ხის ეს ქცევა შეიძლება დაეხმაროს მეცნიერებს ვულკანების კონტროლში - კვლევა

NASA-მ გამოაქვეყნა ახალი კვლევა, რომელიც ვულკანური ამოფრქვევების პროგნოზირებას უფრო უსაფრთხოსა და ეფექტურს ხდის. მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ვულკანების გარშემო მზარდი ხეების მდგომარეობა ამოფრქვევამდე იცვლება, რაც შეიძლება გამოყენებულ იქნას ადრეული გაფრთხილების სისტემად და ადამიანების დროული ევაკუაციისთვის.

მეცნიერებმა ყურადღება გაამახვილეს იმაზე, თუ როგორ რეაგირებენ ხეები ვულკანებიდან გამოყოფილ ნახშირორჟანგზე (CO₂). აღმოჩნდა, რომ ამოფრქვევამდე ვულკანები გამოყოფენ CO₂-ს მცირე რაოდენობით, რომელსაც ახლომდებარე მცენარეულობა შთანთქავს. ამის შედეგად ხეების ფოთლები უფრო მწვანე და ინტენსიური ფერის ხდება.

ამ მეთოდის მთავარი უპირატესობა ისაა, რომ არ საჭიროებს ადგილზე მონიტორინგის მოწყობილობების დაყენებას, რაც ხშირად რთული და სახიფათოა. მეცნიერები იყენებენ თანამგზავრულ მონაცემებს და აკვირდებიან ე.წ. ნორმალიზებული მცენარეული განსხვავების ინდექსს (NDVI), რომელიც მცენარეთა ფერისა და ზრდის ცვლილებებს აფიქსირებს კოსმოსიდან.

კვლევის ეფექტიანობა უკვე დადასტურდა პრაქტიკაში. მაგალითად, 2018 წლის იანვარში ფილიპინებში მაიონის ვულკანის ამოფრქვევამდე რამდენიმე კვირით ადრე დაფიქსირდა გაზრდილი CO₂-ის გამონაბოლქვი. დროული გაფრთხილების შედეგად 56,000-ზე მეტი ადამიანი ევაკუირებული იქნა, რამაც მსხვერპლის თავიდან აცილება შესაძლებელი გახადა.

მეცნიერების თქმით, ეს მიდგომა არა მხოლოდ ვულკანური საფრთხეების შემცირებას შეუწყობს ხელს, არამედ დაეხმარება კლიმატის ცვლილებების უკეთ გააზრებასაც. როგორც მკვლევარი ჯონ ფიშერი აღნიშნავს, მცენარეთა რეაქცია ნახშირორჟანგზე შეიძლება გახდეს „ფანჯარა დედამიწის მომავლისკენ“, სადაც CO₂-ის დონე სულ უფრო იზრდება.

NASA-ს ახალი მეთოდი მნიშვნელოვან ნაბიჯად ითვლება როგორც ბუნებრივი კატასტროფების პროგნოზირებაში, ისე ადამიანის სიცოცხლის დაცვაში.