Product Manager vs. Project Manager - რა პოზიცია შეგიძლია დაიკავო IT სფეროში, თუ არ შეგიძლიათ პროგრამირება?

IT სფეროში მომუშავე ნებისმიერი გამოცდილი თანამშრომელი უყოყმანოდ უპასუხებს, თუ როგორ განსხვავდება პროდუქტის მენეჯერის პოზიცია პროექტის მენეჯერის პოზიციისგან, რადგან სინამდვილეში, კომპანიაში მათ სრულად განსხვავებული როლი აქვთ. თუმცა დამწყებებს ეს ხშირად ეშლებათ. მსგავს დასახელებებს შევყავართ შეცდომაში და გვეჩვენება, რომ ვალდებულებებში პრინციპული განსხვავებები არ არის. და როგორ არის სინამდვილეში? მოდით, გავერკვეთ. ორივე პროფესია ხომ შესანიშნავია IT სფეროში მუშაობის დასაწყებად, თუ თქვენ არ ხართ პროგრამისტი და, ზოგადად, ტექნიკური სპეციალობებისგან შორს დგახართ.

ჩვენ ვთხოვეთ განმარტების გაკეთება ნატალია პერკოვსკას, ტალანტების შეძენის დეპარტამენტის ხელმძღვანელს Softswiss-ში, iGaming-ის სფეროში პროგრამული უზრუნველყოფის ერთ-ერთ დეველოპერ კომპანიაში – ტექნოლოგიური პროდუქტების დეველოპერულ საერთაშორისო კომპანიების ჯგუფში, რომელიც წარმატებით ავითარებს თავის დეველოპერულ ცენტრს თბილისში.

პროდუქტის მენეჯერი: ციფრების სიყვარული და ჰიპოთეზების ტესტირება

მიუხედავად იმისა, რომ თითოეული კომპანია, საქმიანობის სფეროსა და პროდუქციის სპეციფიკის მიხედვით აყალიბებს პროდუქტის მენეჯერის პასუხისმგებლობებს, ჯერ კიდევ არსებობს ზოგადი გაგება ამ პროფესიის არსის შესახებ. ამრიგად, ეს არის სპეციალისტი, რომელიც ზედამხედველობს ახალი პროდუქტის შექმნისა და ბაზარზე მათი ჩაშვების ყველა პროცესს.

იყო პროდუქტის მენეჯერი – ეს თითქმის ბავშვის აღზრდას, შეგნებულად თითოეული ეტაპის გავლას ჰგავს: დაგეგმვა, მომზადება, ექიმის არჩევა, ლოდინთან დაკავშირებული შფოთვები, X მომენტი, უძილო ღამეები, პირველი ნაბიჯები. რამდენი რამ არის გასათვალისწინებელი! სპეციალისტი პროდუქტთან ერთად გაივლის მთელს სასიცოცხლო ციკლს: იდეის წარმოქმნა, ჰიპოთეზის ტესტირება, აუდიტორიის საჭიროებების გაგება, ბაზრის და კონკურენტების ანალიზი, სტრატეგიის შემუშავება, პრეზენტაცია, ჩაშვება და ა.შ. პროდუქტის მენეჯერი ადგენს მარშრუტს და ყველაფერს აკონტროლებს, ხოლო დეველოპერებისგან, დიზაინერებისგან, მარკეტინგის სპეციალისტებისგან და სხვა სპეციალისტებისგან შემდგარი გუნდი მიჰყვება მის მიერ არჩეულ სტრატეგიას.

თუმცა სწორი გზის გასავლელად, პროდუქტის მენეჯერს უბრალოდ უნდა უყვარდეს ციფრები, რადგან ამ პოზიციაზე მუშაობა გულისხმობს მონაცემთა ცხრილებში ჩაძირვას და ყველა სახის კვლევის ანალიზს, რომელიც საჭიროა პროდუქტის შესაქმნელად და პოპულარიზაციისთვის. ეს განსაკუთრებით ეხება ახალი დეველოპერული პროდუქტის გამოყენებადობას. უფრო სწორად რომ ვთქვათ, მიუხედავად იმისა, რომ პროფესია მოიცავს არასტანდარტული სამუშაო გადაწყვეტილებების ძიებას, მაგრამ ნამდვილად არა გულისხმობს მიდგომას: "მოდით, აბა ეს ვცადოთ". ნებისმიერი იდეის ტესტირება აშკარად უნდა იყოს წინასწარ დაგეგმილი, გამოთვლილი და განხორციელებული მინიმალური ხარჯებით (სასურველია). ამრიგად, სტრატეგიული აზროვნების მქონე ადამიანი, რომელსაც შეუძლია იფიქროს რამდენიმე ნაბიჯით წინ და გამოთვალოს რისკები, კარგად გაუმკლავდება პროდუქტის მენეჯერის პოზიციას.

უნდა აღინიშნოს, რომ პროდუქტის მენეჯერებს შორის ჩაატარა რამდენიმე კვლევა – ერთი ამერიკულ ბაზარზე, მეორე კი – უკრაინულზე. ჩვენ გაგიზიარებთ რამდენიმე მონაცემს. მაგალითად, ამერიკაში პროდუქტის მენეჯერის პოზიციაზე დასაქმებულნი არიან მამაკაცთა 60% და ქალების 40%. 72% ბედნიერია ან ძირითადად ბედნიერია ამ პოზიციით. ამ პროფესიისთვის საჭირო მნიშვნელოვანი პროგრამული სოფტ-უნარებიდან, ბაზრის სპეციალისტები ასახელებენ: პასუხისმგებლობას, კომუნიკაბელურობას, დროის მენეჯმენტს და თვითდისციპლინას, გუნდის დარწმუნების, მოტივაციის უნარს. რაც შეეხება ჰარდ-უნარებს, აქ მნიშვნელოვანი უნარების ხუთეულში თავად პროდუქტის მენეჯერებმა მოახვედრეს: პრიორიტეტების სწორად გადანაწილება, მონაცემთა საფუძველზე გადაწყვეტილებების მიღება, ჰიპოთეზის ფორმულირება, ექსპერიმენტების ჩატარება ჰიპოთეზის შესამოწმებლად, ბაზრისა და კონკურენტების კვლევა.

გამოკითხულთა 78% აცხადებს, რომ ამ პროფესიის ფორმირებაში მათ სწორედ რომ თვითგანათლება დაეხმარათ. სწავლება ტრენინგ კურსებით, წიგნების კითხვა, კონფერენციებზე სიარული და გამოცდილი კოლეგების მხარდაჭერა პროფესიულ სასწაულებს ახდენს. ამრიგად, დამწყებებს აქვთ დიდი შანსი, რომ პროფესიაში შეაბიჯონ ფეხი და დაიწყონ ყველაფერი ნოლიდან, თუ ისინი მზად არიან ისწავლონ და განვითარდნენ დამოუკიდებლად. 

ნატალია პერკოვსკას კომენტარი:

დღევანდელ დღეს პროდუქტის მენეჯერის პოზიცია ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული სპეციალობად ითვლება ბიზნესის სფეროში. ჯერ მხოლოდ LinkedIn-ის ინტერნეტ პორტალზე პროდუქტის მენეჯერის 2000-ზე მეტი ვაკანსიაა!

გამომდინარე იქედან, რომ უფრო და უფრო მეტი კომპანია ინოვაციისთვის და წარმატების მიღწევის მიზნით ეყრდნობა ამ პროფესიონალებს, სწორედ ახლაა შესაფერისი დრო ამ სფეროში მუშაობის დასაწყებად.

იმისათვის, რომ თავისუფლად იგრძნოთ თავი პროდუქტის მენეჯმენტის სამყაროში, თქვენ უნდა დაიწყოთ ძირითადი ცოდნის შეძენა. ყველაზე მნიშვნელოვანი ტერმინებისა და კონცეფციების შესასწავლად ბლოგები, წიგნები და პოდკასტები ყველაზე მეტად გამოგადგებათ.

უნარები, რომლებიც ამ პოზიციაზე მუშაობის მსურველი კანდიდატისთვის მნიშვნელოვანია, არის პროდუქტის დიზაინისა და განვითარების პროცესის ზოგადი გაგება, ბიზნესის გაგება და სტრატეგიული აზროვნება, პრობლემების გადაჭრის უნარები, მონაცემების ანალიზისა და ინტერპრეტაციის უნარი და ადამიანებთან კარგად კომუნიკაციის უნარი.

შეგიძლიათ კარიერა დაიწყოთ პროდუქტის მენეჯერის თანაშემწის პოზიციიდან. მსხვილ კომპანიებს, ხშირად საკუთარ პროდუქტების გუნდში აქვთ ასეთი სპეციალისტის პოზიცია და, როგორც წესი, ამ პოზიციაზე დასაქმებულები არიან ახლად კურსდამთავრებული სტუდენტები. ასეთ თანამშრომლებს ასევე შეუძლიათ ჰქონდეთ გამოცდილება პროგრამირების, ინჟინერიის ან ბიზნესის ანალიტიკაში.

შემდეგი მნიშვნელოვანი როლს წარმოადგენს პროდუქტის მენეჯერთა როლი. ამ დონემდე მისვლას შეიძლება დასჭირდეს 1-დან 3 წლამდე, რაც დამოკიდებულია როგორც თანამშრომლის გამოცდილებაზე, ასევე იმ კომპანიაზე, რომელშიც ის მუშაობს.

თუ პროდუქტის მენეჯერს აქვს 3-5 წლიანი გამოცდილება, ის შეიძლება დაწინაურდეს პროდუქტის უფროს მენეჯერად. ამ პოზიციაზე მას მეტი პასუხისმგებლობა დაეკისრება. მაგალითად, გუნდის მართვა  ან პროდუქტის სტრატეგიის დაგეგმვა.

პროდუქტის ლიდერამდე, პროდუქტის დირექტორის პოზიციამდე კარიერული ზრდა მოითხოვს უფრო მეტი ყურადღების გამახვილებას სტრატეგიაზე, გლობალურ ხედვაზე და პროცესების მენეჯმენტზე.

მინდა აღვნიშნო, რომ არ არსებობს ამის მიღწევის ერთი გზა – ყველა კომპანია, თითოეული თანამშრომელი და თითოეული პროცესი ინდივიდუალურია. ეს ყველაფერი დამოკიდებულია ჩვენს უნარებზე, მუშაობისადმი მიდგომასა და იღბლის მცირე წილზე.

პროექტის მენეჯერი: კონტროლი თითოეულ ეტაპზე და შინაგანი ძენი

პროექტის მენეჯერი არის მთავარი მაკავშირებელი მომხმარებელსა და გუნდს შორის, რომელიც ქმნის IT პროდუქტს. თავისი არსით ის წარმოადგენს პროექტის მმართველს, რომელმაც უნდა შეიმუშაოს სამოქმედო გეგმა, დაგეგმოს და გააკონტროლოს გუნდის მუშაობა,  კომპეტენტურად გაანაწილოს დავალებები გრაფიკის შესაბამისად, დაიცვას ვადები, თავიდან აიცილოს რისკები, იმუშაოს ბიუჯეტთან, სწრაფად მოაგვაროს წარმოშობილი პრობლემები, იყოს ანგარიშვალდებული მომხმარებლის მიმართ. პროექტის მენეჯერი მართავს კომპანიის (სხვა სპეციალისტების) რესურსებს და ახორციელებს მომხმარებლის იდეას ზუსტად დათქმული პერიოდის განმავლობაში. სწორედ მას უნდა დაესვას კითხვები ვადების დარღვევის შემთხვევაში. მისგან მოითხოვება პასუხი იმაზე, თუ რატომ არ შეესაბამება შედეგი პირველად იდეას. მან უნდა აცნობოს კლიენტს როგორც წარმატებების, ასევე წარუმატებლობების შესახებ. რადგანაც ამ პროცესში ხომ ყველაფერია მოსალოდნელი: მაგალითად, შესაძლოა დადგეს გრიპისგან საწოლში ჩაწოლილი მთავარი დიზაინერის ჩამნაცვლებლის საჭიროება, გუნდმა შეიძლება დაკარგოს მოტივაცია, რეალობა დაგეგმილ დროებს ხშირად ვერ ეწყობა და მრავალი სხვა.

ამდენად, პროექტის მენეჯერის პოზიციაზე დასაქმების სურვილის მქონე პირისთვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საჭირო თვისებაა პრობლემების არა როგორც უნივერსალური მასშტაბის დრამად, არამედ დავალებებად აღქმის შესაძლებლობა, რომლებსაც მოეძებნებათ ზუსტი გადაწყვეტილებები. და მათი მიღება არა სტრესული და პანიკური მდგომარეობით, არამედ მშვიდად და გონივრულად. აქედან მოდის კარგი პროექტის მენეჯერის ერთი მთავარი პროგრამული უნარი – სტრესის მიმართ მდგრადობა. როგორც უკვე კარგად გაიგეთ, ყველაფერი შესაძლოა შეუფერხებელი არ იყოს მხოლოდ მუშაობის პროცესში, პროექტში ცვლილებები შეიძლება იყოს შევიდეს მომხმარებლის ინიციატივით. ამ შემთხვევაში, შინაგანი ძენის შენარჩუნება საკმაოდ რთული ამოცანაა! კომუნიკაბელურობა, კონსტრუქციული კომუნიკაციის წარმოების უნარი, როგორც გუნდთან, ასევე კლიენტთან, ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია. და, რა თქმა უნდა, თქვენ უნდა გესმოდეთ, რომ თქვენ დიდი პასუხისმგებლობა გაკისრიათ პროექტის განხორციელებაზე და მომხმარებელთან გაფორმებული ხელშეკრულებების შესრულებაზე. თუმცა, თქვენ არ უნდა მოექცეთ მას, როგორც სიმძიმეს, არამედ როგორც შესაძლებლობას, რომ ჩაერთოთ სასარგებლო IT- დეველოპმენტის შექმნის პროცესში. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ბიზნესის სიყვარულის გარეშე გაგიჭირდებათ.

თუ ჩვენ ვისაუბრებთ პროექტის მენეჯერისთვის მნიშვნელოვან ჰარდ-უნარზე, მაშინ ყველაზე მნიშვნელოვანი 3 უნარი ნამდვილად მოიცავს: მენეჯმენტის უნარებს (პროცესების, გუნდის, დავალებების მართვა, მათ შორის მართვის მეთოდოლოგიების ცოდნა), ტექნიკურ ექსპერტიზას (და აქ ჩვენ არ ვსაუბრობთ პროგრამირებაზე, არამედ კარგ სპეციალისტს უნდა ჰქონდეს მინიმუმ ზოგადი წარმოდგენა პროდუქტის დეველოპმენტის ეტაპებზე), ბიუჯეტის მენეჯმენტს და დოკუმენტებთან მუშაობას (ხელშეკრულებების და ხარჯთაღრიცხვის შედგენა, მოხსენებების და სხვა დოკუმენტების წარმოება, რომლებიც მოსაწყენია, თუმცა ნებისმიერი მენეჯერის მუშაობის მნიშვნელოვან ნაწილს წარმოადგენს). 

ნატალია პერკოვსკა: პროექტების მენეჯერის პოზიცია ძალიან პოპულარულია. პროექტის მენეჯმენტი შეიძლება იყოს კარგი პირველი ნაბიჯი IT სფეროში მუშაობისთვის. უნდა გავითვალისწინოთ, რომ კონკურენცია უმცროსი პროექტის მენეჯერის ვაკანსიებზე საკმაოდ მაღალია. მიუხედავად ამისა, ამ პოზიციაზე მუშაობა საშუალებას მოგცემთ გაიაროთ კომპანიაში პროგრამული უზრუნველყოფის დეველოპმენტის ციკლის ყველა ეტაპი.

სანამ პროექტის მენეჯერის კარიერისკენ დაიწყებთ სვლას, თქვენ უნდა შეამოწმოთ რამდენად შესაფერისია ეს პოზიცია თქვენთვის. აქ გამოგადგებათ სხვა პროექტის მენეჯერების ისტორიების წაკითხვა, მათთან კომუნიკაციის დამყარება ან პროექტის მენეჯერის სტაჟირების გავლის მცდელობა. ან შეგიძლიათ გაიაროთ რამდენიმე გასაცნობი ონლაინ კურსები, რათა გქონდეთ პროფესიის არსზე ზოგადი წარმოდგენა. როგორც წესი, ეს კურსები მოიცავს დავალებებს, რომლებიც დაგეხმარებათ იმის გარკვევაში, შეგიძლიათ თუ არა ამ პროფესიასთან დაკავშირებული პასუხისმგებლობის აღება.

ამ პოზიციის კანდიდატისთვის მნიშვნელოვანი უნარია თანამშრომლობის დამყარების შესაძლებლობა (თანამშრომლობა წარმოადგენს პროექტის მენეჯმენტისთვის საჭირო ყველა უნარის საფუძველს), გუნდში მუშაობის, კომუნიკაციის, დროის მენეჯმენტის, ორგანიზების, პრობლემების გადაჭრის და კრიტიკული აზროვნების უნარები.

თქვენი კარიერის დაწყებამდე, თქვენ უნდა იზრუნოთ და დახარჯოთ გარკვეული დრო საწყისი დონის პროექტის მენეჯერის პოზიციაზე მუშაობაზე. მაგალითად, პროექტის კოორდინატორის, ასისტენტის ან უმცროსი პროექტის მენეჯერის პოზიციაზე. ეს პოზიციები ასევე მნიშვნელოვანია კომპანიაში, ამ პოზიციებზე დასაქმებულნი ეხმარებიან პროექტების მენეჯერებს გეგმავენ და აკონტროლებენ პროექტის წარმატებულობას, ხოლო თქვენ კი – მიიღებთ ფასდაუდებელ გამოცდილებას.

ახლა თქვენ იცით, რა განსხვავდება ორ IT-სპეციალობას: პროდუქტის მენეჯერსა და პროექტის მენეჯერს შორის, რომლებიც არ საჭიროებენ პროგრამირების უნარ-ჩვევებს. შესაძლოა ერთ-ერთმა მათგანმა იმდენად მიგიზიდათ, რომ მზად ხართ ვაკანსიები ეძებოთ და სცადოთ თქვენი ბედი. ითვლება, რომ ეს პოზიციები იდეალურია ყოფილი დეველოპერებისთვის, რადგან ისინი საუკეთესოდ არიან გათვითცნობიერებულნი, თუ რას მოიცავს პროდუქტის შექმნის თითოეული ეტაპი. თუმცა არსებობს ერთი მნიშვნელოვანი უარყოფითი მხარე: ტექნიკური სპეციალობების მქონე ხალხი, როგორც წესი, ჩუმები და ინტროვერტები არიან. და კომუნიკაციის, მოლაპარაკების წარმოების, დარწმუნების, მოტივაციის მიცემის უნარი და კუთხეების გასწორების შესაძლებლობა ერთ-ერთი მთავარი თვისებაა პროდუქტისა და პროექტის მენეჯერისთვის. და ეს არის თქვენი შანსი, რომ გაიბრწყინოთ IT სფეროში, პროგრამირების პროფესიების გვერდის ავლით.

ნატალია პერკოვსკას: ორივე პოზიცია მოთხოვნადია, ხოლო შრომის ბაზარზე კონკურენცია მაღალია. ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ გესმოდეთ, რამდენად შეგეფერებათ ასეთი სამუშაო თქვენ, მზად ხართ თუ არა თითოეული ამ პროფესიის თანმდევი პასუხისმგებლობებისთვის.

პროდუქტის მენეჯერი ადგენს პროდუქტის ხედვას, მიზნებსა და ბიზნესის მიმართულებას, ხოლო პროექტის მენეჯერი იწყებს პროცესებს ამ მიზნების მისაღწევად.

ძირითადი მომზადებისა და თავდაჯერების გარდა, რომ თქვენ იცით თქვენი რეზიუმე 100%-ით სრულად, ასევე მნიშვნელოვანია გქონდეთ ძირითადი ცოდნა იმ კომპანიის შესახებ, რომელშიც შეგაქვთ განაცხადი. რაც უფრო მეტი გეცოდინებათ, მით უკეთესი.

კარგი იქნება, თუ LinkedIn-ში დააკვირდებით იმ ადამიანების პროფილებს, რომლებთანაც მოგიწევთ კომუნიკაცია, იქნებ გქონდეთ რაიმე საერთო იმ თანამშრომელთ