კანარის კუნძულებზე ზღვის ზღარბების პანდემიაა - ახალი კვლევა

კანარის კუნძულებზე ზღვის ზღარბების პოპულაცია უეცრად და საგანგაშო მასშტაბით მცირდება. მეცნიერების ინფორმაციით, აქამდე უცნობი პანდემიის შედეგად ზღვის ზღარბების ერთ-ერთი მთავარი სახეობა — Diadema africanum — არქიპელაგზე თითქმის ქრება, რასაც შესაძლოა მძიმე და ხანგრძლივი ეკოლოგიური შედეგები მოჰყვეს.

ზღვის ზღარბები უხერხემლო ცხოველები არიან, რომლებიც წყალმცენარეებს ქვებიდან ფხეკენ და ამ გზით რიფებზე მათი ჭარბი ზრდის კონტროლს უზრუნველყოფენ. სწორედ ამიტომ, ისინი მარჯნებისა და სხვა ნელა მზარდი ზღვის ორგანიზმების დაცვის პროცესში მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ. თუმცა, როცა ზღვის ზღარბების რაოდენობა უკონტროლოდ იზრდება, ისინი თავად იქცევიან საფრთხედ — ფსკერიდან ზედმეტად ბევრ მცენარეს ანადგურებენ და წყალქვეშა ლანდშაფტებს „უდაბნოდ“ აქცევენ.

ახალი კვლევის თანახმად, 2022–2023 წლებში კანარის კუნძულებსა და მადეირაზე დაფიქსირდა „მასობრივი სიკვდილიანობის მოვლენა“, რომელმაც D. africanum-ის პოპულაციები მძიმედ დააზიანა.

2022 წლის თებერვალში მკვლევრებმა ლა პალმასა და გომერასთან ახლოს ზღვის ზღარბების დიდი რაოდენობით სიკვდილი დააფიქსირეს. ინფიცირებულ ინდივიდებს უცნაური ქცევა ჰქონდათ — სუსტად რეაგირებდნენ სტიმულზე, მოძრაობა უჭირდათ, სიკვდილამდე კი ეკლები და ქსოვილები სცილდებოდათ.

ზუსტი სურათის მისაღებად მეცნიერებმა შვიდ კუნძულზე 76 ლოკაცია შეისწავლეს და 2022–2025 წლების მონაცემები ძველ ჩანაწერებს შეადარეს. შედეგებმა აჩვენა, რომ Diadema africanum-ის რაოდენობა ისტორიულ მინიმუმზეა, ზოგიერთი ადგილობრივი პოპულაცია კი პრაქტიკულად გადაშენებულია.

მკვლევრებმა ჯერ ვერ დაადგინეს, რა გახდა ზღვის ზღარბების მასობრივი განადგურების მიზეზი. სხვა რეგიონებში მსგავსი მოვლენები პარაზიტებს უკავშირდებოდა, თუმცა ამ შემთხვევაში დაზუსტებული პასუხი ჯერ არ არსებობს. ასევე უცნობია, როგორ მოხვდა დაავადება კანარის კუნძულებზე — ზღვის დინებებით, ნაოსნობით თუ კლიმატის ცვლილების შედეგად.