უძილობის მკურნალობის მეთოდები - მათ შორის, ლავანდის ეთერზეთია

უძილობას არც თუ ცოტა ადამიანი უჩივის. მისი გამომწვევი სხვადასხვა მიზეზი არსებობს. არადა, ჯანსაღი ძილი აუცილებელია ჩვენი ჯანმრთელობისთვის. 

ექიმი ნუტრიციოლოგი, ჯაბა ტყემალაძე უძილობის მკურნალობის გზებზე წერს.

ჯაბა ტყემალაძე:

უძილობა: მიზეზები და მკურნალობის გზები
დაწოლის წინ ბალიშზე ორივე მხარეს უნდა დააწვეთოთ თითო-თითო წვეტი ხარისხიანი ლავანდის ეთერზეთი.

კოგნიტიურ-ბიჰევიორული თერაპია (CBT) უძილობისთვის ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური მკურნალობის მეთოდია.
მედიტაცია, იოგა და სუნთქვითი ვარჯიშები სტრესის შემცირებასა და ძილის გაუმჯობესებაში გვეხმარება.

უძილობა (ინსომნია) ძილის დარღვევაა, რომელიც ხასიათდება ძილის დაწყების, შენარჩუნების ან ხარისხიანი დასვენების პრობლემებით. ეს მდგომარეობა ბევრისთვის დროებითი უსიამოვნებაა, თუმცა ქრონიკულ ფორმაში გადასვლისას შეიძლება სერიოზული ჯანმრთელობის პრობლემები გამოიწვიოს.

უძილობის ძირითადი მიზეზები ჯანმრთელობის მდგომარეობა:
ჰიპოაციდური გასტრიტი, რეფლუქსი, პრედიაბეტი ან დიაბეტი ტიპი 2, ქრონიკული ტკივილი, სუნთქვის პრობლემები (აპნოე), გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები და ენდოკრინული დარღვევები (მაგ. ფარისებრი ჯირკვლის პრობლემები) ხშირად იწვევს ძილის დარღვევებს. გამოცდილი თერაპევეტის დახმარებით ამ პრობლემების მოწესრიგება შესაძლებელია, მაგრამ ამას დრო დასჭირდება.

ფსიქოლოგიური განწყობა:
სტრესი (მიზეზი ტვინის იმპულსებით გადატვრითვაა - შველის ფიზიკური აქტივობა, რადგან იმპულსები ტვინიდან კუნთში განიმუხტებიან), შფოთვა (მიზეზი თითქმის ყოველთვის რეფლუქცი - შველის კუჭნწლავის ტრაქტის მკურნალობა გამოცდილ თერაპევტთან)), დეპრესია (მიზეზი თითქმის ყოველთვის ნაღვლდენის დისკინეზიაა - შველის გამოცდილ თერაპევტთან მკურნალობა) და ემოციური დაძაბულობა (თითქმის ყოველთვის მეტაბოლური სინდრომის ნიშანია - შველის გამოცდილ თერპევტთან მკურნალობა) უძილობის ერთ-ერთი მთავარი გამომწვევია. რთული ცხოვრების მოვლენები, სამუშაოს ან სასწავლო სტრესიც ასევე მნიშვნელოვნად მოქმედებს ძილზე და შეიძლება გადაიზარდოს ქრონიკულ უძილობაში.

ცხოვრების წესი:
არარეგულარული ძილის განრიგი, ძილის წინ კოფეინისა და ალკოჰოლის მიღება, გადამეტებული ელექტრონული მოწყობილობების გამოყენება — ყველაფერი ეს ხელს უშლის ჯანსაღ ძილს. ამის წინააღმდეგ რთულია ბრძოლა. ერთადერთი რამ - განვითარდით, იპოვეთ უკეთესი სამუშაო და ძილის წინ მუქი ფარდები ჩამოაფარეთ საძინებელში და ყველგან ჩააქრეთ შუქი.

მედიკამენტები და ნივთიერებები:
ზოგიერთი მედიკამენტი (მაგ. სტიმულატორები, ანტიდეპრესანტები) და ნარკოტიკული საშუალებები ძილს უშლის ხელს. ანტიდეპრესანტები დეპრესიას არ მკურნალობენ, დროულად თქვით მათზე უარი. ნარკოტიკებისგან განთავისუფლება შეუძლებელია - საჭიროა თვითიზოლაცია.

უძილობის მკურნალობის გზები
უძილობის მკურნალობისას გამოცდილი მკურნალი, გარდა სწორი კვებისა და შესაბამისი სამკურნალო საშუალებებისა, ასევე სთავაზობს ხოლმე:

ცხოვრების სტილის ცვლილება:
დაწოლა და გაღვიძება ერთსა და იმავე დროს.
ძილის წინ ეკრანებთან დროის გატარების მინიმუმამდე დაყვანა, რომ მელატონინის (ძილის და ახალგაზრდობის ჰორმონის) გამოყოფა მოწესრიგდეს.
მძიმე საკვების თავიდან აცილება ძილის წინ.

ფსიქოთერაპია:
კოგნიტიურ-ბიჰევიორული თერაპია (CBT) უძილობისთვის ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტური მეთოდია, რომელიც ფსიქოლოგიური ფაქტორების გამოვლენასა და მართვაზეა ორიენტირებული.

მედიკამენტური თერაპია:
ძილის დამხმარე პრეპარატები, როგორიცაა მელატონინი ან სხვა დამამშვიდებლები, მხოლოდ ექიმის რეკომენდაციით უნდა მიიღოთ, რათა თავიდან აიცილოთ დამოკიდებულება. გამოცდილი თერაპევტი ძალიან იშვიათად თუ დაგრთავთ ნებას მელატონინის ან გლიცინის ან რამე მსგავსის მიღებაზე. უფრო მძიმე პრეპარატებზე კი საუბარი არცაა.

ალტერნატიული მეთოდები:
მედიტაცია, იოგა, არომათერაპია (ლავანდა მაგალითად) და სუნთქვითი ვარჯიშები სტრესის შემცირებასა და ძილის გაუმჯობესებაში გვეხმარება.

უძილობა შესაძლოა დროებითი იყოს, მაგრამ ხანგრძლივ შემთხვევებში მკურნალობა აუცილებელია. ცხოვრების სტილის გაუმჯობესება და საჭიროების შემთხვევაში სპეციალისტთან კონსულტაცია სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია უკეთესი ჯანმრთელობისთვის. ჯანსაღი ძილი ჩვენი ფიზიკური და მენტალური კეთილდღეობის ფუნდამენტია.