1760016120

Google-მა კლავიატურაზე ციფერბლატები დააყენა

Gboard Dial Version უახლესი ექსპერიმენტის შედეგია, რომელსაც სათავეში Google Japan უდგას — ინოვაციური კლავიატურაა, რომელიც QWERTY განლაგებას მბრუნავი ციფერბლატებით ანაცვლებს და მომხმარებლებს იმგვარ გამოცდილებას სთავაზობს, როგორსაც ძველი ყურმილიანი ტელეფონების გამოყენებისას იღებდნენ. ამგვარად, Gboard-ის ციფერბლატის ვერსია საუკუნოვან საკომუნიკაციო ჟესტს თანამედროვე დიზაინის ექსპერიმენტში რთავს. ოღონდ ამჯერად სენსორები მოძრაობას, ელექტრო იმპულსების ნაცვლად, ციფრულ კლავიშებად გარდაქმნის.  თუმცა ეს ნოსტალგიური ნივთი არ იყიდება, არამედ ნებისმიერი DIY მოყვარულისთვის უფასოდაა ხელმისაწვდომი. მათ შეუძლიათ ვერსია უფრო ნელი აკრეფვისთვის შეიმუშაონ ან ცხრაციფრიანი მასივი აირჩიონ, რომელიც ჩვეულებრივი კლავიატურის ჩარჩოს მიჰბაძავს. განლაგება, შესაძლოა, ვერტიკალურიც იყოს და მოდულარულადაც გადალაგდეს.Google Japan-მაც იცის, რომ ამ კლავიატურას სერიოზული მიზნებისთვის არავინ გამოიყენებს, მაგრამ მაინც არ ჩერდება. მსგავს ექსპერიმენტულ მოწყობილობებს Gboard Experiments-ის სერიების ფარგლებში ყოველწლიურად გვთავაზობს…

1760010766

ქალებში დეპრესიასთან ასოცირებული ორჯერ მეტი გენია, ვიდრე კაცებში - კვლევა

ავსტრალიელმა მეცნიერებმა მასშტაბური კვლევით დაადგინეს, რომ გენეტიკურად ქალები დეპრესიის უფრო მაღალი რისკის წინაშე არიან, ვიდრე კაცები. შესაძლოა, ამან მსგავსი აშლილობის მკურნალობის გზები შეცვალოს და მეტად პერსონალიზებული გახადოს.სპეციალისტებმა დეპრესიის მქონე 200 000-მდე ადამიანის დნმ შეისწავლეს, რათა ამ მდგომარეობისთვის დამახასიათებელი გენეტიკური ინდიკატორები გაეანალიზებინათ. აღმოჩნდა, რომ ქალებში ასეთი გენეტიკური მარკერები კაცებისას თითქმის ორჯერ აღემატება. ეს ნიშნავს, რომ მათში დეპრესიის ჩამოყალიბების შანსები ბევრად მეტია.საერთო ჯამში, მეცნიერებმა 13 000 ისეთი გენეტიკური მარკერი გამოავლინეს, რომლებიც ქალებში დეპრესიას უკავშირდება. შედარებისთვის, კაცებში ეს რაოდენობა 7000 იყო.მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ზოგიერთი მსგავსი გენეტიკური წინაპირობა მეტაბოლიზმსა და ჰორმონების წარმოქმნაზეც აისახება. ავტორების თქმით, ეს შეიძლება იმის ახსნაში დაგვეხმაროს, რატომ აქვთ დეპრესიით მცხოვრებ ქალებს ხშირად მეტაბოლური სიმპტომები, მაგალითად, სხეულის მასისა და ენერგიის დონის ცვლილება."აქამდე არ მოგვეპოვებოდა დასაბუთებული კვლევა, რომელიც ახსნიდა, რატომ ვლინდება დეპრესია ქალებსა და კაცებში სხვადასხვანაირად — მათ შორის არც გენეტიკის შესაძლო როლის შესახებ. უფრო და უფრო მეტს ვიგებთ, რამდენი პრეპარატი იქმნება, რომლებიც ძირითადად კაცებზეა ორიენტირებული", — აცხადებენ ავტორები.კლინიკური დეპრესია მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მენტალური აშლილობაა. ის მსოფლიოს მასშტაბით 300 მილიონზე მეტ ადამიანს აწუხებს, ამიტომ აღნიშნული საკითხის სიღრმისეულად გაანალიზება მნიშვნელოვანია.

1760006400

მეცნიერებმა შექმნეს ახალი ტიპის პრეპარატი, რომელიც დაბერებას უჯრედულ დონეზე ეწინააღმდეგება

მეცნიერები დაბერებასთან შეწინააღმდეგებისა და ჯანმრთელობის დიდხანს შენარჩუნების გზების ძიებას აქტიურად ცდილობენ. მაგალითად, ერთ-ერთმა გუნდმა შექმნა ახალი ტიპის პრეპარატი, Rapalink-1, რომელიც საფუარ სოკო სქიზოსაქარომიცეტზე გამოცადეს. ეს ორგანიზმები მსგავსი ექსპერიმენტისთვის ხშირად გამოიყენება.თავად მედიკამენტი იმუნოსუპრესანტ რაპამიცინის ფორმულას ეფუძნება — მან უჯრედებსა და მღრღნელებში სიცოცხლის გახანგრძლივების ეფექტი აჩვენა. მკვლევართა მიერ ჩატარებულ ცდებში Rapalink-1-მა სოკოების სიცოცხლის ხანგრძლივობა სწორედ ასევე გაზარდა. მოლეკულურმა ანალიზმა აჩვენა, რომ პრეპარატმა იმ ფერმენტების გამომუშავებაც გაააქტიურა, რომლებიც ბაქტერიების მიერ წარმოქმნილ აგმატინს სხვა ნაერთებად გარდაქმნის.აქამდე ცნობილი იყო, რომ აგმატინს მიკრობების მასპინძელი ორგანიზმის სიცოცხლის გახანგრძლივება შეუძლია. ახლა ისიც გავუგეთ, რომ იგივე ხდება მისი გარდაქმნით მიღებული ნაერთების შემთხვევაშიც, რადგან ისინი დაბერებასთან დაკავშირებულ გენებზე ირიბად ზემოქმედებს.მეცნიერების თქმით, ასეთი პოტენციალის გამოვლენა იმედს გვაძლევს, რომ ოდესმე მას ადამიანებში გამოვიყენებთ. Rapalink-1-იცა და რაპამიცინიც TOR-ად წოდებული ფერმენტული მექანიზმის მეშვეობით მოქმედებს. უჯრედების დაბერებასთან და დაავადებებთან მისი კავშირი ცნობილია და ეს ჩვენზეც ვრცელდება.კვლევის მეორე მნიშვნელოვანი მიგნება ისაა, რომ ახალი პრეპარატის ფუნქციონირება ცილოვან-ფერმენტულ კომპლექს TORC1-ს ემყარება. ის TOR-ის ნაწილია და უჯრედთა ზრდაზეა პასუხისმგებელი. Rapalink-1 მის მოქმედებას აფერხებს, რის შედეგადაც უჯრედები უფრო ნელა იზრდება და დიდხანს ნარჩუნდება. ამ პროცესების შესწავლა შეიძლება ჯანმრთელ დაბერებასთან და ზოგიერთ სიმსივნესთან TORC1-ის ასოციაციის გარკვევაში დაგვეხმაროს.ამ ყველაფრის მიუხედავად, ჯერ კიდევ შორს ვართ ისეთი მედიკამენტისგან, რომელიც დაბერებას უბრალოდ შეაჩერებს. ასეთი კვლევებით უფრო და უფრო ვრწმუნდებით, რომ სიბერე მრავალმხრივი პროცესია და სხვადასხვა დაავადების რისკებს შეიცავს. Rapalink-1-ის მსგავსმა საშუალებებმა შეიძლება ეს რისკები შეამციროს, მაგრამ ჯერ დამატებითი ცდები და მონაცემებია საჭირო. შესაბამისად, აგმატინის მიღებაც საფრთხილოა, რადგან ზოგჯერ ის პათოლოგიების ჩამოყალიბებას უწყობს ხელს.

1759948189

წამალი, რომელიც პარკინსონის პროგრესირებას ანელებს - ახალი კვლევის შედეგები

პარკინსონი პროგრესირებადი ნეიროდეგენერაციული დაავადებაა, რომელიც მთელ მსოფლიოში დაახლოებით 10 მილიონ ადამიანს აქვს. მისი განკურნების მეთოდი ჯერ არაა შემუშავებული, სიმპტომები კი კანკალს, შენელებულ მოძრაობას, ბალანსის დაცვისა და მეტყველების პრობლემებს მოიცავს, რაც დროთა განმავლობაში უარესდება.ახალი კვლევა ასეთი პაციენტებისთვის იმედის მომცემია, რადგან მეცნიერთა მიერ გამოცდილმა პრეპარატმა პარკინსონთან ასოცირებული გართულებული მოძრაობის პროგრესირება გარკვეულწილად შეანელა. ეს მედიკამენტი დიაბეტის სამკურნალოდ გამოიყენება, GLP-1 რეცეპტორის გამააქტიურებელი ფარმაკოლოგიური საშუალებების ტიპს მიეკუთვნება და ნეირონების დაცვის პოტენციალი აქვს.ესაა ლიქსისენატიდი, რომელიც Adlyxin-ისა და Lyxumi-ს ბრენდის სახელით იყიდება. კლინიკურ კვლევაში პარკინსონის ადრეული სტადიის მქონე 156 ადამიანი ჩართეს, რომელთა ნაწილსაც ამ პრეპარატს აძლევდნენ (ინიექციის სახით), ნაწილს კი — პლაცებოს. ერთ წელში პირველ ჯგუფში შემავალი პაციენტების მდგომარეობის ანალიზმა აჩვენა, რომ მათ, მეორე ჯგუფისგან განსხვავებით, მოძრაობის პრობლემები არ გართულებიათ.ავტორები აღნიშნავენ, რომ ეს ეფექტი ძნელად შესამჩნევია და მხოლოდ პროფესიონალების მიერ შეიძლება, გამოვლინდეს. ამისთვის სპეციალისტებმა პაციენტებს რამდენიმე დავალება მისცეს, მაგალითად, მათ წინ უნდა გაევლოთ, ფეხზე ამდგარიყვნენ, ხელები აემოძრავებინათ და ა.შ.მეცნიერების თქმით, იქიდან გამომდინარე, რომ დაავადება ნელა პროგრესირებს, არაა გამორიცხული, დამატებით 1 წელში მედიკამენტის დადებითი გავლენა უფრო კარგად გამოჩნდეს. ისინი ამბობენ, რომ ეს პირველი ასეთი "მკაფიო" შედეგია, რომელიც ნეიროდამცველობითი ეფექტით შეიძლება, აიხსნას. ამის მიუხედავად, სავარაუდოდ, ის ექსპერტებისგან მსგავს შეფასებას ჯერ, ალბათ, ვერ მიიღებს.რაც შეეხება პრეპარატის უკუჩვენებებს, ყველაზე მეტად ეს იყო თავბრუსხვევა, გულისრევა და გულძმარვა. ასევე, კვლევის საკმაოდ ბევრ მონაწილეს წონის კლებაც დაუფიქსირდა. მეცნიერები ამბობენ, რომ პარკინსონის სამკურნალოდ ამ მედიკამენტის გამოსაყენებლად კიდევ ბევრი ცდის ჩატარებაა საჭირო, რათა მის ეფექტიანობასა და უსაფრთხოებაში დავრწმუნდეთ.

1759758420

ვენერას ორბიტის სიახლოვეს დედამიწისთვის სახიფათო ასტეროიდები იმალებიან — ახალი კვლევა

შეიძლება სრულიად გამოგვრჩა დედამიწისთვის საფრთხის შემცველ ასტეროიდთა მთელი პოპულაცია, რომელთა დანახვაც უკიდურესად რთულია.ვენერას ორბიტასთან საზიარო სივრცეში, მზის გარშემო შეიძლება მოძრაობდეს ასობით აღმოუჩენელი ასტეროიდი, რომელთაც უბრალოდ მათი პოზიციიდან გამომდინარე ვერ ვხედავთ.ვინაიდან ისინი მზის სისტემის ცენტრთან ჩვენზე უფრო ახლოს არიან, მათ დასანახად მზის მიმართულებით უნდა ვიყუროთ — რაც იმას ნიშნავს, რომ მათ მიერ არეკლილ ნებისმიერ სინათლეს მზის დიდი სიკაშკაშე ფარავს.„ჩვენი კვლევა აჩვენებს, რომ არსებობს პოტენციურად სახიფათო ასტეროიდთა პოპულაცია, რომელთა დაფიქსირებაც შეუძლებელია ამჟამინდელი ტელესკოპებით. ეს ობიექტები მზის გარშემო მოძრაობენ, მაგრამ არ მიეკუთვნებიან მარსსა და იუპიტერს შორის არსებულ ასტეროიდთა სარტყელს. ამის ნაცვლად, ისინი გაცილებით ახლოს არიან, იმყოფებიან ვენერასთან რეზონანსში. თუმცა, მათზე დაკვირვება იმდენად რთულია, რომ დღემდე უხილავები არიან, მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება შორეულ მომავალში ჩვენს პლანეტასთან შეჯახების სერიოზულ საფრთხეს წარმოადგენდნენ“, — ამბობს სან-პაულუს უნივერსიტეტის ასტრონომი ვალერიო კარუბა.ეს ობიექტები სულაც არ არის ჰიპოთეტური. ამ დროისათვის, ასტრონომებს უკვე აღმოჩენილი აქვთ 20 ასტეროიდი, რომლებსაც ვენერასთან საერთო ორბიტა აქვთ (თანაორბიტა). თანაორბიტული იმას კი არ ნიშნავს, რომ ისინი ვენერას უვლიან გარშემო, არამედ იმას, რომ მზის გარშემო ვენერას ორბიტასთან სინქრონულად მოძრაობენ — ზოგჯერ მის წინ, ზოგჯერ უკან მიჰყვებიან და ზოგჯერ ვენერას ორბიტას წინიდან და უკნიდან კვეთენ.ის, რაც ამ ობიექტთა შესახებ ვიცით, მიუთითებს, რომ ისინი დიდად სტაბილურები არ არიან. პირიქით, არიან ძლიერ ქაოსურები და მზის გარშემო მათი ორბიტების ფორმები დროის შედარებით მცირე მონაკვეთებში იცვლება, საშუალოდ 12 000 წელიწადში. ამას გარდა, მათი გზის საიმედოდ პროგნოზირება შესაძლებელია მხოლოდ დაახლოებით 150 წლით წინასწარ.მისი ორბიტის ფორმის შემთხვევითი გადასვლის დროს, ასტეროიდს შეუძლია ვენერას გარშემო შედარებით სტაბილური ორბიტიდან გამოვიდეს და დედამიწას მიუახლოვდეს პოტენციურად საშიშად ახლოს. შეიძლება დედამიწის ორბიტაც კი გადაკვეთონ.მეცნიერთა აზრით, ეს ამჟამად ცნობილი ობიექტები მხოლოდ აისბერგის წვერია ვენერას თანაორბიტული ასტეროიდების პოპულაციისა და მათი აბსოლუტური უმეტესობა ჯერ აღმოუჩენელია.„ამ პოპულაციაში შეიძლება იმალებოდეს 300 მეტრის დიამეტრის მქონე ასტეროიდები, რომელთა დაცემის შემთხვევაშიც, წარმოიქმნება 3 – 4,5-კილომეტრის სიგანის კრატერები და გამოიყოფა ასობით მეგატონის ეკვივალენტი ენერგია. მჭიდროდ დასახლებულ ტერიტორიაზე დაცემა მასშტაბურ ნგრევას გამოიწვევდა“, — ამბობს კარუბა.ამ დროისათვის დაფიქსირებულ ვენერას თანაორბიტულ ასტეროიდებს ერთი რამ აქვთ საერთო — 0.38-ზე მაღალი ექსცენტრულობა. ექსცენტრულობა არის ორბიტის სიმრგვალის საზომი. 0 ექსცენტრიულობა ნიშნავს სრულყოფილად წრიულ ორბიტას. დედამიწის ორბიტას მზის გარშემო აქვს 0.017 ექსცენტრულობა, ანუ სრულად წრიულთან ძალიან ახლოსაა. რაც უფრო მაღალია ექსცენტრულობა, მით მეტად გაწელილია ორბიტა.ვინაიდან ჩვენთვის ცნობილ ვენერას თანაორბიტელ ასტეროიდებს ძლიერ ექსცენტრული ორბიტა აქვთ, ძლიერ შორდებიან ვენერას და უახლოვდებიან დედამიწას; შესაბამისად, ადვილად ხილვადი ხდებიან ბინდისას, როცა მზე ჰოროზონტს დაბლაა, მაგრამ მაინც ანათებს პატარა, ახლომდებარე ობიექტებს.კარუბამ და მისმა კოლეგებმა სიმულაციებით შეისწავლეს დაბალი ექსცენტრიულობის მქონე ვენერას თანაორბიტელები. განსაკუთრებით ფოკუსირებული იყვნენ შესაძლო ორბიტათა დიაპაზონზე, ფლობდნენ თუ არა ეს ორბიტები საფრთხეს დედამიწისთვის და ასევე, დაეხმარება თუ არა მეცნიერებს მათზე დაკვირვებაში ვერა რუბინის ობსერვატორია — რომელიც სულ მალე გამოიყენებს კაცობრიობის მიერ შექმნილ უდიდეს ციფრულ კამერას.შედეგებმა გამოავლინა 0.38-ზე დაბალი ექსცენტრიულობის მქონე ორბიტები, რომლებიც მომავალში შეიძლება საფრთხეს წარმოადგენდნენ დედამიწისთვის. შემაშფოთებელია, მაგრამ ვერა რუბინის ობსერვატორია მათ დანახვას მხოლოდ დროის შეზღუდულ მონაკვეთში შეძლებს წელიწადის გარკვეულ დროს.ამასობაში, მზის სისტემის შესახებ ჩვენს ცოდნაში არსებული ეს ნაპრალი განსაკუთრებული პრობლემაა პლანეტური თავდაცვისთვის — გაცილებით ძნელია ისეთი პრობლემის გადაჭრა, რომლის მოახლოებასაც ვერ ხედავ.თუმცა, არსებობს სხვა გამოსავალი. ობსერვატორია, რომელიც განთავსდება ფ გარშემო ორბიტაზე ან გაიზიარებს ვენერას ორბიტას, გაცილებით უკეთესად დაინახავს მის თანაორბიტელ ასტეროიდებს. ასევე უნდა აღინიშნოს, რომ მომავალი მისიები, როგორიცაა NASA-ს NEO Surveyor-ი, მზის სისტემის შიდა ნაწილის ამ ბრმა წერტილის მოსაგვარებლადაა შექმნილი.კვლევა Astronomy & Astrophysics-ში გამოქვეყნდა.მომზადებულია ScienceAlert-ის მიხედვით, რომელიც მიხეილ ჭაბუკაშვილმა თარგმნა

1759757051

მარსზე აღმოჩენებმა შესაძლოა პლანეტების ფორმირების შესახებ წარმოდგენა შეცვალოს

NASA-ს InSight-ის სადესანტო ხომალდმა მარსის სიღრმეში უჩვეულო გროვები აღმოაჩინა, რომლებიც მეცნიერების აზრით, შესაძლოა პლანეტის უძველესი „ემბრიონის“ ნაშთები იყოს, იუწყება  The Independent .ჟურნალ „Science“ -ში გამოქვეყნებულმა აღმოჩენებმა შესაძლოა შეცვალოს ჩვენი წარმოდგენა იმის შესახებ, თუ როგორ ჩამოყალიბდა კლდოვანი პლანეტები, როგორიცაა მარსი, ვენერა და დედამიწა.„მარსის მიწისძვრებიდან მიღებული სეისმური მონაცემები აჩვენებს, რომ მარსის მანტია გლუვი არ არის, არამედ შეიცავს 4 კილომეტრამდე სიგანის უხეშ უძველეს ფრაგმენტებს, რომლებიც პლანეტის ადრეული ისტორიის მტკიცებულებებს შეიცავს“, - ნათქვამია ნაშრომში.მეცნიერები თვლიან, რომ ფრაგმენტები მარსის ფორმირების დროს კოლოსალური შეჯახების შედეგად წარმოქმნილი უზარმაზარი მაგმის ოკეანეების გამყარებული ნარჩენებია, რომლებიც შემდეგ გაცივდა და კრისტალიზაცია განიცადა.მათი თქმით, გროვების არსებობა „აჩვენებს, თუ რამდენად ნელა ირეოდა მარსის ინტერიერი“ ბოლო ოთხნახევარი მილიარდი წლის განმავლობაში

1759749780

NASA-მ 350 მილიონი კილომეტრი მანძილიდან ლაზერული შეტყობინება მიიღო

 NASA-ს ხომალდი ფსიქე კოსმოსური კომუნიკაციების სფეროში ახალ სტანდარტებს ამკვიდრებს. 2024 წლის დეკემბერში დედამიწიდან 494 მილიონი კილომეტრის დაშორებით მყოფმა ამ ზონდმა ინფრაწითელი ლაზერული შეტყობინება წარმატებით გამოაგზავნა. ეს დედამიწასა და მარსს შორის საშუალო მანძილზე ორჯერ მეტია და მთვარემდე მანძილს 1 285-ჯერ აღემატება.ეს მოვლენა ნასას ღრმა კოსმოსური ოპტიკური კომუნიკაციების (DSOC) ტექნოლოგიური ტესტირების პროგრამისთვის ნამდვილი ტრიუმფია. ახლახან კი დედამიწამ 350 მილიონი კილომეტრი მანძილიდან ფსიქეს რიგით 65-ე და უკანასკნელი ლაზერული შეტყობინება მიიღო. ამ მომენტიდან, ფსიქე ასტეროიდთა სარტყლის მისიის შესრულებაზე კონცენტრირდება და დედამიწაზე მონაცემების გამოსაგზავნად უფრო სტანდარტულ რადიოსიგნალებს გამოიყენებს."NASA აშშ-ს მარსისკენ მიმავალ გზას უკვალავს. ლაზერული კომუნიკაციების ტექნოლოგიების განვითარება მარსის ზედაპირიდან ღირებული მონაცემების უპრეცედენტოდ სწრაფად მიწოდებასთან ერთი ნაბიჯით გვაახლოებს", — ამბობს NASA-ს ადმინისტრატორი შონ დაფი.DSOC-მა დედამიწის სახმელეთო ტერმინალებს ჯამში 13.6 ტერაბაიტის მონაცემი მიაწოდა. მათ შორის არის ულტრა მაღალი გარჩევადობის ვიდეო, რომელიც დედამიწაზე ისტორიულად მაღალი 267 მეგაბიტ წამი სიჩქარით გამოიგზავნა.NASA-ს მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ ადამიანებს კოსმოსში აქტივობის გასაგრძელებლად ტექნოლოგიების განახლება დაგვჭირდება. რადიოკომუნიკაციები სანდოა, მაგრამ შედარებით ნელი. გარდა ამისა, კოსმოსის რადიოანტენების ქსელმა, რომელსაც NASA ხომალდებიდან მონაცემების მიღებისთვის იყენებს, ტევადობის შეზღუდვები უკვე აჩვენა. ეს ფაქტი NASA-ს მიზნების მიღწევაში ხელს უშლის.ლაზერული სიგნალების გადაცემა რადიოსიგნალების გენერირებასთან შედარებით რთულია. რადიოკომუნიკაციისას სიგნალი შედარებით ფართოა, ამიტომ მას ზუსტი დამიზნება არ სჭირდება. მისგან განსხვავებით, ლაზერები მკვეთრად ფოკუსირებული სხივებია, რომლებიც სამიზნემდე მისაღწევად იდეალურად უნდა გასწორდეს. გარდა ამისა, კოსმოსში გამავალი სინათლე გზადაგზა სუსტდება, ამიტომ რაც უფრო დიდია სამიზნემდე მანძილი, მით ნაკლები მონაცემის აღდგენაა შესაძლებელი. ყველაფრის მიუხედავად, დემონსტრაციები აჩვენებს, რომ DSOC ტექნოლოგია მუშაობს და საკმარისად მძლავრია — მას კოსმოსის სიღრმეში დიდი რაოდენობით მონაცემების გადაგზავნა შეუძლია."NASA-ს ტექნოლოგია მოწყობილობებს კოსმოსის მკაცრ გარემოში ამოწმებს, რათა მათი შესაძლებლობები ზუსტად შეაფასოს. ორი წლის განმავლობაში მიმდინარე ტესტირებებმა ჩვენს მოლოდინებს გადააჭარბა", — ამბობს NASA-ს კოსმოსური ტექნოლოგიების მისიის დირექტორატის ასოცირებული ადმინისტრატორი კლეიტონ ტერნერი.ეს ფაქტი სამეცნიერო სამყაროსთვისა და მარსის სამომავლო მისიებისთვის იმედისმომცემია. ამ დროისთვის ხომალდი ფსიქე მზის სისტემაში აგრძელებს მოძრაობას.

1759741759

ჩინეთი აშენებს წყალქვეშა მონაცემთა ცენტრს, რომელმიც 90 პროცენტით ნაკლებ ენერგიას მოიხმარს

მონაცემთა ცენტრები ბევრ ენერგიას მოიხმარს და ძალიან ცხელდება; ამიტომ, ჩინური კომპანია გეგმავს, სერვერების კაფსულა შანხაის სანაპიროსთან ზღვაში ჩაძიროს, იმ იმედით, რომ გადაჭრის კომპიუტინგის ენერგეტიკულ პრობლემებს.ქალაქის მახლობლად მდებარე ნავმისადგომზე, მუშები უკვე ასრულებენ დიდ ყვითელ კაფსულაზე მუშაობას — ალტერნატიულ ტექნოლოგიურ ინფრასტრუქტურაზე, რომელიც კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას მისი ეკოლოგიური ზემოქმედებისა და კომერციული სიცოცხლისუნარიანობის თვალსაზრისით.მსოფლიოს საიტები და აპლიკაციები ინფორმაციის შესანახად დამოკიდებული არიან მონაცემთა ფიზიკურ ცენტრებზე. ხელოვნური ინტელექტის გამოყენების ზრდა ამ ინფრასტრუქტურაზე მოთხოვნას საგრძნობლად ზრდის.„წყალქვეშა ოპერაციებს თანდაყოლილი უპირატესობები აქვს“, — ამბობს საზღვაო აღჭურვილობის კომპანია Highlander-ის წარმომადგენელი იანგ ჰე. კომპანია შანხაის კაფსულაზე სახელმწიფო სამშენებლო კომპანიებთან ერთად მუშაობს.წყალქვეშა სერვერები დაბალ ტემპერატურას ოკეანის დინებების წყალობით ინარჩუნებს და არა ბევრი ენერგიის მხარჯველი ჰაერის გაგრილების სისტემებით ან წყლის აორთქლებით, როგორც ეს ხმელეთზე განთავსებულ ცენტრებში ხდება.ამ ტექნოლოგიის ცდები Microsoft-მა 2018 წელს ჩაატარა შოტლანდიის სანაპიროსთან, მაგრამ ჩინური პროექტი, რომელსაც ზღვაში ოქტომბრის შუა რიცხვებში ჩაძირავენ, მსოფლიოში პირველი ამ სახის კომერციული პროექტია.მოემსახურება ისეთ კლიენტებს, როგორიცაა China Telecom-ი და ხელოვნური ინტელექტის სახელმწიფო კომპანია; ამავე დროს, წარმოადგენს სახელმწიფოს მიერ წახალისებულ, ნაკლები ნახშირბადის გამომყოფი მონაცემთა ცენტრების გეგმის ნაწილს.„წყალქვეშა ინფრასტრუქტურას გაციებისთვის საჭირო ენერგიის დაახლოებით 90 პროცენტის დაზოგვა შეუძლია“, — ამბობს Highlander-ის ვიცე-პრეზიდენტი იანგ ჰე.რივერსაიდში კალიფორნიის უნივერსიტეტის ექსპერტის, შაოლეი რენის განცხადებით, მსგავსი პროექტები ამჟამად ფოკუსირებულია „ტექნოლოგიური მიზანშეწონილობის“ ჩვენებაზე.Microsoft-მა საკუთარი ცდა 2020 წელს წარმატებით დაასრულა, მაგრამ კომერციული ინფრასტრუქტურა ჯერ არ აუშენებია.რენის განცხადებით, წყალქვეშა მონაცემთა ცენტრების მასშტაბურ მშენებლობამდე საჭიროა დაიძლიოს მშენებლობისა და გარემოზე ზიანის მნიშვნელოვანი გამოწვევები.ჩინეთში კომპანიებს სახელმწიფო სუბსიდიები ეხმარება — 2022 წელს, კომპანია Highlander-მა ჰაინანში ასეთივე პროექტისთვის 5,63 მილიონი დოლარი მიიღო. პროექტი ჯერ არ დასრულებულა.„წყალქვეშა მონაცემთა ცენტრების შეჯიბრში იმაზე მეტი სამშენებლო გამოწვევა აღმოჩნდა, ვიდრე თავდაპირველად გვეგონა“, — ამბობს Highlander-ის პროექტის ინჟინერი ჟუ ჟუნი.ზღვაში დამონტაჟებამდე, ის ხმელეთზე შენდება ცალკეულ კომპონენტებად და თითქმის მთელ ენერგიას ახლომდებარე საზღვაო ქარის ელექტროსადგურებიდან მოიხმარს.Highlander-ის განცხადებით, მოხმარებული ენერგიის 95 პროცენტზე მეტი განახლებადი წყაროებიდან მოდის.სტრუქტურის ტალღებქვეშ მოთავსების ყველაზე აშკარა გამოწვევაა მისი შიგთავსის მშრალად შენარჩუნება და მარილიანი წყლის მიერ კოროზიისგან დაცვა.ამისათვის, ჩინურ პროექტში იყენებენ ფოლადის კაფსულას და დამცავ საფარს, რომელიც მინის ფიფქებს შეიცავს.იმისათვის, რათა ტექნიკური მომსახურების ჯგუფებს ცენტრთან წვდომა ჰქონდეთ, ცენტრალურ სტრუქტურას წყალს ზემოთ მოთავსებული სეგმენტიდან უერთდება ლიფტი.რენი ამბობს, რომ მოსალოდნელზე რთული აღმოჩნდა ინტერნეტკავშირის შეერთება ხმელეთზე განთავსებულ სერვერებსა და წყალქვეშა ცენტრს შორის.ფლორიდის უნივერსიტეტისა და იაპონიის ელექტროკომუნიკაციების უნივერსიტეტის მკვლევრებმა დაადგინეს ისიც, რომ წყალქვეშა მონაცემთა ცენტრები ასევე მოწყვლადია წყალში ხმის ტალღებით თავდასხმების მიმართაც.ტექნიკური სირთულეების გარდა, კითხვებს ასევე აჩენს წყალქვეშა ცენტრების მიერ გამთბარი წყლის ზემოქმედება ზღვის ეკოსისტემებზე.ბრიტანეთის ჰალის უნივერსიტეტის საზღვაო ეკოლოგი ენდრიუ უონტი ამბობს, რომ ცენტრების მიერ გამოყოფილმა სითბომ შეიძლება გარკვეული სახეობები მიიზიდოს, ზოგი კი პირიქით.კომპანია Highlander-ის განცხადებით, სატესტო პროექტმა აჩვენა, რომ მიმდებარე წყალი მიღებულ ტემპერატურულ ზღვარზე დაბლა დარჩა.მომზადებულია Agence France-Presse-ის მიხედვით.

1759689780

ექსპერტებმა ძირითადი მიზეზი დაასახელეს, თუ რატომ არ მუშაობს Wi-Fi სახლის ყველა ნაწილში კარგად

შეგიმჩნევიათ, რომ ზოგჯერ თქვენი ლეპტოპი, პლანშეტი ან ტელეფონი  Wi-Fi ქსელში თქვენი სახლის გარკვეულ ზონებში ვერ ერთვება. ასეთ ზონებს "მკვდარ ზონებს" უწოდებენ, რადგან იქ სიგნალი ქრება. თუმცა, როგორც ირკვევა, მიუხედავად იმისა, რომ ეს მოვლენა საკმაოდ გავრცელებულია, მისი გამოსწორება შესაძლებელია."მკვდარი ზონები ჩვეულებრივ ჩნდება Wi-Fi როუტერისგან მოშორებით ყოფნის, კედლებისა და ავეჯის ბარიერების, სხვა ელექტრონული მოწყობილობების ჩარევის, როუტერის არასწორი მდებარეობის ან ამ ფაქტორების კომბინაციის შედეგად", – ამბობს CNET-ის ჭკვიანი სახლებისა და ქსელების ექსპერტი დჰრუვ ბჰუტანი. როგორ აღმოვაჩინოთ Wi-Fi-ის "მკვდარი" ზონები?სპეციალისტები გთავაზობენ სიჩქარის ტესტის ჩატარებას."მკვდარი ზონის დადგენის საუკეთესო გზა – ეს სიჩქარის ტესტის ჩატარებაა. ტესტის შემდეგ თქვენ მიიღებთ მნიშვნელოვან ინფორმაციას, როგორიცაა ჩამოტვირთვისა და ატვირთვის სიჩქარე, ცვალებადობა და შეფერხება. საკმარისია ტელეფონი ჩართოთ იმ ზონაში, რომელიც შესაძლოა "მკვდარია", და იქ ჩაატაროთ ტესტი", – განმარტა CNET-ის წამყვანმა რეპორტიორმა ინტერნეტის თემაზე, ჯო სუპანმა.ასევე, გაიარეთ სახლში და შეამოწმეთ კავშირი იმ ადგილებში, რომლებიც თქვენთვის მნიშვნელოვანია. თუ რომელიმე ზონაში სიჩქარე მნიშვნელოვნად ჩამორჩება სხვა ნაწილებს, დიდი შანსია, რომ იქ "მკვდარ" ზონასთან გაქვთ საქმე.სპეციალისტები ასევე გვირჩევენ ქსელის რუკის შექმნას. ბჰუტანი გირჩევთ გამოიყენოთ NetSpot და Fing აპლიკაციები, რომლებიც ხელმისაწვდომია Android-სა და iOS-ზე."აირჩიეთ აპლიკაცია და გაიარეთ სახლში, რათა შეამოწმოთ კავშირი. აპლიკაციაში უნდა მოძებნოთ სექცია, რომელიც აჩვენებს სიგნალის სიმძლავრეს", – აღნიშნულია სტატიაში.ამ მონაცემების აღნიშვნა ხშირად ხდება როგორც RSSI – მიღებული სიგნალის სიმძლავრის ინდიკატორი. ეს იზომება დეციბელ-მილივატებში (დბმ), და რაც უფრო ახლოსაა ნულთან, მით უკეთესი."თუ ინდიკატორი აჩვენებს -30 დბმ-ს, ეს ნიშნავს ძლიერ Wi-Fi სიგნალს, ხოლო -70–დან -80 დბმ-მდე უკვე სუსტი სიგნალია. თუ მაჩვენებელი უფრო დაბალია, დიდი ალბათობით, სიგნალი გამოუსადეგარია", – ამბობს ბჰუტანი. რატომ ჩნდება"მკვდარი" ზონებიფიზიკური ბარიერები დიდ როლს თამაშობენ. რაც უფრო მეტი კედელია, განსაკუთრებით სქელი კედლები, თქვენს Wi-Fi როუტერსა და მოწყობილობებს შორის, მით სუსტია სიგნალი. დიდი ავეჯი, მეტალის ტექნიკა, სხვა Wi-Fi მოწყობილობები და თუნდაც აკვარიუმები, ასევე შეუძლიათ შთანთქან ან დაბლოკონ Wi-Fi სიგნალი, – აცხადებენ CNET-ში. სხვა შესაძლო მიზეზებიმდებარეობაWi-Fi როუტერის მდებარეობაც ძალზე მნიშვნელოვანია.თუ მას მოათავსებთ ტელევიზორის თაროს ქვეშ, შესაძლოა ეს ესთეტიკურად კარგი გადაწყვეტილება იყოს, მაგრამ შედეგად "მკვდარი" ზონები გაჩნდება.სუპანი გვირჩევს როუტერის განთავსებას სახლის ცენტრალურ ნაწილში, კედლებისგან მოშორებით და იატაკიდან რამდენიმე ფუტის სიმაღლეზე.ანტენების კორექტირებათუ თქვენს როუტერს აქვს მოძრავი ანტენები, სცადეთ მათი პოზიციის შეცვლა და დააკვირდით, გაუმჯობესდა თუ არა სიგნალი.სპეციალისტები გირჩევენ, ანტენები სხვადასხვა მიმართულებით მიმართოთ, რათა უზრუნველყოთ უკეთესი სიგნალი ყველა მოწყობილობისთვის.გადატვირთვაეს ხშირად ტექნიკური მხარდაჭერის პირველი რეკომენდაციაა.როუტერის გადატვირთვა – მარტივი, მაგრამ ეფექტური ნაბიჯია პრობლემების აღმოსაფხვრელად.ისევე როგორც კომპიუტერისთვის ან ტელეფონისთვის, როუტერსაც  სჭირდება პერიოდული გადატვირთვა, რათა გაიწმინდოს ქეში, გამოსწორდეს ხარვეზები და განახლდეს პროცესები.გადატვირთვისთვის უბრალოდ გამორთეთ როუტერი ქსელიდან, დაელოდეთ 30 წამს და კვლავ შეაერთეთ.ქარხნულ პარამეტრებზე დაბრუნებათუ გადატვირთვამ არ უშველა, სცადეთ როუტერის ქარხნულ პარამეტრებზე დაბრუნება.

1759645021

მონაცემთა სერვერები მალე კოსმოსშიც განთავსდება - ბეზოსი

Amazon-ის დამფუძნებელმა და აღმასრულებელმა თავმჯდომარემ ჯეფ ბეზოსმა, ტურინში, იტალიური ტექნოლოგიების კვირეულის ფარგლებში, იწინასწარმეტყველა, რომ მომდევნო 10-20 წლის განმავლობაში კოსმოსში გიგავატიანი მონაცემთა დამუშავების ცენტრები აშენდება. მისი აზრით, უწყვეტად ხელმისაწვდომი მზის ენერგია მათ საშუალებას მისცემს გადააჭარბონ დედამიწაზე არსებულ ანალოგებს.როგორც სააგენტო Reuters იუწყება, ბეზოსის თქმით, ეს იდეა უკვე ფართოდ იზიდავს ტექნოლოგიურ გიგანტებს, რადგან დედამიწაზე მდებარე მონაცემთა ცენტრები სულ უფრო მეტ ელექტროენერგიასა და წყალს მოითხოვენ სერვერების გასაგრილებლად.„ამ გიგანტური კლასტერების აშენება კოსმოსში უფრო სწორია, რადგან იქ მზის ენერგია 24 საათის განმავლობაში ხელმისაწვდომია. არ არის ღრუბლები, წვიმა, ცუდი ან კარგი ამინდი,“ – განაცხადა ბეზოსმა. მისი თქმით, ეს რეალობად შეიძლება იქცეს მომდევნო რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში. ბეზოსი აღნიშნავს, რომ კოსმოსური ინფრასტრუქტურისკენ გადახრა წარმოადგენს ფართო ტენდენციის ნაწილს — კოსმოსის გამოყენება დედამიწაზე ცხოვრების გასაუმჯობესებლად. მაგალითად, მან დაასახელა მეტეოროლოგიური და საკომუნიკაციო სატელიტები.„შემდეგი ნაბიჯი იქნება მონაცემთა დამუშავების ცენტრები, ხოლო მოგვიანებით – სხვა სახის წარმოება,“ – დაამატა მან.ასევე, Amazon-ის აღმასრულებელმა თავმჯდომარემ ხელოვნური ინტელექტის ბოლოდროინდელი ბუმი შეადარა 2000-იანი წლების დასაწყისის ინტერნეტის ბუმს. თუმცა მან საზოგადოებას ოპტიმიზმისკენ მოუწოდა. მისი თქმით, AI-ის ტალღას ბევრი საერთო აქვს dot-com ეპოქასთან, როცა დიდი აჟიოტაჟის შემდეგ ბევრი კომპანია დაინგრა.„უნდა ვიყოთ უკიდურესად ოპტიმისტურად განწყობილნი იმასთან დაკავშირებით, რომ საზოგადოებრივი და სასარგებლო შედეგები, რაც ხელოვნურ ინტელექტს შეუძლია მოიტანოს – ისევე როგორც ინტერნეტმა 25 წლის წინ – რეალურია და გაგრძელდება.“ – განაცხადა ბეზოსმა.

1759516628

მეცნიერების მტკიცებით, მილიონი წლის წინანდელი თავის ქალა ადამიანის ევოლუციის ისტორიას ცვლის

ჩინეთში აღმოჩენილი მილიონი წლის წინანდელი ადამიანის თავის ქალა მიუთითებს, რომ ჩვენი სახეობა, Homo sapiens-ი ევოლუციას სულ მცირე ნახევარი მილიონი წლით ადრე იწყებს, ვიდრე აქამდე გვეგონა - ამ განცხადებას მეცნიერები ახალ კვლევაზე დაყრდნობით აკეთებენ. ინფორმაციას BBC ავრცელებს.მეცნიერები ასევე ამტკიცებენ, რომ თავის ქალის გამოკვლევის თანახმად, Homo sapiens-ი სხვა მონათესავე სახეობებთან, მათ შორის, ნეანდერტალელებთან გაცილებით დიდხანს თანაარსებობდნენ, ვიდრე ეს აქამდე იყო ცნობილი.მეცნიერების განმარტებით, მათი ანალიზი მთლიანად ცვლის წარმოდგენას ადამიანის ევოლუციის შესახებ და, თუ ეს სიმართლეა, უდავოდ გადაწერს ადამიანების ევოლუციის ისტორიის ადრეულ, მნიშვნელოვან თავს. ამასთან, სფეროს სხვა ექსპერტები აცხადებენ, რომ ახალი კვლევა შთამბეჭდავია, თუმცა შორსაა საბოლოო, დამტკიცებული მონაცემებისგან.BBC-ის ინფორმაციით, აღმოჩენამ, რომელიც წამყვან სამეცნიერო ჟურნალ Science-ში გამოქვეყნდა, გააოგნა კვლევითი ჯგუფი, რომლის შემადგენლობაშიც ჩინეთის უნივერსიტეტისა და დიდი ბრიტანეთის ბუნების ისტორიის მუზეუმის მეცნიერები შედიოდნენ.

1759436270

სატურნის მთვარეზე, შესაძლოა სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი პირობები იყოს - კვლევა

Associated Press-ის ცნობით, მეცნიერებმა სატურნის თანამგზავრ ენცელადიდან გამომავალ ყინულოვან გეიზერებში ორგანული ნივთიერებების ახალი ტიპები  აღმოაჩინეს.ეს ადასტურებს იმის შესაძლებლობას, რომ ოკეანის სამყაროში სიცოცხლისთვის შესაფერისი პირობები შეიძლება არსებობდეს.მათი დასკვნები ეფუძნება NASA-ს კოსმოსური ხომალდის „კასინის“ მიერ 2008 წელს ენცელადის ახლო და სწრაფი გადაფრენის დროს ჩატარებულ დაკვირვებებს. მიუხედავად იმისა, რომ ენცელადზე შესაძლოა ცხოვრება იყოს შესაძლებელი, არავინ აცხადებს, რომ იქ სიცოცხლე არსებობს.„ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ენცელადი საცხოვრებლად ვარგისია, მაგრამ არ ვიცით, არის თუ არა მასზე სიცოცხლე“, - თქვა ვაშინგტონის უნივერსიტეტის პროფესორმა, რომელიც კვლევაში მონაწილეობდა.საინტერესოა, რომ მკვლევართა საერთაშორისო ჯგუფმა გადაწყვიტა, სატურნის გეიზერების გვერდით გადაფრენისას „კასინის“ მიერ აღმოჩენილი პაწაწინა ყინულის ნაწილაკების ახალი ანალიზი ჩაეტარებინა. ეს ნაწილაკები ახალგაზრდა იყო სატურნის ერთ-ერთ ყველაზე გარე რგოლში აღმოჩენილ გაცილებით ძველ გეიზერის ნაწილაკებთან შედარებით.ეს ახალი ნაწილაკები კასინის კოსმოსური მტვრის ანალიზატორს 40 000 მილი/სთ (64 800 კმ/სთ) სიჩქარით დაეჯახა, რაც ძველ ნაწილაკებზე სწრაფია. მეცნიერებმა აღნიშნეს, რომ გაზრდილი სიჩქარე მათ არსებული ქიმიური ნაერთების უკეთ გარჩევის საშუალებას აძლევდა.მეცნიერებმა იგივე მოლეკულები აღმოაჩინეს ახალ ნაწილაკებში, რაც ადასტურებს მათ წარმოშობას მთვარის მიწისქვეშა ზღვიდან, ასევე ახალ ქიმიურ ნაერთებს. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალ Nature Astronomy- ში.საინტერესოა, რომ ენცელადზე, ყინულით დაფარულ წყლის სამყაროზე, რომლის დიამეტრი მხოლოდ 500 კილომეტრია და კლდოვანი ბირთვი აქვს, ოკეანის ფსკერზე ჰიდროთერმული ხვრელებია, რომლებიც შესაძლოა არქტიკაში აღმოჩენილი ხვრელების მსგავსი იყოს. კვლევის წამყვანმა ავტორმა განაცხადა: „დარწმუნებულები ვართ, რომ ეს მოლეკულები ენცელადის მიწისქვეშა ოკეანიდან წარმოიშვა, რაც ზრდის მის პოტენციურ საცხოვრებლად ვარგისიანობას“.მეცნიერები ენცელადის შემდგომი შესწავლის ახალ მისიებს უჭერენ მხარს. 1997 წელს გაშვებული კოსმოსური ხომალდი „კასინი“ დიდი ხანია გაუჩინარდა; კოსმოსური ხომალდი განზრახ ჩაეშვა სატურნში 2017 წელს, NASA-ს, ევროპის კოსმოსური სააგენტოს და იტალიის კოსმოსური სააგენტოს ერთობლივი მისიის შემდეგ.„მრავალფეროვანი ორგანული ნაერთების არსებობა არამიწიერ წყლის სამყაროში უბრალოდ ფენომენალურია“, - წერს კლენერი.ევროპის კოსმოსური სააგენტო რამდენიმე ათწლეულში ენცელადზე დაშვების მისიის დაგეგმვის საწყის ეტაპზეა. ჩინეთმაც წამოაყენა ასეთი მისიის შეთავაზება.„მთვარეებზე არსებული მიწისქვეშა ოკეანეები შესაძლოა საუკეთესო კანდიდატები იყვნენ ჩვენს მზის სისტემაში არამიწიერი სიცოცხლის წარმოშობისთვის. ეს ნაშრომი მხოლოდ ადასტურებს შემდგომი კვლევის საჭიროებას“, - განაცხადა ნაიჯელ მეისონმა, კენტის უნივერსიტეტის ფიზიკის პროფესორმა.