1748956200

შექმნეს ბეტონი, რომელსაც საკუთარი ბზარების გამთელება შეუძლია - როგორ

 ბეტონი საკმაოდ გამძლე და მოსახერხებელი მასალაა მშენებლობისთვის, თუმცა ამავდროულად მტვრევადიც არის. ეს იმით აიხსნება, რომ მასალა გაჭიმვისას მაღალი სიმტკიცით არ გამოირჩევა. შესაბამისად, ზეწოლისას მარტივად იბზარება.ტეხასის A&M უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ამ პრობლემის გადაჭრა სინთეზური ლიქენის გამოყენებით სცადეს და შექმნეს ბეტონი, რომელსაც საკუთარი ბზარების აღდგენა შეუძლია. სხვა მეცნიერებს მსგავსი უნარის მქონე "ცოცხალი" ბეტონი აქამდეც შეუქმნიათ ბაქტერიების გამოყენებით. მეორე მხრივ, ახალ ბეტონს გამთელებაში ლიქენი ეხმარება, რომელსაც რაიმეთი უზრუნველყოფა არ სჭირდება.როგორც მანქანათმშენებელი კონგრუი გრეის ჯინი, კვლევის თანაავტორი, განმარტავს, თვითგანკურნების უნარის მქონე ყველა ბეტონს აქამდე ნუტრიენტების მიწოდება სჭირდებოდა, რათა აღსადგენი მასალები უწყვეტად წარმოქმნილიყო. შესაბამისად, წინა მიდგომები სრულად ავტონომიური არ ყოფილა.ახალი კვლევის ფარგლებში მეცნიერებს ამ მიდგომის გაუმჯობესება სურდათ. ჯინმა და მისმა კოლეგებმა ნიშა როკაიასთან, ნებრასკა-ლინკოლნის უნივერსიტეტის მკვლევართან, ითანამშრომლეს.ცნობისთვის, ლიქენები ცალკეული ორგანიზმები არ არიან. ისინი ერთგვარი ჯგუფებია, რომლებსაც სოკოები ციანობაქტერიებთან ან წყალმცენარეებთან ქმნის. ეს ობლიგატური მუტუალიზმის ერთ-ერთი მაგალითია. მეცნიერებმა ლიქენის შესაქმნელად ციანობაქტერიები და ძაფისებრი სოკოები გამოიყენეს. ეს ბაქტერიები ატმოსფეროდან ნახშირორჟანგსა და აზოტს იზიდავს, ძაფისებრი სოკოები კი იონიზებულ კალციუმს მოიზიდავს და ხელს უწყობს, რომ დიდი რაოდენობით კალციუმის კარბონატი (CaCO3) დაილექოს. ეს ნივთიერება ცარცის, კვერცხის ნაჭუჭს, ზღვის ნიჟარებსა თუ მარჯნების მთავარი კომპონენტია.ლაბორატორიული ტესტირების ფარგლებში ლიქენებმა წარმატებით გაამთელა ბზარები: დიდი რაოდენობით CaCO3 დალექა, ბზარი შეაწება და მისი გაფართოება შეაჩერა.აქამდე არსებული მიდგომებისგან განსხვავებით, რომლებშიც ბაქტერიები იყო გამოყენებული, ლიქენს "გამოკვება" არ სჭირდება. შესაბამისად, იგი სრულად ავტონომიურია და ბეტონის გამთელებას ადამიანისგან ყოველგვარი ჩარევის გარეშე ახერხებს.შექმნილი მასალა მეცნიერებმა დამატებით უნდა გამოიკვლიონ — მაგალითად, უცნობია, ამთელებს თუ არა იგი უკვე არსებულ ბზარებს. ეს ყველაფერი, შესაძლოა, სამომავლოდ მეტად გამძლე სამშენებლო მასალის შექმნაში დაგვეხმაროს...

1748950080

მეცნიერებმა სელაპებს ვიდეოთამაში ათამაშეს - რაში დასჭირდათ ეს

 სელაპები გასაოცარი ძუძუმწოვრები არიან. მათ სხეული იმის შესაძლებლობას აძლევს, რომ წყალში ღრმად ჩაყვინთონ და საკმაოდ მკაცრ პირობებს გადაურჩნენ. მაგალითად, ოკეანის ისეთ გარემოში არიან, სადაც ძალიან მცირე სინათლე აღწევს. შესაბამისად, საინტერესოა, როგორ ახერხებენ ისინი ნავიგაციას.ამის გასაგებად მეცნიერებმა უჩვეულო გზა მოიფიქრეს: სელაპებს სპეციალური ვიდეოთამაში ათამაშეს. მიზანი იმის დადგენა იყო, თუ როგორ გადაადგილდებიან ეს ფარფლფეხიანი არსებები ბნელ, ღრმა წყალში, სადაც ქვიშის მარცვლები ან ფიტოპლანქტონებია გაბნეული — ისინი ასეთი ნაწილაკების მოძრაობას ეყრდნობიან თუ სხვა შეგრძნებებს?მკვლევრებმა ექსპერიმენტში ჩვეულებრივი სელაპები (Phoca vitulina) ჩართეს: ნიკი, ლუკა და მირო. მეცნიერებმა სამი კომპიუტერული სიმულაცია შექმნეს: პირველში ღია ზღვა იყო ნაჩვენები, რომელშიც ნაწილაკები თითქოს სელაპებს გვერდით უვლიდა; მეორეში ფსკერის პირობებში ეს წერტილები მათკენ მოძრაობდა; მესამეში წყლის ზედაპირზე ნაწილაკები ძუძუმწოვრების თავის პირისპირ, სიბრტყეზე იყო განაწილებული.სელაპები თითოეულ სიმულაციას დიდ ეკრანზე უყურებდნენ. მათ სხვადასხვა მხარეს განთავსებულ წითელ ბურთზე შეხებით უნდა ენიშნებინათ, რომელ მხარეს ეგონათ, რომ გადაადგილდებოდნენ. სწორად გამოცნობისას ისინი საკვების სახით ჯილდოს იღებდნენ   ნიკსა და ლუკას ასეთ ექსპერიმენტში მანამდეც ჰქონდათ მონაწილეობა მიღებული, ამიტომ დავალება სწრაფად შეასრულეს, მიროს კი თამაშში გასარკვევად მეტი დრო დასჭირდა. ამის მიუხედავად, მან წესები დაიმახსოვრა და თავისი თანამოძმეების მსგავსი შედეგები აჩვენა.გაირკვა, რომ თუნდაც ძალიან დაბალი ხილვადობის სიმულირებულ წყალში ისინი მიმართულების გამოსაცნობად მოძრავ წერტილებს ეყრდნობოდნენ. არჩევა დიდი სიზუსტით გამოსდიოდათ — ადამიანებსა და მაკაკებზე კარგად არა, მაგრამ მაინც შესამჩნევი წარმატებით.მეცნიერები აცხადებენ, რომ ეს მოსალოდნელიცაა, რადგან სელაპები ცოცხალი არსებები არიან და არა რობოტები, ამიტომ მოტივაცია და სხვა ფაქტორები მათთვის მნიშვნელოვანია. ავტორები სხვა ექსპერიმენტების ჩატარებასაც აპირებენ, რომლებშიც ზღვის დინებებიც იქნება გათვალისწინებული.

1748855882

ბენქსიმ თავისი ახალი ნამუშევარი წარადგინა

ცნობილმა ბრიტანელმა გრაფიტის ოსტატმა ბენქსიმ ინტერნეტში თავისი ახალი ნამუშევრის ფოტო გაავრცელა.ბენქსის ინსტაგრამში გამოქვეყნებულ ფოტოზე კედელზე დახატული შუქურაა გამოსახული, რომელსაც დაერთვის წარწერა: „მინდა ვიყო ის, რაც შენ ჩემში დაინახე“ (I want to be what you saw in me).კედელზე დახატული შუქურას წინ ბოძი დგას. მისგან შუქურამდე ტროტუარზე ჩრდილია დახატული, ისე, რომ შუქურა ბოძის არაპროპორციულ ჩრდილად აღიქმება.ბენქსის არ დაუზუსტებია, სად შექმნა თავისი მორიგი ნაშრომი, თუმცა მალევე დადგინდა, რომ გრაფიტი საფრანგეთში, ქალაქ მარსელში მდებარეობს.

1748855773

"პაწაწინა პლასტმასის ნაწილაკები ჩუმად გროვდება ორგანიზმში..." - უახლესი კვლევა

მეცნიერებმა გასაოცარი აღმოჩენა გააკეთეს - ინსულტის მქონე პაციენტებს არტერიებში გაცილებით მეტი მიკროპლასტმასი აქვთ, ვიდრე ჯანმრთელ ადამიანებს.ეს პაწაწინა პლასტმასის ნაწილაკები, რომლებიც ხშირად საკვების კონტეინერებიდან და სინთეტიკური ტანსაცმლიდან მოდის, დროთა განმავლობაში, შეიძლება, ჩუმად დაგროვდეს ორგანიზმში.მათ შეიძლება გამოიწვიონ ანთება და გაზარდონ გულის სერიოზული პრობლემების რისკი.კარგი ამბავი ის არის, რომ არსებობს გამოსავალი. საკვების შესანახად აირჩიეთ მინა ან უჟანგავი ფოლადი.მოერიდეთ მიკროტალღურ ღუმელში პლასტმასისგან დამზადებული ჭურჭლის გამოყენებას.მიირთვით ანტიოქსიდანტებით მდიდარი საკვები, როგორიცაა კენკრა, ფოთლოვანი ბოსტნეული და კურკუმა.ივარჯიშეთ ყოველდღიურად, რათა ხელი შეუწყოთ გულის ჯანმრთელობას.დაიწყეთ პლასტმასის შემცირება თქვენს ყოველდღიურ რუტინაში, რათა დაიცვათ თავი ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული რისკებისგან.გახსოვდეთ, რომ ყოველი პატარა ცვლილება საბოლოოდ დიდ განსხვავებას ქმნის. 

1748855313

ჩინეთმა კოსმოსში სუპერკომპიუტერის მშენებლობა დაიწყო

ჩინეთმა ხელოვნურ ინტელექტზე მომუშავე სუპერკომპიუტერების ორბიტალური ქსელის შექმნის ამბიციური პროექტის განხორციელება დაიწყო. კოსმოსში უკვე გაუშვეს პირველი 12 სატელიტი, რომელიც ქსელის შექმნისთვის არის საჭირო. პროექტს ახორციელებენ კომპანიები ADA Space და Zhejiang Lab.სულ ქსელში, რომელსაც „სამი სხეულის გამოთვლითი თანავარსკვლავედი“ დაარქვეს, 2800 თანამგზავრი იქნება გაერთიანებული. მათი მიზანი სხვადასხვა მონაცემის უშუალოდ კოსმოსში დამუშავება იქნება, რითაც შემცირდება დედამიწაზე არსებულ ცენტრებზე დამოკიდებულება. ეს ამცირებს დაგვიანებებსა და მონაცემთა დაკარგვას.თითოეული სატელიტი ხელოვნური ინტელექტის მოდელით არის აღჭურვილი, რომელსაც წამში 744 ტერა ოპერაციის შესრულება შეუძლიათ. თანამგზავრები მუშაობისთვის მზის პანელებს იყენებენ. მონაცემთა სწრაფი გადაცემა სატელიტთაშორისი ლაზერული კომუნიკაციით არის უზრუნველყოფილი.ამით ჩინეთი მნიშვნელოვან ნაბიჯს დგამს ავტონომიური კოსმოსური გამოთვლების მიმართულებით, რამაც შესაძლოა ძირეულად შეცვალოს მონაცემების დამუშავებისა და ხელოვნური ინტელექტის განვითარების გლობალური მიდგომა. ამასთან, პეკინში პროექტს წარმოადგენენ, როგორც ხელოვნური ინტელექტისა და კოსმოსურ ტექნოლოგიებში საერთაშორისო თანამშრომლობის პლატფორმას.

1748844120

რა ხდება, როცა ცაში ორი მეხი ერთმანეთს ეჯახება

სამყაროში ჩვენთვის ცნობილი უდიდესი აფეთქება გამა აფეთქების სახელითაა ცნობილი. შეიძლება ეს არც ისე განსაკუთრებულად ჟღერს, მაგრამ მეცნიერები, როგორც წესი, ელექტრომაგნიტური გამოსხივების ამ საოცარ აფეთქებებზე ისეთივე აღფრთოვანებით საუბრობენ, როგორც გიგანტურ მომაკვდავ ვარსკვლავებსა და შავ ხვრელებზე.1960-იანი წლებიდან მოყოლებული, ეს მოვლენა უამრავჯერაა დაფიქსირებული და აღწერილი. მეცნიერებმა ეს ფენომენი გალაქტიკათა ზეგროვების უკეთ შესასწავლადაც კი გამოიყენეს. ამისდა მიუხედავად, გამა აფეთქების ერთი კონკრეტული ტიპი დღემდე ამოუცნობად რჩება. მას მიწიერ გამა აფეთქებას (TGF) ვეძახით. ეს მოვლენა ჭექა-ქუხილში ხდება.TGF-ებს იაპონიის ოსაკას უნივერსიტეტის პროფესორი, იუუკი ვადა უკვე წლებია სწავლობს. ის ახალი კვლევის მთავარი ავტორია. ნაშრომის მიზანი TGF-ებსა და მეხს შორის იდუმალი კავშირის დადგენაა. მეცნიერებმა TGF და ელვის გამონადენი სინქრონულად დააფიქსირეს, რომელიც ელვის გამტანი არხების შეჯახების შედეგად მაშინ წარმოიშვა, როცა ისინი ურთიერთსაპირისპირო მიმართულებებიდან მოდიოდა.ელვის შესახებ მონაცემების შესაგროვებლად გუნდი ოსაკას ჩრდილოეთიდან ზღვისპირა ქალაქ კანაზავასკენ გაემართა, რომელიც კუნძულ ჰონსიუზე მდებარეობს. მათ კანაზავას სატელევიზიო გადამცემ კოშკებთან სადამკვირვებლო ქსელი შექმნეს. მკვლევრებმა უახლესი მრავალსენსორული მოწყობილობა გამოიყენეს, რომელსაც ოპტიკური, რადიოსიხშირული და მაღალი ენერგიის გამოსხივების დაფიქსირება შეეძლო.მეცნიერები აღნიშნავენ, რომ ეს მრავალსენსორული დაკვირვება მსოფლიოში პირველია. სენსორების ეს კომბინაცია მათ TGF-ების მექანიზმის უკეთ გაგებაში დაეხმარა.ამისდა მიუხედავად, გუნდს უამრავი გამოწვევა შეხვდა. როგორც ვადა ამბობს, მათ გაუმართლათ კიდეც — კვლევა ხომ მეხის დაკვირვებაზე იყო დამოკიდებული. ელვის პროგნოზირება რთულია. ისიც შესაძლებელი იყო, რომ საერთოდ ვერაფერი დაენახათ. საბედნიეროდ, გუნდმა TGF-ს დაფიქსირება სრული ქსელით მოახერხა.მეცნიერებისთვის ცნობილია, რომ ჭექა-ქუხილისას ძალიან მოკლე TGF-ები გამოიყოფა, ისევე როგორც გამა ნათებები. ეს შეიძლება რამდენიმე წუთიდან რამდენიმე საათამდე გაგრძელდეს. ჭექა-ქუხილში ჰაერის ძლიერი ნაკადები წყლისა და ჰაერის ზემოთ-ქვემოთ სწრაფად ავარდნას იწვევს. ამ დროს ჰაერის ნაკადებში ყინულის კრისტალები ერთმანეთს ეჯახება. შედეგად ისინი ელექტრონებს კარგავს და ელვის გამომწვევ ელექტრულ ველს ქმნის.მკვლევრები ფიქრობენ, რომ გარკვეულ პირობებში TGF-ებს ჭექა-ქუხილის დროს ელვის გამონადენი ქმნის. ამისდა მიუხედავად, ამ ორს შორის ზუსტი კავშირი ბოლომდე არაა გაგებული.გადამცემ კოშკებზე დამონტაჟებული სენსორებით მკვლევრებმა ელვის გამონადენი ორ სხვადასხვა მარშრუტზე აღბეჭდეს. ერთი მარშრუტი მეხის ღრუბლიდან მოდიოდა და ანძის მიმართულებით ქვევით ეშვებოდა. ხოლო მეორე მარშრუტი საპირისპირო მიმართულებით — ანძიდან ზევით, ღრუბლისკენ მიიწევდა.მკვლევრებმა TGF ზუსტად იმ მომენტამდე დააფიქსირეს, სანამ ორი გამონადენის მარშრუტი შეერთდებოდა და ძალზე კონცენტრირებულ ელექტრულ ველს წარმოქმნიდა. მათი თქმით, ამ ველმა ჰაერში მოძრავი ელექტრონების სიჩქარე თითქმის სინათლის სიჩქარემდე გაზარდა.ერთ წამში ერთი მილიონი მიკროწამია. ჯგუფმა TGF-ის პირველი ფოტონი გამონადენების შეერთებამდე 31 მიკროწამით ადრე დააფიქსირა. სრული აფეთქება მარშრუტების შეერთებიდან და მეხის წარმოქმნიდან 20 მიკროწამის განმავლობაში გაგრძელდა.TGF-ების კვლევა ამით არ დასრულებულა. გუნდი სამომავლოდ ზამთრის ჭექა-ქუხილის შესწავლას აპირებს. სხვა ჭექა-ქუხილებთან შედარებით მათ უამრავი უჩვეულო თვისება აქვს — მაგალითად, უფრო დაბალი ღრუბლოვანი ბაზები. მკვლევრები იმედოვნებენ, რომ ეს TGF-ებს კიდევ უფრო კარგად ახსნის.კვლევა გამოცემაში Science Advances გამოქვეყნდა.

1748725369

მეცნიერებმა დაასახელეს სიმღერა, რომელიც სტრესს და შფოთვას 8 წუთში მოგიხსნით

ალბათ გქონიათ საშუალება გენახათ, როგორ შეუძლია ამა თუ იმ მელოდიას მყისიერად აგიმაღლოთ განწყობა და შეამციროს შფოთვა. თუმცა, არის ერთი ნაწარმოები, რომელიც განსაკუთრებით ეფექტურია - ეს არის ბრიტანული ჯგუფის Marconi Union-ის რვა წუთიანი ინსტრუმენტული სიმღერა Weightless. ამის შესახებ Parade წერს.მეცნიერებმა ჩაატარეს კვლევა, რომელშიც ადამიანებს სთხოვდნენ, რაც შეიძლება სწრაფად ამოეხსნათ რთული თავსატეხები, რაც მათ სტრესის დონეს გაზრდიდა. მონაწილეებს ეკეთათ სენსორები, რათა მკვლევრებს თვალყური ედევნებინათ მათი გულისცემისა და არტერიული წნევისთვის.დავალებების შესრულებისას მონაწილეები ასრულებდნენ სხვადასხვა სიმღერებს და Weightless-ის მოსმენისას მათი შფოთვის დონე 65%-ით შემცირდა.კონსულტანტი ნევროლოგი სტივენ ალდერი ამბობს, რომ არსებობს რამდენიმე მიზეზი იმისა, თუ რატომ არის სიმღერა Weightless ასეთი ძლიერი სტრესის შესამცირებლად."სიმღერების უმეტესობისგან განსხვავებით, ის დაიწერა თერაპევტებთან თანამშრომლობით, რათა შეანელონ სხეულის რეაქცია სტრესზე", - განმარტა მან.სიმღერის ტემპი იწყება წუთში 60 დარტყმით, რაც საშუალოდ დასვენების დროს გულისცემაა,  - ამბობს სპეციალისტი. ტემპი შემდეგ თანდათან ნელდება 50 დარტყმამდე წუთში."მელოდია უცებ არ იცვლება, ეს ძალზე მნიშვნელოვანია, რადგან ბგერის უეცარმა ცვლილებამ შეიძლება შეაშფოთოს ტვინი. მუსიკა  ინარჩუნებს მუდმივად სმენის ლანდშაფტს, რაც ხელს უწყობს სიმშვიდეს და ამცირებს გონებრივ სტიმულაციას", - თქვა ალდერმა.

1748672160

შექმნეს სათვალთვალო მოწყობილობა, რომელსაც წიგნის წაკითხვა კილომეტრიდან შეუძლია

მკვლევრებმა ლაზერული მოწყობილობა შექმნეს, რომელიც წიგნში ტექსტს დაახლოებით 1.4 კილომეტრიდან კითხულობს.იმისათვის, რომ ასეთი შედეგი მიეღოთ, მეცნიერებმა დედამიწაზე მომუშავე სისტემისთვის კოსმოსურ დაკვირვებებზე გათვლილი ტექნოლოგია გამოიყენეს. აღნიშნულ ტექნიკას ინტერფერომეტრია ჰქვია.კვლევას ჩინეთის მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების უნივერსიტეტის მეცნიერები უძღვებოდნენ, ნაშრომი კი ჟურნალში Physical Review Letters გამოქვეყნდა.ინტერფერომეტრია სინათლის ტალღების ზედდებას მოიცავს ინტერფერენციის ეფექტის წარმოსაქმნელად. ინტერფერომეტრიას ხშირად იყენებენ ასტრონომიაში, თუმცა ამჯერად მას მკვლევრებმა სათვალთვალო სისტემის შესაქმნელად მიმართეს.ნაცვლად იმისა, რომ გამოსხივების, სინათლისა და ხმის ტალღები გაეერთიანებინათ, მეცნიერებმა სინათლის რამდენიმე დეტექტორისგან მიღებული მონაცემები გამოიყენეს, რათა ინტენსივობის ვარიაციები შეეფასებინათ. ამას ინტენსივობის ინტერფერომეტრია ჰქვია. ეს მონაცემები შემდეგ შორეული ობიექტის გამოსახულების შესადგენად გამოიყენეს.ნაშრომის ავტორებმა ლაზერის 8 ინფრაწითელი სხივი სტყორცნეს შორ მანძილზე, რათა სამიზნის გამოსახულება აღედგინათ. სისტემა იმდენად მგრძნობიარე აღმოჩნდა, რომ კილომეტრის მანძილიდან დააფიქსირა ცალკეული ასოები, რომლებიც 3 მილიმეტრი ზომისა იყო.ინტენსივობის ინტერფერომეტრია პირველად 1950-იან წლებში გამოიყენეს, რათა შორეული ვარსკვლავების დიამეტრები გაეზომათ. ნაშრომის ავტორები ფიქრობენ, რომ იგივე ტექნიკა ატმოსფეროს არსებობის პირობებშიც გამოსადეგია — მიუხედავად იმისა, რომ სინათლის ტალღები შეიძლება დამახინჯდეს.ნაცვლად სინათლის წყაროს (თუნდაც ვარსკვლავის გამოსხივების) გამოყენებისა, მკვლევრებმა შორეული ობიექტების გასანათებლად ლაზერის სხივებს მიმართეს. რადგან ლაზერი 8 სხივად დაყვეს, ინტერფერენციის ნებისმიერი მცირე დარღვევა მეტად შესამჩნევი გახდა. შედეგად, ატმოსფეროს არსებობის მიუხედავად, შორეული ფორმების დანახვა მაინც შეძლეს. შენიშნეს, რომ ცალკეული სხივი იმაზე გაცილებით ცუდ გარჩევადობას იძლეოდა, ვიდრე — 8.ნაშრომის ავტორები ფიქრობენ, რომ ამ ტიპის მოწყობილობა შეიძლება კოსმოსური მტვრის შესასწავლად გამოვიყენოთ. იმედი აქვთ, რომ სისტემას სამომავლოდ AI ალგორითმებით გააუმჯობესებენ, რათა შორს დაფიქსირებული გამოსახულებები უფრო ზუსტად ახსნან.

1748671200

პრეპარატმა თაგვებს სიცოცხლე 30%-ით გაუხანგრძლივა - მეცნიერთა უნიკალური აღმოჩენა

ევროპელმა მეცნიერებმა დაბერების საწინააღმდეგო პრეპარატი თაგვებზე გამოცადეს და აღმოაჩინეს, რომ ამან მათი სიცოცხლის ხანგრძლივობა დაახლოებით 30-ით გაზარდა. ასევე, მღრღნელები ჯანმრთელ მდგომარეობაში უფრო დიდხანს იყვნენ, მათში ქრონიკული ანთება შემცირდა და სიმსივნის ჩამოყალიბებაც გადავადდა.მედიკამენტები რეპამიცინი და ტრამეტინიბი სწორედ სხვადასხვა ტიპის სიმსივნის სამკურნალოდაა შექმნილი. ასევე, პირველი მათგანი გადანერგილი ორგანოების უკუგდების პრევენციისთვისაც ინიშნება და ექსპერიმენტებში ცხოველთა სიცოცხლეც გაახანგრძლივა. მეორე პრეპარატმა იგივე შედეგი მწერ დროზოფილას შემთხვევაში აჩვენა, მაგრამ უფრო დიდ ორგანიზმებზეც ვრცელდებოდა თუ არა ეს ეფექტი, უცნობი იყო.ახალი კვლევის ფარგლებში სპეციალისტებმა თაგვებზე ისინი ცალ-ცალკე და ერთად გამოცადეს. რეპამიცინმა მღრღნელების სიცოცხლე 17-18%-ით გაახანგრძლივა, ხოლო ტრამეტინიბმა — 7-16%-ით. საერთო ძალებით ჩატარებული თერაპიისას ეს მაჩვენებელი ბევრად მაღალი იყო და 26-35%-ს აღწევდა. კომბინირებულმა თერაპიამ მდედრებში სიცოცხლის ხანგრძლივობა საშუალოდ 34.9%-ით გაზარდა, მამრებში კი — 27.4%-ით. მაქსიმალური მაჩვენებელი 32.4% და 26.1% იყო. მნიშვნელოვანია, რომ მედიკამენტების გაერთიანებას ახალი გვერდითი მოვლენები არ გამოუწვევია. აგრეთვე, გენების ექსპრესიასთან დაკავშირებული კონკრეტული ცვლილებები მხოლოდ ამ კომბინაციისას იჩენდა თავს.ასეთმა მკურნალობამ თაგვებში ღვიძლისა და ელენთის სიმსივნეების ზრდა შეაყოვნა. ტვინში, თირკმელებში, ელენთასა და კუნთებში ამან ასაკთან დაკავშირებული ანთებითი პროცესებიც შეამსუბუქა. დიდ ასაკში ცხოველები უფრო აქტიურები გახდნენ, ვიდრე კონტროლ ჯგუფის წარმომადგენლები. ასევე, მათ სხეულის მასაც ნაკლები ჰქონდათ და გულის ფუნქციაც ჩვეულებრივზე ნელა უუარესდებოდათ."ადამიანებში სიცოცხლის ასეთ გახანგრძლივებას არ ველით, თუმცა იმედი გვაქვს, რომ ჩვენ მიერ გამოკვლეული პრეპარატები ჯანმრთელობის შენარჩუნებასა და დაავადებების თავიდან არიდებაში ხანდაზმულობისას უფრო დიდხანს დაგვეხმარება", — აცხადებენ მეცნიერები.შესაძლოა, ამ "კოქტეილის" ადამიანებზე გამოცდა მალე დაიწყოს, რადგან აშშ-სა და ევროკავშირში ორივე მედიკამენტის გამოყენება უკვე დაშვებულია.

1748637446

გაეროს გაფრთხილება: შესაძლოა, მომდევნო 5 წელში გლობალურმა დათბობამ 1.5°C-ს გადააჭარბოს

დედამიწაზე კლიმატის ცვლილება მიმდინარეობს, რომელიც უფრო და უფრო მწვავდება. სათბურის აირების დიდძალი ემისიები და გარემოს დაბინძურება გლობალურ დათბობას აუარესებს, რისი შედეგებიც ბუნებრივი კატასტროფების სახით უკვე სახეზეა.2024 წელს მსოფლიო მეტეოროლოგიურმა სამსახურმა ივარაუდა, რომ გლობალური ტემპერატურა 1.34-1.41°C-ით უფრო მაღალი იყო, ვიდრე ინდუსტრიალიზაციამდე პერიოდში, 1850-1900 წლებში. ახალი ანგარიშის მიხედვით, სიტუაცია გაუარესდა, რადგან 2015-34 წლების საშუალო ტემპერატურული მატების პროგნოზი 1.44°C-მდე ავიდა.ყოველწლიურ-დეკადური გლობალური კლიმატური განახლების თანახმად, პლანეტაზე მომდევნო 5 წელში ინდუსტრიალიზაციამდე პერიოდთან შედარებით 1.2°C-1.9°C-ით უფრო დაცხება. 86%-ია შანსი, რომ გლობალურმა ტემპერატურამ 1.5°C-იან ნიშნულს გადააჭარბოს, რაც შემდეგი 5 წლიდან სულ მცირე 1 წელში მაინცაა მოსალოდნელი. ამ პერიოდში 2°C-იანი დათბობის შანსი ბევრად დაბალია — 1%.ამის მიუხედავად, 70%-ით უნდა ველოდოთ, რომ 5-წლიანი საშუალო მატება 1.5°C-ს გადააჭარბებს. ეს მნიშვნელოვანია, რადგან პარიზის შეთანხმება ხანგრძლივი პერიოდის გლობალური საშუალო მაჩვენებლის 1.5°C-ით შეზღუდვას ითვალისწინებს, რაც 20 წელზე მეტ დროზე ვრცელდება. საბედნიეროდ, ეს მიჯნა ჯერ არ გადაგვილახავს, თუმცა ზემოხსენებული პროგნოზები და მატების ტენდენცია უკვე საგანგაშოა.ახალი ანგარიშის მიხედვით, ეს ყველაფერი რეგიონულ ატმოსფერულ ნალექზეც აისახება. მაგალითად, აფრიკულ საჰელში, ჩრდილოეთ ევროპასა და სამხრეთ აზიაში ჩვეულებრივზე ხშირი წვიმა იქნება, ხოლო ამაზონის რეგიონში გვალვები გაგრძელდება.არქტიკაში ყველაზე კატასტროფული ცვლილებებია მოსალოდნელი. იქ მომდევნო 5 ზამთრის განმავლობაში (ნოემბრიდან მარტამდე) საშუალი ტემპერატურა 2.4°C-ით გაიზრდება, ვიდრე ინდუსტრიალიზაციამდე პერიოდში.ასევე, ზღვის ყინული უფრო და უფრო შემცირდება, განსაკუთრებით ბარენცის, ბერინგისა და ოხოტის ზღვებში. ამის შედეგად წყლის დონეც გაიზრდება და მსოფლიოს მასშტაბით ამინდი შეიცვლება.გაერო გვაფრთხილებს, რომ საჭირო ზომები წინასწარ უნდა მივიღოთ, სანამ ამის შესაძლებლობა ჯერ კიდევ გვაქვს.წყარო

1748524920

ჩვილებს უფრო მეტი ძვალი აქვთ, ვიდრე ზრდასრულებს - აი რატომ

 ჩვილებს დაახლოებით 100-ით მეტი ძვალი აქვთ, ვიდრე მოზრდილებს. ეს ნიშნავს, რომ ზრდის პროცესში ჩვენს ორგანიზმში ხდება რაღაც, რაც ძვლების რაოდენობის შემცირებას იწვევს. საბოლოოდ, უკვე მომწიფებულ ადამიანს ჩონჩხის შემადგენელი 206 ასეთი ნაწილი რჩება, როცა ბავშვობაში მათი რაოდენობა 275-300 იყო.მაინც რა იწვევს ასეთ ცვლილებას?პირველ რიგში, გასათვალისწინებელია, რომ ბუნებრივად დაბადებისას საშოდან გამოსასვლელად სხეულის მოქნილობაა საჭირო. ჩვილებს რომ ზრდასრულთა მსგავსი — გრძელი და მაგარი — ძვლოვანი აგებულება ჰქონდეთ, ეს უბრალოდ შეუძლებელი იქნებოდა. მათ პირიქით, უფრო პატარ-პატარა ფრაგმენტებად დაყოფილი ჩონჩხი აქვთ, რომელთა ნაწილიც დრეკადი ხრტილოვან შედგება.მარტივად მიხვდებით, ასეთ ანატომიურ სტრუქტურაში რა იგულისხმება, თუ ახალშობილთა თავის შუაში არსებულ ყიფლიბანდს გაიხსენებთ. ესაა რბილი უბანი, რომლის მიმდებარედაც ჯერ კიდევ გაუძვალებელი ქსოვილია. ჩვილებს თავის ქალის 5 მთავარი ძვალი აქვთ, მათ შორის სივრცეს კი სწორედ ყიფლიბანდი ავსებს. სიცოცხლის პირველი ან ორი წლის განმავლობაში ის ნელ-ნელა იხურება და ბავშვს ბოლოს მაგარი და ერთიანი თავის ქალა უყალიბდება. სხეულში დარჩენილი ხრტილოვანი სტრუქტურები ბავშვობის ადრეულ პერიოდში ძვლად იქცევა, რასაც ოსიფიკაცია ეწოდება. ამის პარალელურად, მოკლე ძვლები ერთმანეთს ერწყმის და გრძელ, მაგარ ძვლებს ქმნის. თითოეული ინდივიდის შემთხვევაში ეს სხვადასხვა დროით ინტერვალში ხდება, მაგრამ ყველა ზრდასრულში ძვლების საერთო რაოდენობა მაინც 206-ია.აღსანიშნავია, რომ ოსიფიკაცია ჯერ კიდევ 8 კვირის ნაყოფში იწყება და ზრდასრულობაშიც მიმდინარეობს, როცა დაზიანებული ძვლის აღდგენაა საჭირო. ოსიფიკაცია ორი სახისაა: მემბრანათშორისი, როცა შემაერთებელი ქსოვილი ძვლად გარდაიქმნება, და ენდოქონდრული, რა დროსაც ძვლოვანი ქსოვილი ჰიალინური ხრტილის თავზე ეტაპობრივად იზრდება. შუაში ხრტილი იშლება და მხოლოდ ძვალი რჩება.ამ ორივე პროცესში ოსტეობლასტისსახელით ცნობილი უჯრედები მონაწილეობს, რომლებიც ძვლის მატერიას წარმოქმნის — ის კოლაგენის მსგავს ცილებსა და კალციუმის მაგვარ მინერალებს შეიცავს. ძვლების შუა არეალი, დიაფიზი, ზომაში ენდოქონდრული ოსიფიკაციისნაირი პროცესისას იზრდება.იმის გამო, რომ ბავშვების ჩონჩხი ეს ყველაფერი მიმდინარეობს, მათში ძვლების დაზიანებები უფრო მარტივად იკურნება და ნაკლებ რისკთანაა დაკავშირებული, ვიდრე ზრდასრულებში.

1748516442

მფრინავი მანქანა ბაზარზე, სავარაუდოდ, 2026 წელს გამოჩნდება

სლოვაკური კომპანია Klein Vision-ის მიერ შემუშავებული ჰიბრიდული თვითმფრინავი და მანქანა სახელწოდებით AirCar შესაძლოა ბაზარზე უკვე 2026 წელს გამოვიდეს. ამის შესახებ IFLScience წერს.გამოცემამ გაიხსენა, რომ 2021 წელს, ამ სატრანსპორტო საშუალების პირველმა ვერსიამ სლოვაკეთის სატრანსპორტო ორგანოსგან ოფიციალური ვარგისიანობის სერტიფიკატი მიიღო ევროპის საავიაციო უსაფრთხოების სააგენტოს (EASA) სტანდარტების შესაბამისად. მაშინ ტრანსპორტმა 70-საათიანი ფრენა წარმატებით შეასრულა, ასევე წარმატებული იყო მისი 200-ზე მეტი აფრენა-დაშვება. 2021 წლის 28 ივნისს კომპანიამ პირველი საქალაქთაშორისო რეისიც კი განახორციელა - 35-წუთიანი რეისი ნიტრას საერთაშორისო აეროპორტიდან ბრატისლავას საერთაშორისო აეროპორტამდე.ამ ავტომობილის მეორე ვერსია ტესტირებას ზაფხულში გაივლის და შესაძლოა მალე კომერციულ გაყიდვაში გამოვიდეს.აღსანიშნავია, რომ ამ სატრანსპორტო საშუალების კუდი და ფრთები შეკუმშული ან გაფართოებულია იმის მიხედვით, როგორ რეჟიმშია ტრანსპორტი - მანქანის თუ თვითმფრინავის. მას შეუძლია მიაღწიოს სიჩქარეს საათში 200 კილომეტრამდე მიწაზე, ხოლო საათში 250 კილომეტრზე მეტი ჰაერში. მისი ფრენის დიაპაზონი 1000 კილომეტრია.Klein Vision-ის თანადამფუძნებლის, ანტონ ზაიატსის თქმით, AirCar 2-ის ღირებულება შესაძლოა 800 000-დან 1 მილიონ დოლარამდე მერყეობდეს.