დედამიწა სახიფათო ნიშნულზეა მისული - უახლესი კვლევა

კაცობრიობის სამომხმარებლო მოთხოვნილებები მრავალფეროვანია და ერთმანეთზეა დამოკიდებული. დომინოს მსგავსად, ერთში გაჩენილი არასტაბილურობა მძიმედ მოქმედებს ხაზში მყოფ სხვებზე და წარმოქმნის საზღვრების მთელ კრებულს, რომელთა დარღვევამ შეიძლება სერიოზული პრობლემები გამოიწვიოს.

წარსულში ჩატარებულმა კვლევებმა არაერთხელ გაგვაფრთხილა, რომ ჩვენი "მადა" ზეწოლას ახდენს სულ მცირე ამ რამდენიმე საზღვარზე, თანაც რღვევის წერტილამდე. თუმცა, რამდენად მოსახერხებელიც არ უნდა იყოს ჩვენი გლობალური ეკოლოგიის ამ გზით ინტერპრეტირება, ვერ ითვალისწინებს იმ ხელმისაწვდომობას, რომელიც შეიძლება საჭირო რესურსებზე გვქონდეს (და ხშირად არ გვაქვს).

მკვლევართა დიდი საერთაშორისო ჯგუფის მიერ გამოქვეყნებული ახალი მოხსენების თანახმად, როდესაც სიმართლე და სამართლიანობა თითოეულ სფეროშია გათვალისწინებული, ჩვენი პლანეტის სიცოცხლის მხარდამჭერი სისტემები ვერ მოერგო არა მხოლოდ რამდენიმე საზღვარს, არამედ სულ მცირე შვიდს რვიდან.

კლიმატი, ბიოსფერო, წყლის ციკლი, ატმოსფერო და საკვებ ნივთიერებათა ციკლი დედამიწაზე, უკვე სახიფათო ნიშნულზეა მისული პლანეტის მოსახლეობის უდიდესი ნაწილისთვის.

თუმცა, როდესაც გათვალისწინებულია სამართლიანობა, ზოგიერთი სცენარი უფრო ადრე იწყებს გავლენას ჩვენი პლანეტის ზოგიერთ ნაწილზე და აქვს გაცილებით მტკიცე საზღვრები. მაგალითად, აეროზოლები მსოფლიოში მილიონობით ადამიანის ჯანმრთელობას აყენებს რისკის ქვეშ. მოწყვლადი ჯგუფები არაპროპორციულად მეტად ზარალდებიან, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი გაცილებით ნაკლებად აბინძურებენ.

მაშინ, როკშტორმა და მისმა კოლეგებმა მხოლოდ ის განიხილეს, რა „უსაფრთხო“ ბიოფიზიკური საზღვრები ჰქონდა გადალახული დედამიწას. სამართლიანობის ზღვრის დამატებით, ახალი მიდგომა ითვალისწინებს ადამიანის ხელმისაწვდომობას წყალზე, საკვებზე, ენერგიაზე, ჯანდაცვასა და სუფთა გარემოზე.

როკშტორმი და მისი კოლეგები ირწმუნებიან, რომ ყველაფრის „უსაფრთხო“ და „სამართლიან“ საზღვრებში შესანარჩუნებლად, გლობალური დათბობა ისე უნდა შეიზღუდოს, რომ საშუალო ტემპერატურამ ინდუსტრიალიზაციამდე არსებულს 1 °C-ზე მეტით არ გადააჭარბოს.

ეს კი ამჟამინდელ კლიმატურ მიზნებზე გაცილებით დაბლაა, ისევე როგორც რეალობაზე — 2023 წელს გლობალური საშუალო ტემპერატურა 1,2 °C-ით მაღალი იქნება. მკვლევართა განცხადებით, 1,5 °C ან 2 °C-ით დათბობით გარდამტეხი წერტილების ალბათობა ძლიერ იზრდება.

ასობით მილიონი ადამიანი გარდაუვალი რისკის ქვეშ იმყოფება და ჩვენი პლანეტის გარკვეული ნაწილები შეიძლება აღარასოდეს გახდეს ისეთი, როგორიც იყო.

„ადამიანთა კეთილდღეობის უზრუნველყოფისთვის არაფერია საჭირო, გლობალური ტრანსფორმაციის გარდა. ყველა მტკიცებულება მიუთითებს, რომ ეს სწორხაზოვანი სვლა არ იქნება. საჭიროა ნახტომი ჩვენს გაგებაში იმის შესახებ, როგორ შეიძლება ჩავაყენოთ სამართლიანობა, ეკონომიკა, ტექნოლოგიები და გლობალური თანამშრომლობა უსაფრთხო მომავლის სამსახურში“, — წერია მოხსენებაში.

კვლევა ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა.

ასევე დაგაინტერესებთ: VIDEO: როგორ გამოიყურება წყალქვეშა ნავი ,,ტიტანი“, რომელიც მგზავრებთან ერთად გაუჩინარდა - ნახეთ, კადრები

იქნება საშუალო და მაღალი სიძლიერის შტორმები - ნახეთ ივნისის მაგნიტური ქარიშხლების კალენდარი