რატომ იწყებენ ბავშვები ლაპარაკს გვიან - მიზეზები და ექიმის რჩევა

მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი ინგა მამუჩიშვილი სოციალური ქსელში, ბოლო პერიოდში ერთ-ერთი აქტუალური პრობლემის შესახებ წერს:

„ბოლო წლებში მთელ მსოფლიოში და მათ შორის საქართველოშიც, აშკარად აღინიშნება მეტყველების განვითარების (ლაპარაკის დაწყების) დაგვიანების მატება, განსაკუთრებით 1.5–3 წლის ასაკში.

რატომ ხდება ასე? — ძირითადი მიზეზები:

1.  ეკრანების ჭარბი ზემოქმედება (Screen Time)
- ტელეფონი, პლანშეტი, ტელევიზორი — განსაკუთრებით როცა ბავშვი პასიურად უყურებს
- ეკრანი არ ქმნის ცოცხალ კომუნიკაციას, ხოლო მეტყველება — სწორედ სოციალური ინტერაქციით ყალიბდება
- ეკრანზე გამოსახულებები იძლევა ზედმეტ ვიზუალურ სტიმულს, მაგრამ არა დიალოგს
  მეცნიერულად დადასტურებულია, რომ ეკრანზე 1+ საათის ყურება 2 წლამდე ასაკში ლაპარაკის დაგვიანების რისკს 2.5–ჯერ ზრდის.

2.  ცოცხალი ურთიერთობის ნაკლებობა

- მშობლები ხშირად დაკავებულები არიან და ეკრანი „დამხმარედ“ მიაჩნიათ
- ბავშვი ნაკლებად ესწრება დიალოგებს, ნაკლებად ესმის და იმეორებს

3. სმენის დარღვევები ან ხშირი ოტიტები

- ზოგიერთი ბავშვი ვერ ლაპარაკობს არა იმიტომ, რომ არ უნდა — არამედ არ ესმის კარგად
- სითხე შუა ყურში (სერიოზული ოტიტი) ხშირად ხდება შეუმჩნეველი.

4. ნეიროგანვითარებითი დარღვევები
- აუტისტური სპექტრი
- განვითარების ზოგადი შეფერხება (GDD) - ქცევითი ან ყურადღების პრობლემები
 არ არის სავალდებულო იყოს უკვე გარკვეული დიაგნოზი, მაგრამ ყოველი 5 ბავშვიდან 1 საჭიროებს შეფასებას.

5. ორმაგი ენობრივი გარემო (ბილინგვიზმი)

- როცა მშობლები ან ბაღი ორ ენას იყენებს, ბავშვებს შეიძლება დრო დასჭირდეთ ორივეს ასათვისებლად
  ეს ფიზიოლოგიურია და ხშირ შემთხვევაში დროებითია — თუმცა დაკვირვება მაინც საჭიროა
  სტატისტიკა:
- მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაცია აცხადებს, რომ ბავშვთა 7–10% ლაპარაკს იწყებს დაგვიანებით
- თუმცა პანდემიის შემდეგ ეს მაჩვენებელი 15–20%-მდეც გაიზარდა, ძირითადად ეკრანისა და სოციალური იზოლაციის გამო
  რას ვთავაზობთ მშობლებს?
- 0–2 წლამდე — ეკრანი სრულად აკრძალეთ
- ითამაშეთ, იმღერეთ, იმეორეთ სიტყვები — მეტყველება თამაშით ვითარდება
- გამოიყენეთ ე.წ. "მეტყველების მოდელირება"
- ბავშვმა თქვას: "ბუ", შენ თქვი: "კიი, ბუ ბუ ბუ მიფრინავს!"
- რეგულარულად დააკვირდით რეაგირებს თუ არა ხმაზე, საჭიროების შემთხვევაში — კონსულტაცია პედიატრთან და მეტყველების თერაპევტთან!!!
 

ჩემი რჩევა:

ლაპარაკი არ იწყება სიტყვების თქმით, ის იწყება თვალის თვალთან კონტაქტით, სიცილით, მიბაძვით, და... მოლოდინით, რომ მას მოუსმენენ.

საუბარი სიყვარულის და ყურადღების გაგრძელებაა. მოდი, გავუზიაროთ ბავშვებს ჩვენი ხმა  ხშირად ვესაუბროთ, არ დაგვეზაროს მათთან ურთიერთობა, მოწყდით სოციალურ ქსელებს თავისუფალ დროს და ესაუბრეთ ბავშვებს, ეფერეთ და ეალერსეთ, ასეირნეთ და ამყოფეთ კომუნიკაციაში თანატოლებთან!!! ჯანმრთელობა ყველას და მალე ატიკტიკებული ბავშვები“, - წერს პედიატრი სოციალურ ქსელში.