოსური ნაგვის გამო, პირველი ჯარიმა გამოწერეს - კომპანია 150 ათასი დოლარით დაჯარიმდა
