4 რჩევა, რომელიც გულის ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში დაგეხმარებათ

ადამიანის გული გამორჩეული ორგანოა. ის დაახლოებით მუშტის ზომისაა და ყოველდღე 7500 ლიტრზე მეტ სისხლს ტუმბავს; აგრეთვე სხეულის თითოეულ ნაწილს ჟანგბადითა და საკვებით უზრუნველყოფს; გარდა ამისა, აშორებს ნარჩენებს. გული მნიშვნელოვან როლს ასრულებს სხეულის ტემპერატურის რეგულირებაში. ის სხვა ორგანოებისა და ქსოვილების ჯანმრთელობასაც უწყობს ხელს.

მიუხედავად ამ ყველაფრისა, გული საკმაოდ მოწყვლადია. მსოფლიოში სიკვდილიანობის მთავარი მიზეზი გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებია. მაგალითად, აფრიკაში არაგადამდები დაავადებისგან გამოწვეული სიკვდილის 38% სწორედ გულის პრობლემამ განაპირობა.

გულის ჯანმრთელობას საფრთხეს უქმნის ფიზიკური უმოძრაობა, არაჯანსაღი კვება და ქრონიკული სტრესი. აქ კი მნიშვნელოვან როლს ბიოკინეტიკა ასრულებს. ის მედიცინის სფეროა, რომელიც რეაბილიტაციისა და პროფილაქტიკის მიზნით მოძრაობის მეცნიერებას იყენებს. ბიოკინეტიკოსები სრულად იკვლევენ პაციენტების მდგომარეობას და შემდეგ მათზე მორგებულ სავარჯიშო გეგმებს ადგენენ. შედეგად, ადამიანს უძლიერდება კუნთები და ძვლები, უუმჯობესდება სხეულის ფუნქციონირება და ზოგადი ჯანმრთელობა.

კვლევები აჩვენებს, რომ რეგულარული ვარჯიში ამცირებს წნევას, აუმჯობესებს ქოლესტერინის დონეს; ასევე სისხლში შაქრის დონეს არეგულირებს და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მუშაობას აძლიერებს.

იმისთვის, რომ გულისა და შესაბამისად, მთელი სხეულის, ჯანმრთელობა უზრუნველვყოთ, ბიოკინეტიკოსები რამდენიმე რჩევას გვაძლევენ:

1. ივარჯიშეთ მიზანმიმართულად
ადამიანებს გვგონია, რომ ყოველდღიური მოძრაობა საკმარისი აქტივობაა. მართალია, ფეხით სიარული და კიბეებზე ასვლა-ჩამოსვლა სასარგებლოა, თუმცა ორგანიზებულად ვარჯიშს მეტი პლუსი აქვს. პროფესიონალები კვირაში მინიმუმ 150 წუთიან აერობულ აქტივობას (ცეკვას, ველოსიპედით სიარულს) გვირჩევენ.

თუ დროის უქონლობა გვაფერხებს, შეგვიძლია, ვარჯიში დღეში სამ 10-წუთიან სესიად დავყოთ. მაგალითად, ყოველდღე ბუქნებისა და აზიდვების გაკეთება მეტაბოლურ ჯანმრთელობას აუმჯობესებს, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკს კი მნიშვნელოვნად ამცირებს. 

2. აკონტროლეთ ჯანმრთელობა
გულ–სისხლძარღვთა ბევრი დაავადება ჩუმად ვითარდება. მაღალი არტერიული წნევა, გლუკოზა და ქოლესტერინი ხშირად შეუმჩნეველი რჩება იქამდე, სანამ სერიოზული შემთხვევა, მაგალითად გულის შეტევა, არ მოხდება. კვლევები აჩვენებს, რომ სამხრეთ აფრიკაში ყოველი მესამე ზრდასრული მაღალი არტერიული წნევით იტანჯება, თუმცა ბევრი დიაგნოზის გარეშეა ან არ მკურნალობს. საუკეთესო იქნება, თუ თითოეული ჩვენგანი 35 წლის ზემოთ ყოველწლიური სამედიცინო შემოწმებას ჩაიტარებს და მის შედეგებს ცხოვრების სტილის შესაცვლელად გამოიყენებს.

3. არ ისხდეთ მუდმივად — იმოძრავეთ
თანამედროვე ცხოვრება საათობით სავარძელში, მანქანაში ან ეკრანის წინ ჯდომას ხელს უწყობს. ცხოვრების ეს სტილი ზრდის გულ–სისხლძარღვთა დაავადებებისა და სიკვდილიანობის რისკს. აუცილებელია, რომ ყურადღება მივაქციოთ ჯდომის პოზასა და სახსრების მოძრაობას. რეგულარული გაჭიმვა, ვარჯიში, ბალანსის აღსადგენი სავარჯიშოები ძვლებსა და კუნთებს ჯანმრთელობის შენარჩუნებაში ეხმარება. ეს მავნე შედეგებს თავიდან აგვაცილებს.

4. აკონტროლეთ სტრესი
ქრონიკული სტრესი იწვევს ანთებას, მაღალ არტერიულ წნევასა და არაჯანსაღ ქცევებს. ეს ყველაფერი ზრდის გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკს. მართალია, მედიტაცია სტრესის მართვაში გვეხმარება, თუმცა ვარჯიში ამ შემთხვევაშიც ძლიერ საშუალებად ითვლება. ის განწყობასა და ემოციურ მდგრადობას აუმჯობესებს, აწესრიგებს ძილს. გარდა ამისა, ვარჯიშის დროს ენდორფინები გამოიყოფა. ისინი პეპტიდებია, რომლებიც ტკივილს ამცირებს და ბედნიერების, სიამოვნებისა და კმაყოფილების გრძნობას ზრდის.

კვლევები ადასტურებს, რომ ვარჯიში ამცირებს დეპრესიისა და შფოთვის სიმპტომებს, აუმჯობესებს ფსიქოლოგიურ კეთილდღეობას. რეგულარული ვარჯიში ადამიანს აძლევს კონტროლის შეგრძნებას არა მხოლოდ სხეულზე, არამედ ემოციურ ჯანმრთელობაზეც.

გულის დაცვა მხოლოდ დაავადების მართვა არ არის — ეს მისი პრევენციაა. ექსპერტები გვირჩევენ, რომ არ დაველოდოთ სერიოზულ პრობლემას, დავიწყოთ საკუთარი ჯანმრთელობის კონტროლი, შევაფასოთ რისკები, ავიღოთ პასუხისმგებლობა საკუთარ კეთილდღეობაზე. ეს ყველაფერი სიცოცხლის ხანგრძლივობას გაზრდის და მის ხარისხს გააუმჯობესებს.