1747144200

FDA-მ CRISPR-ით გენმოდიფიცირებული ღორის ხორცის წარმოება დაამტკიცა

აშშ-ის სურსათისა და წამლის ადმინისტრაციამ (FDA) CRISPR-ით გენმოდიფიცირებული ღორის სახეობა ადამიანის მოხმარებისთვის დაამტკიცა.როგორც MIT Technology Review იუწყება, აშშ-ში გენმოდიფიცირებული ცხოველების ხორცის მხოლოდ უკიდურესად შეზღუდული ჩამონათვალია ნებადართული. ასეთია ტრანსგენური ორაგული, რომელსაც დამატებითი გენი სწრაფად გაზრდაში ეხმარება და სიცხისადმი უფრო გამძლე მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვი.ახლა მათ დაავადებებისადმი მდგრადი ღორის სახეობაც შეემატება. ბრიტანულმა კომპანია Genus-მა გამოიყენა გენების რედაქტირების პოპულარული ტექნიკა CRISPR, რათა ღორები იმუნური გაეხადათ PRRS ვირუსების მიმართ.ეს იგივე ტექნოლოგიაა, რომელიც გამოიყენება ადამიანის ჩვილების გენის რედაქტირებისთვის და გენური თერაპიის სახით მედიცინის შესამუშავებლად.PRRS ვირუსი ადვილად ვრცელდება აშშ-ის ფერმებში და ღორებში უნაყოფობას იწვევს. მეტიც, ამ ვირუსმა შეიძლება გამოიწვიოს რესპირატორული გართულებები, მათ შორის პნევმონია.ეს დაავადება ფერმერებს მნიშვნელოვნად აზარალებს. MIT Tech-ის მონაცემებით, მხოლოდ აშშ-ში ვირუსი წელიწადში 300 მილიონ დოლარზე მეტ ზარალს იწვევს.კვლევებმა აჩვენა, რომ გენის რედაქტირება ღორებს ვირუსისგან 99%-ით იცავს. CRISPR-ის გამოყენებით, მკვლევრებმა გაანეიტრალეს რეცეპტორი, რომელიც PRRS ვირუსს უჯრედებში შეღწევის საშუალებას აძლევდა.რესპირატორული დაავადებების გარდა, მეცნიერები გენების რედაქტირებას იყენებენ, რათა ღორები ნაკლებად მოწყვლადი ან თუნდაც იმუნური გახადონ სხვა ინფექციების, მათ შორის ღორის ჭირის მიმართ.კომპანია იმედოვნებს, რომ გენმოდიფიცირებული ღორის ხორცი აშშ-ის ბაზარზე მომავალ წელს გამოჩნდება.

1747143086

გასახდომი ინიექციები და ბარიატრიული ქირურგია სიმსივნის განვითარების რისკს ამცირებენ - ახალი კვლევა

გასახდომი ინიექციები ჭარბწონიანობასთან დაკავშირებული სიმსივნის განვითარების რისკს ამცირებს - ასეთ დასკვნამდე ისრაელელი მეცნიერები მივიდნენ.სპეციალისტებმა ჭარბი წონის მქონე 6 ათასი ადამიანის ისტორია შეისწავლეს, რომლებსაც მანამდე ონკოლოგიური დაავადება არ ჰქონიათ. ამ პაციენტებმა ან ბარიატრიული ოპერაცია გაიკეთეს, ან გასახდომ პრეპარატებს იყენებენ, რომლებიც ორგანიზმში შაქრის დონეს ამცირებენ და ადამიანს დანაყრების გრძნობას უფრო დიდი ხნით უნარჩუნებენ.მეცნიერებმა ასევე დაადგინეს, რომ ბარიატრიული ქირურგია კიბოს განვითარების რისკს 30-42%-ით ამცირებს. წონის შესამცირებელი პრეპარატები მეტი ეფექტიანობით სარგებლობს - თითქმის 50%-მდე. კვლევის ავტორები ამას იმ ფაქტს უკავშირებენ, რომ ინიექციები ანთებით პროცესებს ამცირებს, რაც ონკოლოგიის განვითარების ერთ-ერთი ფაქტორია.

1747129801

უნიკალური ოპერაცია - ექიმებმა პაციენტს ხერხემლის სიმსივნე თვალის გავლით ამოკვეთეს

მერილენდის უნივერსიტეტის სამედიცინო ცენტრში მომუშავე ნეიროქირურგებმა ხერხემლის სიმსივნე პაციენტის თვალის გავლით წარმატებით ამოკვეთეს. აქამდე მსგავსი პროცედურა არ იყო ჩატარებული, რაც ღრმად განლაგებული მავნე ქსოვილების მოცილების ინოვაციურ მეთოდს უხსნის გზას.პაციენტი 19 წლის კარლა ფლორესია. მას აქამდე ორი სხვა ოპერაცია ჰქონდა ჩატარებული იშვიათი სიმსივნის ამოსაკვეთად, რომელსაც ქორდომა ეწოდება. გამოჯანმრთელების პროცესში ექიმებმა კიდევ ერთი ქორდომა შენიშნეს, რომელიც თავის ქალის ბაზასთან ახლოს იყო. მის მოსაშორებლად ახლებური მიდგომა გახდა საჭირო, რადგან ამისთვის კისრიდან, პირიდან ან ცხვირიდან შესვლა ინფექციისა და შეზღუდული ხილვადობის მაღალ რისკს შეიცავდა.ნეიროქირურგის, თავ-კისრის ქირურგისა და სახის რეკონსტრუქციის სპეციალისტისგან შემდგარმა ჯგუფმა გადაწყვიტა, სიმსივნე მარცხენა თვალის ბუდის გავლით მოეცილებინა. ამ მეთოდს მათ "მესამე ნესტო" უწოდეს. ტექნიკის ეფექტიანობასა და უსაფრთხოებაში დასარწმუნებლად ექიმებმა პროცედურა ჯერ გვამებზე გამოცადეს, რასაც საათები დასჭირდა. ოპერაციამ 19 საათს გასტანა და, ქირურგების თქმით, ის განსაკუთრებულ სიზუსტეს მოითხოვდა. თვალის ბუდეში შეღწევის შემდეგ მათ თვალის კაკალი და მის მიმდებარედ არსებული ქსოვილები სულ რამდენიმე მილიმეტრით გადაწიეს და ორგანოს დაზიანების თავიდან ასაცილებლად რქოვანას სპეციალური დამცავი გამოიყენეს.მომდევნო ეტაპზე ქირურგებმა ბურღით თვალის ფოსოსა და ზედა ყბის ძვლების მცირე სექციები ამოჭრეს, რათა სიმსივნემდე შეეღწიათ. შემდეგ ერთდროულად თვალისა და ნესტოების გავლით მავნე ქსოვილები ნაწილ-ნაწილ ამოიღეს. ისინი ზურგის ტვინთან ძალიან ახლოს მუშაობდნენ, ამიტომ მცირე შეცდომასაც პაციენტის პარალიზება ან ტვინის ღეროს ინსულტის გამოწვევა შეეძლო.საბედნიეროდ, ასე არ მომხდარა და ყველაფერმა წარმატებით ჩაიარა. პაციენტს ამოჭრილი ძვლები მენჯიდან აღებული ძვლის ნიმუშების, ტიტანის ფირფიტებისა და სხვა საჭირო კომპონენტების დახმარებით აღუდგინეს ისე, რომ პროცედურას სახის სტრუქტურაზე კვალი არ დაეტოვებინა. 2 დღეში პაციენტს თავის ქალისა და ხერხემლის სტაბილიზებისთვის დამატებითი ოპერაცია ჩაუტარდა, 6 კვირაში კი მან პროტონული თერაპია დაიწყო, რათა კიბოს დარჩენილი უჯრედები განადგურებულიყო.დაახლოებით 1 წელში ჩატარებულმა გაკვლევამ აჩვენა, რომ სიმსივნე სრულად გამქრალი იყო. ამჟამად კარლა ფლორესი თავს კარგად გრძნობს, სამსახურში დასაბრუნებლად ემზადება და სამომავლო გეგმებიც აქვს.

1747124138

დედამიწაზე 500-კილოიანი საბჭოური ზონდი ჩამოვარდა - დაცემის ადგილი ცნობილია

10 მაისს, დედამიწაზე კოსმოსური ზონდი Kosmos 482 ჩამოვარდა. მან ჩვენი პლანეტის ორბიტაზე ნახევარი საუკუნე გაატარა.Roscosmos-ის, რუსეთის კოსმოსური სააგენტოს ცნობით, ზონდი ატმოსფეროში თბილისის დროით 10:24-ზე შემოვიდა. იგი ინდოეთის ოკეანეში ჩავარდა, კერძოდ ჯაკარტის დასავლეთით, ინდონეზიასთან ახლოს. როგორც ჩანს, Kosmos 482-ის დაბრუნებას ზიანი არ მოუტანია.ჩვენს ატმოსფეროში ზონდის დაფიქსირებაც მოხერხდა, როცა მან რომს ჩაუარა. ეს ასტრონომმა ჯანლუკა მასიმ შეძლო.

1747091234

„მარტო ხარ, მაგრამ გგონია, გიყურებენ...“ - თუ მსგავსი შეგრძნება გქონია, ეს სტატია წაიკითხე

მარტო ხარ სახლში და უცებ გიჩნდება შეგრძნება, რომ ვიღაცა გიყურებს, თითქოს იქვე სხვაცაა. სახლის თვალიერებას იწყებ და რწმუნდები, რომ მარტო ხარ. მაშ, რატომ გაჩნდა ასეთი უცნაური შეგრძნება?კლინიკური ფსიქოლოგის, ლესლი დობსონის თქმით, არსებობს მრავალი მიზეზი, რის გამოც შეიძლება გვეგონოს, რომ ვიღაცა გვითვალთვალებს. ამის ტრიგერი შეიძლება იყოს წიგნები, ფილმები, სტრესული მოვლენები, ჰიპერსიფხილზე, ან სულაც ფსიქიკური ჯანმრთელობის სერიოზული პრობლემები.რა თქმა უნდა, ზოგჯერ ჩვენ ნამდვილად გვაკვირდებიან. კოგნიტიური ნეირომეცნიერების მკვლევრის, ჰარიეტ დემპსი-ჯონსის თანახმად, ადამიანს აქვს ტვინის ნერვული ქსელი, რომელიც უშუალოდ მზერის დამუშავებაზეა პასუხისმგებელი. ეს ევოლუციურად იმით იხსნება, რომ ადამიანებში კომუნიკაციისას მზერას დიდი მნიშვნელობა აქვს.საუბრისას ჩვენ ვაკვირდებით თუ სად იყურება ჩვენი თანამოსაუბრე, ასევე დიდ ყურადღებას ვაქცევთ სხეულის ენას. ეს ყველაფერი მნიშვნელოვანია იმის გასააზრებლად, გვიყურებს თუ არა ადამიანი.ადამიანებისთვის, რომლებსაც ტრავმული მოვლენები განუცდიათ, ჰიპერსიფხიზლე ერთგვარი თავდაცვითი მექანიზმია. ამაზე მეტყველებს 2023 წლის კვლევა ჟურნალ Frontiers in Psychology-ში.კლინიკური ფსიქიატრმა, ალისა ფელერმა Live Science-ს უთხრა, რომ ასეთი შემთხვევები საკმაოდ ხშირია. ადამიანებს ხშირად აქვთ შეგრძნება, რომ მათ ვიღაცა აკვირდებათ და ეს იმ დროს, როცა რეალურად მარტო არიან. თუმცა, ძირითადად ეს ცოტა ხნით გრძელდება ხოლმე. პრობლემა ჩნდება მაშინ, როდესაც ადამიანს ეს შეგრძნება დიდი ხნის განმავლობაში დაჰყვება.მაგალითად, ჰიპერსიფხილზე შიზოფრენიის ერთ-ერთი სიმპტომია, რომელიც საბოლოოდ პარანოიაში გადაიზრდება ხოლმე. სწორედ აქედან შეიძლება გაჩნდეს ილუზია, რომ ვიღაც გიყურებს. კვლევის თანახმად, შიზოფრენიით დაავადებულ ადამიანებში პარანოია ლიმფური სისტემის არანორმალურ აქტივობასთან ასოცირდება.2022 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ შიზოფრენიით დაავადებულ პაციენტებში პარანოია ამიგდალაში სისხლის ნაკადის გაზრდასთან არის დაკავშირებული. გარდა ამისა, უჩვეულო კავშირი ამიგდალასა და ტვინის სხვა უბნებს შორის, როგორიცაა ჰიპოკამპი და პრეფრონტალური ქერქი, დაკავშირებულია პარანოიასთან. მკვლევრების თქმით, ასეთ დროს ძლიერდება საფრთხის შეგრძნება. სწორედ ასეთი შეგრძნებებია დაკავშირებული პარანოიასთან და მათ შორის შეგრძნებასთან, რომ ვიღაცა გაკვირდება.ფელერის თქმით, თუ ადამიანს ასეთი სიმპტომები აღენიშნება, მან ექიმს უნდა მიმართოს.

1747040100

რუმინეთში კაცმა სეირნობისას უძველესი რომაული მონეტები აღმოაჩინა

Fox News-ის ინფორმაციით, რუმინეთში ბუნებაში სეირნობისას მამაკაცმა შემთხვევით აღმოაჩინა უძვირფასესი მონეტის განძი, რომელიც შესაძლოა ისტორიულად მნიშვნელოვანი აღმოჩნდეს.მონეტები რომელთა ზუსტი პერიოდი და რაოდენობა ჯერ არ არის დადგენილი, სავარაუდოდ, წარმოადგენენ ძველი რომაული პერიოდის არტეფაქტებს.მამაკაცმა მონეტები ადგილობრივ მერიას  გადასცა და იმედოვნებს, რომ მონეტები მუზეუმში გამოიფინება, რათა თავის შვილთან ერთად შეძლოს ამ ისტორიული მონეტების გაზიარება.მომავალში ექსპერტები გეგმავენ მონეტების დათვალიერებას და მათი ისტორიული მნიშვნელობის განსაზღვრას.

1747033403

მეცნიერებმა დიდ ადრონულ კოლაიდერში ტყვია ოქროდ გადააქციეს

ბირთვული კვლევების ევროპული ორგანიზაციის (CERN) ფიზიკოსებმა პირველად შეძლეს ტყვიის ოქროდ გადაქცევა. ამისთვის მათ დიდი ადრონული კოლაიდერი გამოიყენეს. სტატია მათი ექსპერიმენტის შესახებ ჟურნალში Physical Review C (PRC) გამოქვეყნდა.ტყვიის ოქროს გადაქცევას ჯერ კიდევ შუა საუკუნეების ალქიმიკოსები ცდილობდნენ. საქმე იმაშია, რომ ამ ორ ლითონს მსგავსი სიმკვრივე აქვს, თუმცა ისინი ატომურ დონეზე განსხვავდებიან. ტყვიის ბირთვში 82 პროტონია, ოქროს ბირთვში კი 79, ამიტომ მეცნიერების მიზანი ტყვიის ბირთვიდან 3 ზედმეტი პროტონის ამოღება გახდა.ფიზიკოსებმა ამას ტყვიის ბირთვის სინათლის სიჩქარის 99,999993%-მდე აჩქარებაით მიაღწიეს. ამ დროს ბირთვები ერთმანეთის სიახლოვეში მოძრაობდნენ და მათი თითქმის შეჯახება უძლიერეს ელექტრომაგნიტურ ველებს ქმნიდა, რომლებიც ტყვიის ბირთვიდან პროტონებს აგდებდნენ. შედეგად ტყვია ქროდ გადაიქცა, თუმცა მიღებული იზოტოპები მოგვიანებით დაიშალა.მეცნიერებმა დაამტკიცეს, რომ ალქიმიკოსების ოცნებები ასრულებადია, თუმცა ამას ძალიან დიდი ხარჯები დასჭირდება. ექსპერიმენტის შედეგად ფიზიკოსებმა ოქროს ძალიან მცირე რაოდენობა მიიღეს - ტრილიონობით ნაკლები, ვიდრე საქორწინო ბეჭდის დამზადებას სჭირდება. მათი ცნობით, ამ მეთოდით 1 გრამი ოქროს მისაღებად კოლაიდერს კვადრილიონობით წლის განმავლობაში მოუწევს შეუჩერებლად მუშაობა.

1746951420

მომავალ თაობებს კლიმატური კატასტროფების ეპოქაში მოუწევთ ცხოვრება - მეცნიერების გაფრთხილება

 მეცნიერები გვაფრთხილებენ, რომ დღეს დაბადებულ ბავშვებს კლიმატური კრიზისი ბევრად უფრო მძიმედ შეეხებათ, ვიდრე წინა თაობებს. განსაკუთრებით კი რისკის წინაშე ისინი არიან, ვინც გაჭირვებაში იზრდება.დაადგინეს, რომ 2020 წელს დაბადებული ბავშვები უკიდურესი კლიმატური მოვლენების — თბური ტალღები, წყალდიდობა, გვალვა, ხანძრები, მოსავლის დაკარგვა — მომსწრენი 2-დან 7-ჯერ უფრო მეტჯერ გახდებიან. სამწუხაროდ, ეს იმ შემთხვევაშიც მოხდება, თუ ტემპერატურა 2100 წლამდე მხოლოდ 2.7°C-ით გაიზრდება. თუ ეს მაჩვენებელი 3.5°C-მდე ავა, მაშინ დღეს 5 წლის ბავშვების 92% სასიკვდილო სითბურ ტალღას ზრდასრულობაში სიცოცხლეში ერთხელ მაინც გადაიტანს, 29% მოსავლის დაკარგვას, ხოლო 14% — მასშტაბურ წყალდიდობას. შედარებისთვის ნათქვამია, რომ 1960 წელს დაბადებული ადამიანებიდან უკიდურესი თბური ტალღები საკუთარი სიცოცხლის განმავლობაში მხოლოდ 16%-მა გამოცადა. "თუ კლიმატს ინდუსტრიალიზაციამდელ პერიოდთან შედარებით 1.5°C-ით მატებაზე დავასტაბილურებთ, დღევანდელი ახალგაზრდა თაობის დაახლოებით ნახევარი სიცოცხლეში უპრეცედენტო სითბურ ტალღებს მაინც გადაიტანს. თუ ტემპერატურა 3.5°C-მდე გაიზრდება, 90%-ზე მეტს ამ ზემოქმედების გამოცდა მთელი ცხოვრების განმავლობაში მოუწევს", — განაცხადა კვლევის მთავარმა ავტორმა, ლუკ გრანტმა, კანადის კლიმატის მოდელირების და ანალიზის ცენტრიდან — "კლიმატის სხვა უკიდურესობების შემთხვევაშიც იგივე სურათი იკვეთება, თუმცა იმ ადამიანების რაოდენობა ოდნავ ნაკლებია, ვისაც ისინი შეეხება. მიუხედავად ამისა, თაობათაშორისი უსამართლობა ნათლად ჩანს, რადგან მომავალ თაობას მეტ კლიმატურ საფრთხესთან მოუწევს გამკლავება".ეკოლოგიური შფოთვა ბავშვებში ფართოდ გავრცელებულია. YouGov-ის გამოკითხვის მიხედვით, 12 წლამდე ასაკის თითქმის 4-დან 5 ბავშვი კლიმატის ცვლილების გამო წუხს. ამ პრობლემის შედეგები და ადამიანური ტანჯვა უკვე აშკარად ჩანს. უპრეცედენტო თბური ტალღები, ქარიშხლები, გვალვები, წყალდიდობები, სახეობების გადაშენება და ტყის ხანძრები მთელი მსოფლიოს მასშტაბით შეინიშნება. ძალიან რთულია ზუსტად განვსაზღვროთ, დედამიწის კომპლექსურ კლიმატურ სისტემაში მიმდინარე ცვლილებები მომავალ თაობებს რამდენად მძიმე შედეგებს დაუტოვებს. დაახლოებითი ინფორმაციის მისაღებად მეცნიერებმა პლანეტის დემოგრაფიული მონაცემები დეტალურად შეისწავლეს. მათ სიცოცხლის ხანგრძლივობისა და მოსახლეობის ზრდის მოლოდინების გათვალისწინებით კვლევა ჩაატარეს და სამი სხვადასხვა ემისიის სცენარის მიხედვით კლიმატის მოდელების პროგნოზები წარმოადგინეს.ეს კვლევა მეცნიერებს დაეხმარა, იმ ადამიანების რაოდენობა გამოეთვალათ, რომლებსაც უპრეცედენტო კლიმატურ მოვლენებთან ერთად მოუწევთ ცხოვრება. შედეგები საკმაოდ უარყოფითია. თუ დათბობა 2100 წლისთვის 1.5°C-ზე შეჩერდება, 2020 წელს დაბადებული ადამიანების 52% მთელი ცხოვრების განმავლობაში განსაკუთრებულად მაღალი სიცხის ზემოქმედებას განიცდის. თუ დათბობას ვერ შევაჩერებთ, ეს მაჩვენებელი 92%-მდე ავა. მოსალოდნელი რისკები მოსავლის დაზიანების, ტყის ხანძრების, გვალვების, წყალდიდობებისა და ციკლონების მხრივაც მკვეთრად იმატებს. მაგალითად, 3.5°C-იანი დათბობის სცენარში 2020 წელს დაბადებული ადამიანების 29% მთელი ცხოვრების განმავლობაში მოსავლის დაკარგვის რისკის წინაშე დადგება. ეს განსაკუთრებით ამერიკის შეერთებულ შტატებში, სამხრეთ ამერიკაში, აფრიკასა და აღმოსავლეთ აზიაში მცხოვრებ ადამიანებს შეეხებათ.ყველაზე დაუცველები ის ბავშვები არიან, ვინც ტროპიკულ რეგიონებში დაბალი შემოსავლის მქონე ოჯახებში დაიბადნენ. ამჟამინდელი კლიმატური პოლიტიკების ფონზე ასეთ ჯგუფებში 92% მთელი ცხოვრების განმავლობაში კლიმატური კატასტროფების ზემოქმედების ქვეშ იქნება მაშინ, როცა შედარებით შეძლებულ ოჯახებში ეს მაჩვენებელი 79%-ს შეადგენს."კლიმატის ცვლილება რომ არა, მსგავსი სირთულეების გადატანა 10 000-დან 1 ადამიანს მოუწევდა", — ამბობს გრანტი — "ადამიანის მიერ გამოწვეული გლობალური დათბობის პრობლემებთან ერთად ყოფნასა და მის გარეშე ცხოვრებას შორის ზღვარს ნათლად ვხედავთ. ამის გამო ცხოვრება სრულიად არანორმალურ პირობებში გვიწევს".მეცნიერები აღნიშნავენ, რომ მათი კვლევა სრულყოფილი არ არის. მათ შობადობაზე, სიკვდილიანობასა და მიგრაციაზე კლიმატური ცვლილებების გავლენა არ გაუთვალისწინებიათ. ეს ნიშნავს, რომ ანალიზში მასობრივ მიგრაციებსა და რესურსებისთვის ომების გამოწვევაში გლობალური დათბობის პოტენციური როლი არ აისახა.ასევე ნახეთ: გლობალური დათბობა და ეკონომიკური კრიზისი — საფრთხე, რომელსაც აქამდე ვერ ვხედავდითბოლონიის უნივერსიტეტის სტატისტიკური მეცნიერებების დეპარტამენტის მკვლევრებმა, როზანა გუალდიმ და რაია მუტარაკმა, აღნიშნეს, რომ კლიმატური ექსტრემუმების მიმართ მგრძნობელობის თვალსაზრისით ეს შედეგები "მასშტაბურ თაობათაშორის განსხვავებას ამჟღავნებს". "თუ სათბურის აირები ატმოსფეროში კვლავ იმავე ტემპით გაიფრქვევა, გლობალური დათბობა კიდევ უფრო გაძლიერდება და დღევანდელი ბავშვები კლიმატურ საფრთხეებს სულ უფრო ხშირად და მძიმედ შეეჯახებიან", — დაწერეს მათ — "ემისიების შესამცირებლად დღეს გადადგმული ნაბიჯები ახლანდელი და შემდგომი თაობების კლიმატური მომავლის ფორმირებისთვის გადამწყვეტია. ის ცვლილებები, რომლებიც გარემოს დასაცავადაა საჭირო, ყველას თანაბრად არ ეხება. მნიშვნელოვანია, რომ ნულოვან ემისიებზე გადასვლის პროცესში სამართლიანობა დავიცვათ. თაობათაშორისი უთანასწორობის უგულებელყოფა ჩვენი შვილების მომავალს საფრთხეს უქმნის".

1746891303

ჩინეთში ხელოვნური ინტელექტით მართული პირველი საავადმყოფო გაიხსნა - როგორ მუშაობს

ჩინეთში ხელოვნური ინტელექტით მართული პირველი საავადმყოფო გაიხსნა. ამის შესახებ უცხოური მედია წერს.გამოცემის ცნობით, 42 AI-ექიმი და 4 AI-მედდა მუშაობენ ციფრულ პლატფორმაზე, მკურნალობენ ვირტუალურ პაციენტებს — რეალურ სამედიცინო მონაცემებზე დაყრდნობით,  მათი “სწავლა” და გადაწყვეტილებები მუდმივად უმჯობესდება გამოცდილების ზრდასთან ერთად.„შანხაიში ჩვენი ბოლო ტური შთამაგონებელი იყო, რადგან მან წარმოაჩინა ჩინეთის უზარმაზარი პროგრესი ხელოვნური ინტელექტისა და ჯანდაცვის კონვერგენციის კუთხით. „აგენტის საავადმყოფოს“ გაშვება ჩინეთის ლიდერობის დასტურია სამედიცინო ტექნოლოგიების სფეროში და „მედიტექნო სამყარო“ მოუთმენლად ელის რეგიონში მეტი შესაძლებლობების შესწავლას. ჩემთვის პატივი იყო S-Tron China-ზე გამოსვლა, სადაც განვიხილეთ, თუ როგორ შეედრება ჩინეთის სამედიცინო ტექნოლოგიების ეკოსისტემა საერთაშორისო სტანდარტებს და როგორ შეგვიძლია საზღვრებს მიღმა თანამშრომლობა ჯანდაცვის ინოვაციების წინსვლის მიზნით“,- განაცხადა ექსპერტმა, რომელმაც საავადმყოფო მოინახულა. როგორც აღნიშნავენ, AI არ იტანს დაღლას, არ უშვებს ემოციურ შეცდომებს და მუდმივად სწავლობს, რაც სწრაფ და ეფექტურ მკურნალობას ნიშნავს. ასევე, Agent Hospital-ს შეუძლია სიმულაცია გაუწიოს ეპიდემიების გავრცელებასამ ყველაფერთან ერთად არსებობს სიფრთხილის საფუძველიც:•  AI ჯერ კიდევ ვერ ფლობს ემპათიას, რომელიც ექიმის განუყოფელი ნაწილია.•  პაციენტის პირადი მონაცემების დაცვა — სავალდებულოა, თუნდაც ვირტუალურ სივრცეში.•  საჭიროა მკაცრი რეგულაციები და ეთიკური ჩარჩოები, რათა ეს ტექნოლოგია ემსახუროს ადამიანს და არა პირიქით.

1746813367

ნახეთ, რა შედეგი მიიღეს მეცნიერებმა, როცა მცენარეების სასუქად ადამიანის შარდი გამოიყენეს

მცენარეებზე მოშარდვა დღეს ალბათ მებაღეობაში საკმაოდ უცნაურ, სულელურ ქცევად ჩაითვალოს, მაგრამ უკვე ათასობით წელიწადია ცნობილია, რომ ასეთი პრაქტიკა სასარგებლოა.მიუხედავად ამისა, იმ ზიზღიდან გამომდინარე, რაც ფეკალური მასებისადმი არსებობს, ნაკლებად არის სავარაუდო, რომ მებაღეებმა და ფერმერებმა უარი თქვან ძვირად ღირებულ სასუქებზე იმის გამო, რომ მცენარეებისთვის საჭირო იგივე ნივთიერებები ჩვენს შარდში უფასოდ არის.ზოგიერთ ფერმერს ასეთი საკვები ნივთიერებები ხშირად ძალიან სჭირდება, მაგრამ ხელი არ მიუწვდება. მრავალი ფერმერი, ისეთ ქვეყნებში, როგორიც არის თუნდაც ნიგერი და მისი მიყრუებული რეგიონები, დიდ პრობლემას უქმნის მიწის გამოფიტვა, რომ აღარაფერი ვთქვათ მკაცრ გარემო პირობებზე; ეს კი ძლიერ ართულებს სასოფლო-სამეურნეო კულტურების მოყვანას.ამიტომ, ნიგერის აგრარულ კვლევათა ეროვნული ინსტიტუტის მკვლევართა ჯგუფმა ჰანატუ მუსას ხელმძღვანელობით, აზიის გარკვეულ ნაწილებში დღემდე გამოყენებული ამ უძველესი პრაქტიკის შესწავლა გადაწყვიტა. რა თქმა უნდა, მიმართეს გარკვეულ თანამედროვე მეთოდებსაც, მაგალითად, შარდი სანიტარულად დაამუშავეს, რათა ის ყველასთვის უსაფრთხო ყოფილიყო.მუსას და მის კოლეგებს მოხალისე ქალების ჯგუფი დაეხმარა, რომლებიც შარდის სასუქს საკუთარ ფერმებში ტესტავდნენ. სუბსაჰარული აფრიკის ამ მკაცრ მიწებზე საკვების მოსაყვანად ქალები კაცებზე მეტს მუშაობენ, მაგრამ მათ არ გააჩნიათ კონტროლი მიწასა და რესურსებზე, არც ინფორმაციაზე აქვთ ადვილი წვდომა.ხშირად, ამ ქალებს საკვები ნივთიერებებისგან სასტიკად გამოფიტულ მინდვრებში უწევთ რეგიონის მთავარი კულტურის, აფრიკული ფეტვის (Cenchrus americanus) მოყვანა.პირველ რიგში, ქალებმა სასუქ პროდუქტს დაარქვეს „ოგა“, რაც ადგილობრივ იგბოს ენაზე „უფროსს“ ნიშნავს. ამის მიზანი იყო სოციალური, რელიგიური და კულტურული ბარიერების გადალახვა, რათა გახსნილიყო დისკუსია ადამიანის შარდის გამოყენების შესახებ.ამის შემდეგ, მოხალისეები ორ ჯგუფად დაყვეს. პირველი ჯგუფი თავიანთ ტრადიციულ ფერმერულ მეთოდთა გამოყენებას აგრძელებდა, მეორე კი „ოგას“ იყენებდა, როგორც ცხოველის ნაკელთან ერთად, ისე მის გარეშე; ექსპერიმენტამდე მათ ჩაუტარდათ ტრენინგი პროდუქტის უსაფრთხოდ გამოყენების შესახებ.ინდუსტრიული სასუქის წარმოება ძირითადად მოითხოვს ინტენსიურ მოპოვებას ფოსფორისა და კალიუმის შემცველი მაღაროებიდან. ბუნებრივი აირის მაღალ ტემპერატურაზე წვა ჰაერიდან ძლიერ საჭირო აზოტის ამოღებას ახდენს. სხვა მრავალ ნივთიერებასთან ერთად, მცენარეები ფოტოსინთეზისთვის ამ სამ ელემენტს იყენებენ.ამ დროს, ჩვენი შარდი სავსეა ფოსფორით, კალიუმითა და აზოტით, თანაც უკვე ადვილად ხელმისაწვდომ ფორმაში.ამას გარდა, განავალთან შედარებით, შარდი ორგანიზმის დატოვებისას უფრო სტერილურია და ამის მიზეზი მასში არსებული ამიაკია. უბრალოდ საჭიროა, რომ ის კანისტრებში 2-3 თვის განმავლობაში შევინახოთ 22 – 24 °C ტემპერატურაზე, რათა დაიშალოს ის პათოგენები, რომლებიც მჟავა სითხეებში დიდხანს ძლებს.ამიტომ, ქალებს ასწავლეს ეს სანიტარული პროცესი და „ოგას“ გაზავება გამოყენებისთვის. პირველი რამდენიმე წლის განმავლობაში, ისინი ოგას ორგანულ ნაკელთან ერთად იყენებდნენ; მას შემდეგ, რაც ეს პრაქტიკა წარმატებული აღმოჩნდა, მხოლოდ „ოგას“ ცდა დაიწყეს.სამი წლის განმავლობაში (2014-2016), ჯამში 681 ცდისას, მათ, ვინც „ოგას“ იყენებდა, აფრიკული ფეტვის მოსავალი საშუალოდ 30 პროცენტით გაეზარდათ. სხვაობა იმდენად აშკარა იყო, რომ „ოგას“ გამოყენება იმ ზონაში მცხოვრებმა სხვა ქალებმაც დაიწყეს.„ოგას აქვს დაბალი რისკი, წარმოადგენს გამოყენებისთვის მზა იაფ სასუქს გამოფიტული ზონებისთვის, სადაც ფეტვის მოსავალი ძლიერ დაბალია“, — წერენ მკვლევრები.თუკი ამ პროდუქტის გამოყენებას ინდუსტრიალიზებულ ქვეყნებშიც დაიწყებენ, მან შეიძლება არა მხოლოდ გაზარდოს მოსავლიანობა, არამედ შეამციროს მათ მოსაყვანად საჭირო წიაღისეული საწვავის დიდი რესურსების საჭიროებაც და უფრო მდგრადი გახადოს სანიტარული სისტემები. შარდის სასუქის ფართო გამოყენების დაწყებას ასევე გეგმავენ ჯგუფები შვედეთში, აშშ-სა და ავსტრალიაში.„წელიწადში მილიონობით დოლარი იხარჯება მიმღებ წყლებში გაშვებამდე ფეკალური მასების დასამუშავებლად, რათა დააკმაყოფილონ აზოტისა და ფოსფორის შესაბამისი დონის კრიტერიუმი“, — აღნიშნა შარშან გრიფიტის უნივერსიტეტის მკვლევარმა კარა ბილმა განხილვისას, რომელიც ავსტრალიაში ასეთი სასუქის გამოყენების ცდების დაწყებას ეხებოდა.ნიგერში ჩატარებული ექსპერიმენტიდან ორი წლის შემდეგ, სოფლის მეურნეობაში შარდის სასუქის გამოყენება ათასობით ქალმა დაიწყო.კვლევა Agronomy for Sustainable Development-ში გამოქვეყნდა.წყარო: პირველი არხი 

1746805447

რომელი მცენარეების მოსავალი გადაარჩენს კაცობრიობას პოსტაპოკალიფსურ სამყაროში - კვლევა

თუ კაცობრიობას გლობალური კატასტროფა დაატყდება თავს, მაგალითად ბირთვული ზამთარი, მილიონობით ადამიანი შიმშილის პრობლემის წინაშე აღმოჩნდება.მეცნიერებმა დაადგინეს, როგორ მოსავალზე უნდა დავამყაროთ იმედები, რათა მოსახლეობის გამოკვება საშუალო ზომის ქალაქშიც კი იყოს შესაძლებელი.ახალი კვლევის მიხედვით, ბირთვული კატასტროფის ან სხვა მსგავსი გლობალური კრიზისის შემდეგ ურბანულ და მასთან ახლოს მდებარე ტერიტორიებზე ხალხის გამოსაკვებად რამდენიმე მცენარის მოყვანაა ხელსაყრელი. ესენია: ისპანახი, შაქრის ჭარხალი, ხორბალი და სტაფილო.PLOS One-ში გამოქვეყნებულ ნაშრომში საშუალო ზომის ქალაქის მაგალითია განხილული — ახალ ზელანდიაში მდებარე პალმერსტონ-ნორთის. ის მეცნიერებმა იმიტომ შეარჩიეს, რომ გეოგრაფიულად მსოფლიოს უამრავ სხვა ქალაქს ჰგავს: შიდა ტერიტორიაზეა, დაბალი სიმჭიდროვისაა და ე.წ. სუბურბანული ტიპის სახლებს მოიცავს.მკვლევრებმა Google-ის სატელიტური სურათების გამოყენებით ქალაქში არსებული მწვანე სივრცეები გააანალიზეს (ეზოები, პარკები) და გამოთვალეს, რამდენი ადამიანისთვის იქნებოდა საკმარისი იქ მოყვანილი მოსავალი. აღმოჩნდა, რომ მხოლოდ ქალაქის ტერიტორიაზე მოყვანილი მოსავალი ნორმალურ პირობებში იქაური მოსახლეობის დაახლოებით 20%-ს დააპურებს, ბირთვული ზამთრის შემთხვევაში კი — 16%-ს.შესაბამისად, გადარჩენისთვის ქალაქგარეთ მდებარე მიწების გამოყენება გახდება აუცილებელი. პალმერსტონ-ნორთისთვის ეს საკვები კულტურისთვის დამატებით დაახლოებით 1140 ჰექტარს მოიაზრებს, ხოლო 110 ჰექტარი ბიოდიზელის წარმოებისთვის იქნება საჭირო, რათა ტექნიკამ იმუშაოს.ნორმალურ კლიმატში მოსაყვანად საუკეთესო ბარდა აღმოჩნდა. ის პროტეინის მაღალი შემცველობით გამოირჩევა და ქალაქის პირობებში კარგად ხარობს. მისი მოყვანით ერთი ადამიანის წლიური საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად მიწის დაახლოებით 292 კვადრატული მეტრი ფართობია საჭირო. ეს ბევრად ნაკლებია, ვიდრე, მაგალითად, კომბოსტოსა და სტაფილოს შემთხვევაში (777 კვ.მ).ამის მიუხედავად, ბარდა ყინვას ვერ უძლებს. შესაბამისად, თუ ბირთვული ზამთარი დადგება, უფრო გამძლე კულტურები იქნება საჭირო. ასეთ პირობებში მეცნიერებმა საუკეთესო არჩევანად ისპანახი და შაქრის ჭარხალი მიიჩნიეს. ქალაქგარეთ მოსაყვანად საუკეთესო ნორმალურ კლიმატში კარტოფილი აღმოჩნდა, ბირთვული ზამთრისას კი — 97% ხორბლისა და 3% სტაფილოს კომბინაცია. ეს მცენარეები დაბალ ტემპერატურასა და მზის სხივების ნაკლებობას უკეთ იტანს.ვინაიდან ქალაქების დიდი ნაწილი მდინარეებთან ახლოს გაშენდა, ნაყოფიერ ნიადაგზე, ადგილობრივი საკვების წარმოების ფარული პოტენციალი დღესაც ბევრ მათგანს აქვს. კვლევის ავტორები აღიარებენ, რომ რეალურ სამყაროში მაინც მრავალი გაურკვეველი ფაქტორია: ნიადაგის ხარისხი, წყლის ხელმისაწვდომობა და სხვა ინფრასტრუქტურული პრობლემები. ასეა თუ ისე, უკანასკნელი კვლევა შეიძლება საინტერესო იყოს იმ ქალაქებისთვის, რომლებშიც ურბანული მეურნეობის განვითარებას სერიოზულად განიხილავენ.წყარო

1746776446

მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ახალი მუტაცია, რომლის მფლობელებსაც სრულყოფილად გამოძინებისთვის 4 საათი ჰყოფნით

მეცნიერებმა იშვიათი მუტაცია აღმოაჩინეს, რომელიც ადამიანებს დღე-ღამეში 4-დან 6 საათამდე ძილის შემდეგაც კარგად ფუნქციონირების საშუალებას აძლევს, მაშინ, როდესაც უმეტესობას ამისთვის 8 საათი სჭირდება. შესაბამისი კვლევა ჟურნალ PNAS-ში გამოქვეყნდა.საუბარია გენეტიკურ მუტაციაზე SIK3-N783Y, რომელიც მეცნიერთა გუნდმა მოდიფიცირებულ თაგვებშიც გამოიკვლია და დაადგინა, რომ ასეთ თაგვებსაც გამოსაძინებლად ნაკლები დრო სჭირდებოდათ.ახალაღმოჩენილი მუტაცია ერთ-ერთია იმ რამდენიმე მუტაციათაგან, რომლებსაც მეცნიერები ძილის უფრო მოკლე რეჟიმს უკავშირებენ. მათ იმედი აქვთ, რომ ასეთი ადამიანების გენეტიკის შესწავლით, ძილის დარღვევებისთვის უკეთესი მკურნალობის მეთოდების შემუშავებას შეძლებენ.